Niezależność sądów i niezawisłość sędziów z perspektywy prawa Unii Europejskiej

Abstrakt

Niezależność sądów i niezawisłość sędziów stanowią jedną z podstaw państwa prawnego, należącego do podstawowych wartości Unii Europejskiej. Do zasad państwa prawnego należy zasada trójpodziału władz, stanowiąca równocześnie istotną gwarancję niezależności władzy sądowniczej. Zasada podziału władz oznacza, że do wyłącznej kompetencji władzy sądowniczej należy sprawowanie wymiaru sprawiedliwości i organy innych władz nie mogą ingerować w wykonywanie funkcji orzeczniczych przez sądy. W państwach demokratycznych istnieje potrzeba gwarancji niezależności władzy sądowniczej na poziomie norm konstytucyjnych. Podstawową funkcją niezależności sądów i niezawisłości sędziów jest zapewnienie obywatelom prawa do sądu w rozumieniu art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 45 Konstytucji RP. Z punktu widzenia prawa do sądu ważne jest istnienie związku między niezależnością sądów i niezawisłością sędziów a gwarancją bezstronności sądu oraz gwarancją do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez sąd. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów są ściśle powiązane z zasadą odpowiedzialności władzy sądowniczej.