Abstrakt
Asumptem do podjęcia problematyki edukacji prawnej w ramach edukacji formalnej w Polsce była zmiana podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych polegająca na wprowadzeniu nowego przedmiotu szkolnego: „historia i teraźniejszość” (HiT) w szkołach ponadpodstawowych oraz na wprowadzeniu szeregu innych zmian. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: Jak wskazana wyżej zmiana wpływa na zakres edukacji prawnej ujętej w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych? Analiza podstawy programowej, przeprowadzona z wykorzystaniem odpowiednio zoperacjonalizowanych pojęć świadomości prawnej i kompetencji, wykazała, że wpływ analizowanych zmian w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych na zakres edukacji prawnej w ramach edukacji formalnej w Polsce jest bardzo duży. Po pierwsze, znacznie ograniczony został zakres wiedzy o prawie; po drugie, praktycznie wyeliminowano zagadnienia, których realizacja sprzyjała rozwijaniu określonych umiejętności, wyrażaniu ocen, przyjmowaniu postaw czy krytycznemu myśleniu, które mogłoby prowadzić do formułowania postulatów zmian w prawie.
Bibliografia
Aspin, D.N., Chapman, J.D. (2012). Towards a philosophy of lifelong learning. W: D.N. Aspin, J.D. Chapman, K. Evans, R. Bagnall (eds.), Second International Handbook of Lifelong Learning (s. 3–35). Dordrecht, Heidelberg, London, New York: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-2360-3_1
Baroncelli, S., Fonti, F., Stevancevic G. (2014). Mapping innovative teaching methods and tools in European studies: results from a comprehensive study. W: S. Baroncelli, R. Farneti, I. Horga, S. Vanhoonacker (eds.), Teaching and Learning the European Union: Traditional and Innovative Methods (s. 89–110). Dordrecht: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-7043-0_7
Borucka-Arctowa, M. (1980). Świadomość prawna społeczeństwa polskiego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 42(1): 153–165. http://hdl.handle.net/10593/20991
Brownhill, B. (2001). Lifelong learning. W: P. Jarvis (ed.), The Age of Learning. Education and the Knowledge Society (s. 69–79). London, New York: Routledge.
Choduń, A. (2020). Dlaczego warto uczyć o języku prawnym? Krytyka Prawa 12(2): 45–55. DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.380
Choduń, A., Gmerek, K. (2021). Knowledge about the language of legislative acts: an absent element in the development of key competences in the Polish education system. Krytyka Prawa 13(4): 217–237. DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.501
Corte, E. de (2012). Historical developments in the understanding of learning. W: H. Dumont, D. Istance, F. Benavides (eds.), The Nature of Learning: Using Research to Inspire Practice (s. 35–67). Paris: OECD.
Dinu, M. (2008). What is the knowledge society. Theoretical and Applied Economics 2(519): 45–50. https://www.ectap.ro/what-is-the-knowledge-society-marin-dinu/a288/
Dumont, H., Istance, D. (2010). Analysing and designing learning environments for the 21st century. W: H. Dumont, D. Istance, F. Benavides (eds.), The Nature of Learning: Using Research to Inspire Practice (s. 19–34). Paris: OECD. DOI: https://doi.org/10.1787/9789264086487-3-en
Dziewulak, D. (2020). Edukacja prawna w szkolnictwie podstawowym i średnim w Polsce, wybranych państwach Unii Europejskiej oraz w Serbii i Wielkiej Brytanii. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 4: 220–241. DOI: https://doi.org/10.31268/ZPBAS.2020.87
Farhan, J.A., Jamiołkowska, M. (2020). Nauczanie prawa w szkołach średnich – analiza status quo i ocena rozwiązań systemowych. Krytyka Prawa 12(2): 56–78. DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.381
Glaesser, J. (2019). Competence in educational theory and practice: a criticaldiscussion. Oxford Review of Education 45(1): 70–85. DOI: https://doi.org/10.1080/03054985.2018.1493987
Halász, G., Michel, A. (2011). Key Competences in Europe: interpretation, policy formulation and implementation. European Journal of Education 46(3): 289–306. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1465-3435.2011.01491.x
Hattie, J. (2012). Visible Learning for Teachers: Maximizing Impact on Learning. London, New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203181522
Jadach, K. (2015). Polityka prawa w polskich szkołach. Studia Edukacyjne 34: 19–44. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2015.34.2
Longworth, N., Davies, K. (2013). Lifelong Learning: New Vision, New Implications, New Roles for People, Organizations, Nations and Communities in the 21st Century. London, New York: Kogan Page.
Marcela, M. (2021). Selekcje. Jak szkoła niszczy ludzi, społeczeństwo i świat. Kraków: Znak.
Nieborak, T. (2021). Czy edukacja prawna jest nadal potrzebna? Refleksje na 100-lecie „Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 83(2): 267–278. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2021.83.2.17
Pękala, M., Zyzik, R. (2018). Społeczny obraz prawa. Opis obszaru badań i wyniki pilotażu. Zeszyty Prawnicze 18(4): 35–65. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.4.02
Przyborowska, B., Kopińska, V., Murawska, I. (2016). Kompetencje społeczne i obywatelskie w edukacji szkolnej – pozór w podstawie programowej dla trzeciego etapu edukacyjnego. Przegląd Badań Edukacyjnych 23(2): 45–60. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2016.072
Skąpska, G. (2009). Komunikacja o prawie a świadomość i kultura prawna – krótki komentarz socjologa. W: K. Slany, Z. Seręga (red.), Sprostać zmianom. Szkice o powinnościach współczesnej socjologii (s. 245–255). Kraków: Nomos.
Solarczyk-Szwac, H., Kopińska, V., Matusiak, A. (2016). Kompetencje społeczne na wejściu w dorosłość. Krytyczna analiza podstawy programowej kształcenia ogólnego dla IV etapu edukacyjnego. Edukacja Dorosłych 75(2): 29–44. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d3f7fe7f-8cb2-4325-81ce-1bbce739c461
Stadniczeńko, S.L., Zamelski, P. (2016). Pedagogika prawa. Vade mecum! Pójdź za mną! Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.
Stehr, N. (2018). Modern societies as knowledge societies. W: M.T. Adolf (ed.), Nico Stehr: Pioneer in the Theory of the Society and Knowledge (s. 309–331). Mosbach: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-76995-0_20
Wilson, A. (2010). Knowledge Power: Interdisciplinary Education for a Complex World. Abingdon (Oxon): Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203858035
Winczorek, J. (2019). Dostęp do prawa. Ujęcie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Wiśniewska, E. (2021). Autonomia nauczyciela – wymiar teoretyczny i praktyczne implikacje. Społeczeństwo. Edukacja. Język 14(1): 40–59.
Woźniakowska-Fajst, D. (2012). Edukacja prawna – możliwości, szansy, bariery. Warszawa: INPRIS.
Zamelski, P. (2022). Propedeutyka filozofii prawa. Opole: Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej.
Zhang, Y.A., Cristol, D. (eds.) (2019). Handbook of Mobile Teaching and Learning. Singapur: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-13-2766-7
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.