Prawne aspekty co-parentingu w związkach heteroseksualnych na gruncie polskiego prawa rodzinnego
Okładka czasopisma Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, tom 87, nr 3, rok 2025
PDF

Słowa kluczowe

co-parenting
współczesne modele rodziny
prawa i obowiązki rodzicielskie
zasada dobra dziecka
prawo rodzinne

Jak cytować

Skłodowski, D. (2025). Prawne aspekty co-parentingu w związkach heteroseksualnych na gruncie polskiego prawa rodzinnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 87(3), 235–256. https://doi.org/10.14746/rpeis.2025.87.3.14

Liczba wyświetleń: 44


Liczba pobrań: 20

Abstrakt

Celem artykułu jest wyjaśnienie pojęcia „co-parentig”, które opisuje jeden ze współczesnych modeli rodziny. Przeprowadzona analiza ogranicza się do praktyki polskiej, która obejmuje stosunki dwóch osób odmiennej płci decydujących się na wychowywanie dziecka w przedmiotowym modelu. W artykule omówiono kluczowe przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które regulują prawa i obowiązki rodziców uczestniczących w procesie wychowawczym. Rozważano również kwestie związane z formalnoprawnym uznawaniem rodzicielstwa, ograniczeniami w powierzaniu pieczy nad dzieckiem oraz rolą sądów rodzinnych w rozstrzyganiu sporów związanych z rodzicielstwem wspieranym. Artykuł analizuje trzy kluczowe zagadnienia związane z potrzebą dbania o dobro dziecka wychowującego się w omawianym modelu rodziny. Rozważania skupiają się na prawie dziecka do kontaktów z rodzicami, umowach regulujących  wykonywanie obowiązku alimentacyjnego oraz na wpływie życia rodziców w rozłączeniu na ich prawa i obowiązki rodzicielskie. W artykule podkreślone zostały przepisy mające zastosowanie przy modelu co-parentingu oraz przeprowadzono ich wykładnię w kontekście zasady dobra dziecka, która jest podstawową zasadą normowania stosunków rodzinnych. W podsumowaniu wskazano, że polskie regulacje adekwatnie chronią interesy dziecka w co-parentingu, lecz wobec przemian społecznych mogą wymagać szerszej adaptacji, by zagwarantować pełną realizację praw rodzicielskich i alimentacyjnych.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2025.87.3.14
PDF

Bibliografia

Arendell, T. (1996). Co-parenting: A review of the literature. National Center on Fathers and Families University of Pennsylvania.

Baran, A. (2016). Ochrona rodzicielstwa po nowelizacji przepisów prawa – wybrane aspekty. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, 37, 20–35. https://czasopisma.kul.pl/index.php/ppe/article/view/15630

Bednarski, P. (2017). Techniki wspomagania prokreacji. Dziecko przedmiotem czy podmiotem prawa? W: P. Mysiak i J. Mazurkiewicz (red.), Dobro pojemne jak krzywda: prawna ochrona dziecka: deklaracje a rzeczywistość (s. 48–67). Wydawnictwo Jacek Mazurkiewicz.

Bernard, J., Degges-White, S., Hecker, L., i Nalbone, D. (2015). Co-parenting factors that contribute to academic success. W: Proceeding: 3rd Mediterannean Interdisciplinary Forum on Social Science and Humanities (s. 249–268). European Scientific Institute.

Błasiak, A., i Dybowska, E. (2010). Rodzicielstwo i jego znaczenie dla procesu wychowania dziecka. W: E. Dybowska i A. Błasiak (red.), Wybrane zagadnienia pedagogiki rodziny (s. 105–128). Wydawnictwo WAM.

Błasiak, A. (2015). Współczesne rodzicielstwo – tendencje zmian i ich uwarunkowania. W: J. Karbowniczek, E. Dybowska i A. Błasiak (red.), Dziecko, rodzina, wychowanie: wybrane konteksty (s. 47–68). Wydawnictwo WAM.

Cere, D., i McClain, L. (red.). (2013). What is parenthood? Contemporary debates about the Family. New York University Press. DOI: https://doi.org/10.18574/nyu/9780814729151.001.0001

Dobrzański, B., i Ignatowicz, J. (red.). (1975). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Duraj, T. (2019). Uprawnienia związane z rodzicielstwem osób samozatrudnionych: uwagi de lege lata i de lege ferenda. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej, 4(26), 341–366. DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.19.023.10913

Ergin, B. (2023). How do we perceive the phenomenon of “co-parenting”? Do we share responsibilities sufficiently? A bibliometric study. Research on Education and Psychology, 7(2), 140–159. DOI: https://doi.org/10.54535/rep.1346215

Fivaz-Depeursinge, E., i McHale, J. (2010). Principles of effective co-parenting and its assessment in infancy and early childhood. W: S. Tyano, M. Keren, H. Herrman i J. Cox (red.), Parenthood and mental health: A bridge between infant and adult psychiatry (s. 357–372). Wiley-Blackwell. DOI: https://doi.org/10.1002/9780470660683.ch32

Giza-Poleszczuk, A., i Marody, M. (2004). Przemiany więzi społecznych. Scholar.

Goettel, M. (2008). Umowy w prawie rodzinnym – zarys koncepcji. W: W. Popiołek, M. Szpunar, M. Pazdan i E. Rott-Pietrzyk (red.), Europeizacja prawa prywatnego (tom 1, s. 294–310). Wolters Kluwer.

Greszta, E., Ryś, M., i Trębicka P. (2020). Typy par rodzicielskich – współzależność postaw rodzicielskich w diadzie. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 186–205.

Gwiazdomorski, J. (1985). Ograniczenie władzy rodzicielskiej. W: J. Piątowski (red.), System prawa rodzinnego i opiekuńczego (s. 997–1010). Ossolineum.

Hetman-Krajewska, J. (2022). Kontakty z dzieckiem. Jak regulować, jak egzekwować? Poradnik praktyczny. Wolters Kluwer.

Holewińska-Łapińska, E., Domański, M., i Słyk, J. (2016). Orzecznictwo w sprawach o wykonywanie kontaktów z dziećmi. Prawo w Działaniu, 25, 7–37.

Ignaczewski, J. (2012). Kontakty z dzieckiem. W: J. Ignaczewski (red.), Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem (s. 211–224). C. H. Beck.

Ignatowicz, J. (2012). Rodzina i prawo rodzinne. W: J. Ignatowicz i M. Nazar (red.), Prawo rodzinne (s. 43–45). Lexis Nexis.

Jadva, V., Freeman, T., Tranfield, E., i Golombok, S. (2015). ‘Friendly allies in raising a child’: A survey of men and women seeking elective co-parenting arrangements via an online connection website. Human Reproduction, 30(8), 1896–1906. DOI: https://doi.org/10.1093/humrep/dev120

Jagielski, K. (1963). Istota i treść władzy rodzicielskiej. W: Studia cywilistyczne (tom 3, s. 97–156). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jędrejek, G. (2019). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany. Lex.

Justyński, T. (2011). Prawo do kontaktów z dzieckiem. Wolters Kluwer.

Kołodziejczyk, S. (1965). Dobro wspólnych nieletnich dzieci – jako przesłanka odmowy orzeczenia rozwodu. Palestra, 9(93), 19–30.

Kozioł, A., i Twardoch, P. (2023). Współmacierzyństwo, rodzicielstwo neutralne płciowo i wielorodzicielstwo, czyli o nowych wyzwaniach dla polskiego prawa kolizyjnego w sferze filiacji. Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego, 33, 5–37. DOI: https://doi.org/10.31261/PPPM.2023.33.01

Lesthaeghe, R. (2020). The second demographic transition, 1986–2020. Sub-replacement fertility and rising cohabitation: A global update. Genus, 76(1), 1–38. DOI: https://doi.org/10.1186/s41118-020-00077-4

Liszcz, T. (2007). Prawo pracy instrumentem polityki prorodzinnej państwa. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 6, 2–10.

Łapiński, A. (1975). Ograniczenia władzy rodzicielskiej w polskim prawie rodzinnym. Wydawnictwo Prawnicze.

Maziarczuk, S. (2013). Prawo do świadczeń rodzinnych z tytułu urodzenia dziecka w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 10(2), 57–75. DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.5769

Mostowik, P., i Wybrańczyk, D. (2024). Komentarz do art. 1131 k.r.o. W: K. Osajda (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Legalis.

Nazar, M. (2014). Konkubinat. W: T. Smyczyński (red.), System prawa prywatnego: Tom 11. Prawo rodzinne i opiekuńcze (s. 982–1044). C. H. Beck.

Oleszko, A. (1988). Umowa alimentacyjna. W: M. Sawczuk (red.), Z zagadnień prawa cywilnego materialnego i procesowego (s. 199–212). Wydawnictwo Prawnicze.

Paleń, P. (2016). Ingerencja sądowa w prawo do kontaktów z dzieckiem. Kortowski Przegląd Prawniczy, 2, 36–40.

Slany, K. (2013). Ponowoczesne rodziny: konstruowanie więzi i pokrewieństwa. W: K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej (s. 45–64). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Słownik języka polskiego PWN. (b.d.). Rodzicielstwo. Pobrane 1 października 2024, z: https://sjp.pwn.pl/slowniki/rodzicielstwo.html

Słyk, J. (2024a). Komentarz do art. 95 k.r.o. W: K. Osajda (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Legalis.

Słyk, J. (2024b). Komentarz do art. 107 k.r.o. W: K. Osajda (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Legalis.

Smyczyński, T., i Andrzejewski, M. (2024). Prawo rodzinne i opiekuńcze. C. H. Beck.

Soboń, M. (2014). Ekonomiczne przyczyny ochrony macierzyństwa. W: M. Bosak (red.), Funkcja ochronna prawa pracy a wyzwania współczesności (s. 105–110). C. H. Beck.

Sokołowski, T. (1982) Charakter prawny władzy rodzicielskiej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 44(3), 123–134. https://repozytorium.amu.edu.pl/items/3a2182d1-e57d-470e-83d7-e44438f27e2a

Sokołowski, T. (2010). Kontakty z dzieckiem. W: T. Sokołowski i H. Dolecki (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz (s. 656–676). Wolters Kluwer.

Stojanowska, W. (1979). Rozwód a dobro dziecka. Wydawnictwo Prawnicze.

Stojanowska, W. (2011). Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Artykuł 107. W: W. Stojanowska (red.), Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z dnia 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r. Analiza. Wykładnia. Komentarz. Lex.

Strzebinczyk, J. (2011). Władza rodzicielska. W: T. Smyczyński (red.), System prawa prywatnego: Tom 11. Prawo rodzinne i opiekuńcze (s. 321–386). C. H. Beck.

Wielki słownik języka polskiego PAN. (b.d.). Rodzina nuklearna. Pobrane 30 września 2024, z: https://wsjp.pl/haslo/podglad/24802/rodzina-nuklearna

Woś, P. (2022). Przeciwdziałanie alienacji rodzicielskiej w postępowaniu cywilnym – sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem. Studia Prawnicze KUL, 1, 289–304. DOI: https://doi.org/10.31743/sp.13034

Wratny, J. (2017). Rodzicielstwo a życie zawodowe. Kilka uwag z perspektywy prawa pracy. W: Z. Czepulis-Rutkowska, M. Bednarski i D. Głogosz (red.), O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną? Księga Jubileuszowa Profesor Bożeny Balcerzak-Paradawskiej (s. 130–138). Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Zajączkowska-Burtowy, J. (2018). Aspekty prawne kontaktów z dzieckiem. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 80(1), 269–285. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.1.21

Zajączkowska-Burtowy, J. (2020). Kontakty z dzieckiem. Prawa i obowiązki. Wolters Kluwer.