Abstrakt
Celem artykułu jest ocena prawna rozwiązań technologicznych wprowadzanych na rynek ubezpieczeniowy, tzn. udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy zjawisko InsurTech na przykładzie robo-doradztwa powoduje pojawienie się innych zagrożeń dla klientów, a w konsekwencji odmiennych wyzwań prawnych. W związku z tym pojawia się pytanie o odpowiedniość obowiązujących regulacji prawnych. Do ich oceny wykorzystano analizę formalno-dogmatyczną oraz krytykę i analizę piśmiennictwa. Przeprowadzona analiza prowadzi do konkluzji, że nowości technologiczne implementowane do sektora ubezpieczeniowego diametralnie zmieniają istotę omawianego zjawiska w przeciwieństwie do dystrybucji ubezpieczeń dokonywanej w sposób konwencjonalny. Takie stanowisko musi co najmniej skłaniać do poszukiwania odrębnych niż dotychczas interpretacji obowiązujących przepisów, które pozwolą zneutralizować nowo powstałe zagrożenia. Autor zauważa i tłumaczy, jak wybrane obowiązki wynikające z dyrektywy (UE) 2016/97 w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (IDD) oraz jej implementacji do polskiego prawa (ustawy z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń) powinny być z tego względu inaczej rozumiane. Tematyka artykułu jest wyjątkowo aktualna ze względu na bogaty rozwój w dzisiejszym świecie zjawiska InsurTech. Każdy ubezpieczyciel wprowadza coraz to nowe rozwiązania tego typu do swojego przedsiębiorstwa, choćby w celu optymalizowania prowadzenia działalności. W związku z powyższym, jest to proces nie do zatrzymania i konieczne jest prowadzenie badań w tym zakresie.
Finansowanie
Narodowe Centrum Nauki, grant nr 2018/29/B/HS5/01281
Bibliografia
Accenture, i Polska Izba Ubezpieczeń. (2018). Cyfryzacja sektora ubezpieczeń w Polsce. https://piu.org.pl/wp-content/uploads/2018/11/ACC_PIU_Raport-Cyfryzacja-Ubezpieczen-w-Polsce.pdf
Arner, D. W., Barberis, J., i Buckley, R. P. (2016). The evolution of FinTech: A new post-crisis paradigm? University of New South Wales Law Research Series, 62. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2676553
Baker, T., i Dellaert, B. (2019). Behavioral finance, decumulation and the regulatory strategy for RoboAdvice. W: J. Agnew i O. S. Mitchell (red.), The disruptive impact of fintech on retirement systems (s. 1–10). Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198845553.003.0009
Better Finance. The European Federation of Investors and Financial Services Users. (2020, December). Robo-advice 5.0: Can consumers trust robots? Pobrane 21 maja 2022, z: https://betterfinance.eu/publication/robo-advice-5-0-can-consumers-trust-robots/
Capgemini. (2017). 7 World Insurance Report 2017. https://hollandfintech.com/2017/12/capgemini-world-insurance-report-2017
European Insurance and Occupational Pensions Authority. (2017). European Insurance and Occupational Pensions Authority InsurTech Roundtable. How technology and data are reshaping the insurance landscape. https://register.eiopa.europa.eu/Publications/Reports/08.0_EIOPA-BoS17-165_EIOPA_InsurTech_Roundtable_summary.pdf
European Securities and Markets Authority. (2015, 4 December) Joint Committee Discussion Paper on automation in financial advice. Pobrane 20 czerwca 2022, z: https://www.esma.europa.eu/document/discussion-paper-automation-in-financial-advice
European Securities and Markets Authority. (2018, 6 listopad). Wytyczne w sprawie określonych aspektów wymogów dyrektywy MiFID II dotyczących odpowiedniości. https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/esma35-43-1163_guidelines_on_certain_aspects_of_mifid_ii_suitability_requirements_pl.pdf
Financial Stability Board. (2017). Financial stability implications from FinTech. https://www.fsb.org/wp-content/uploads/R270617.pdf
Houben, R., Muynck, M. De, i Hendrickx, A. (2020). Financial consumers: beware of robo-advice(?!). Journal of International Banking Law and Regulation, 35(2), 55–56. https://hdl.handle.net/10067/1650230151162165141
International Association of Insurance Supervisors. (2018, November). Issues paper on increasing digitalisation in insurance and its potential impact on consumer outcomes. Pobrane 7 lipca 2022, z: https://www.iaisweb.org//?s=Issues+paper+on+increasing+digitalisation+in+insurance+
Jajuga, K. (2019). Czy FinTechy zmienią oblicze rynku finansowego: szanse, możliwości, bariery, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Jung, D., Dorner, V., Glaser, F., i Moran, S. (2018). Robo-advisory: Digitalization and automation of financial advisory. Business & Information Systems Engineering, 60(1), 81–86. DOI: https://doi.org/10.1007/s12599-018-0521-9
Köhne, T., i Brömmelmeyer, C. (2018). The new insurance distribution regulation in the EU – A critical assessment from a legal and economic perspective. The Geneva Papers on Risk and Insurance. Issues and Practice, 43(4), 704–739. https://www.jstor.org/stable/48720430 DOI: https://doi.org/10.1057/s41288-018-0089-0
Komisja Europejska. (2018). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z 8 marca 2018 r. – Plan działania w zakresie technologii finansowej: w kierunku bardziej konkurencyjnego i innowacyjnego europejskiego sektora finansowego. COM(2018)0109 final. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52018DC0109
Kumar, N. (2018). The insurance advisor of the future: How robots are set to reshape the value framework in insurance. Infosys. https://www.infosysbpm.com/mccamish/resources/Documents/insurance-advisor-of-the-future.pdf
Marano, P. (2019). Navigating InsurTech: The digital intermediaries of insurance products and customer protection in the EU. Maastricht Journal of European and Comparative Law, 26(2), 294–315. DOI: https://doi.org/10.1177/1023263X19830345
Maume, P. (2019). Regulating robo-advisory. Texas International Law Journal, 55(1), 49–87.
Mezzanotte, F. E. (2020). An examination into the investor protection properties of robo-advisory services in Switzerland. Capital Markets Law Journal, 15(4), 489–508. DOI: https://doi.org/10.1093/cmlj/kmaa024
Mik, E. (2020). Engineering consent: Using technology to create informed consumers. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.3732682
Nowak, J. (2018). Komentarz do art. 7. W: P. Czublun (red.), Ustawa o dystrybucji ubezpieczeń. Komentarz (nb. 3). Legalis.
Olechowski, P. A. (2023). Robodoradztwo w sektorze ubezpieczeniowym. W: K. Szpyt (red.), Insur-Tech. Nowe technologie w branży ubezpieczeń (s. 181–193). C. H. Beck.
Oracle Polska. (b.d.). Czym jest sztuczna inteligencja? Dowiedz się więcej o sztucznej inteligencji. Pobrane 7 marca 2022, z https://www.oracle.com/pl/artificial-intelligence/what-is-ai/
Ostrowska, M., i Balcerowski, M. (2022). The idea of robotic insurance mediation in the light of the European Union Law. W: P. Marano i K. Noussia (red.), InsurTech: A legal and regulatory view (s. 199–210). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-27386-6_9
Paterson, J. M. (2021). Algorithmic advisers: Strategies for scrutinising the quality of performance. Working Draft.
Ringe, W. G., i Ruof, C. (2018). A Regulatory Sandbox for Robo Advice. European Banking Institute Working Paper Series 2018 – no. 26. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.3188828
Shin, T. (2020, 4 June). Real-life examples of discriminating artificial intelligence: Real-life examples of AI algorithms demonstrating bias and prejudice. Towards Data Science. https://towardsdatascience.com/real-life-examples-of-discriminating-artificial-intelligence-cae395a90070
Tereszkiewicz, P., i Południak-Gierz, K. (2021). Liability for incorrect client personalization in the distribution of consumer insurance. Risks, 9(5), Article 83. DOI: https://doi.org/10.3390/risks9050083
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. (2020, 4 listopada). Stanowisko Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie świadczenia usługi robo-doradztwa. https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Stanowisko_UKNF_ws_swiadczenia_uslugi_robo_doradztwa_71303.pdf
Waliszewski, K. (2020a, 14 sierpnia). Automatyczne doradztwo finansowe puka do drzwi. Pobrane 8 listopada 2021, z: https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/automatycznedoradztwo-finansowe-puka-do-drzwi/
Waliszewski, K. (2020b). Robo-doradztwo jako przykład fin-techu — problem regulacji i funkcjonowania. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego. Business Law Journal, 73(7), 12–20. DOI: https://doi.org/10.33226/0137-5490.2020.7.2
Waliszewski, K., i Zięba-Szklarska, M. (2020). Robo-advisors as automated personal financial planners – swot analysis. Finanse i Prawo Finansowe, 3(27), 155–173. DOI: https://doi.org/10.18778/2391-6478.3.27.09
Yeomans, M., Shah, A., Mullainathan, S., i Kleinberg, J. (2019). Making sense of recommendations. Journal of Behavioral Decision Making, 32(4), 403–414. DOI: https://doi.org/10.1002/bdm.2118
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.