Socjologia wobec design thinking

Abstrakt

Design thinking (DT, myślenie projektowe) pojawia się dziś w wielu kontekstach – od biznesu, przez edukację, po innowacje społeczne – jako atrakcyjna metoda rozwiązywania szerokiego zakresu problemów. Jednak mimo jego popularności oraz faktu, że podejście to wykorzystuje pojęcia i metody badawcze zapożyczone z socjologii i innych nauk społecznych, zaskakująco mało uwagi poświęca się mu w refleksji socjologicznej. Celem tego artykułu jest uzupełnienie tej luki nie tylko przez omówienie głównych założeń podejścia design thinking, ale przede wszystkim przez dokonanie jego socjologicznej krytyki oraz przedstawienie możliwych wariantów reakcji socjologii jako dyscypliny na popularność tego podejścia. Artykuł ma charakter dyskusyjny i jest inspirowany badaniami z zakresu studiów nad nauką i technologią (STS), podejściem krytycznym w socjologii oraz koncepcją pola instytucjonalnego Pierre’a Bourdieu. Wyniki przedstawionej analizy pokazują, w jakim sensie design thinking może być atrakcyjne dla socjologii jako dyscypliny – nie tylko jako pewien zbiór narzędzi, ale jako odmienna, a przy tym inspirująca perspektywa poznawcza (akceptująca prowizoryczność i pragmatyzm), realizująca w pewnym stopniu program socjologii syntetycznej. Jednocześnie artykuł pokazuje, że podejście to jest podatne na krytykę jako operujące uproszczonymi założeniami, solucjonistyczne i uwikłane w społeczno-ekonomiczne zależności.