Abstrakt
W artykule podjęto analizę mediacji, eksponując indywidualną kreatywność jednostki w świecie znaczeń społecznych. Przedstawiono typologię uczestników mediacji i ich sposobów budowania sytuacji. Autorka pokazuje typy uczestników, uwzględniając: (1) sposoby nawiązywania rodzajów stosunków społecznych w sytuacjach poradniczych opisanych przez Alicję Kargulową; (2) metody negocjowania wyróżnione przez Rogera Fishera, Williama Ury’ego, Bruce’a Pattona oraz (3) opracowanie Kennetha L. Thomasa and Ralpha H. Kilmanna uwzględniające stosunek negocjatorów do celu i innych osób w sytuacji konfliktowej. Pokazanie odmiennego od prezentowanych dotychczas obrazu mediacji zwraca uwagę na inne niż prawne aspekty mediacji w sprawach karnych. Przedstawiona wizja mediacji pozwala dostrzec, że spisana przez strony ugoda nie jest jedyną korzyścią ze stosowania tej procedury, która w przeciwieństwie do procesu sądowego koncentruje się nie tylko na faktach, lecz także na relacjach i interesach działających i kształtujących przebieg interakcji stron. Być może spojrzenie na przebieg procesu mediacji przez pryzmat negocjujących stron konfliktu stanie się inspiracją czy będzie służyć uwrażliwieniu i otwarciu na filozofię sprawiedliwości naprawczej.
Bibliografia
Bar-Tal, D. (2013), Podstawy kulturowe i dynamika nierozwiązywalnych konfliktów: podejście socjopsychologiczne, Psychologia Społeczna 8(24): 7-21.
Czerkawska, A. (2013), Poradnictwo egzystencjalne. Założenia ‒ inspiracje ‒ rozwiązania praktyczne, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Czwartosz, Z. (2001), Techniki prowadzenia negocjacji i mediacji. Materiały pomocnicze dla słuchaczy studiów podyplomowych „Negocjacje i mediacje”, SWPS, Warszawa [opracowanie niepublikowane].
Fisher, R., Ury, W., Patton, B. (1998), Dochodząc do Tak. Negocjowanie bez poddawania się, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Goffman, E. (1981), Forms of Talk, Univ. of Pennsylvania Press, Philadelphia.
Grzelak, J.Ł. (2008), Motywacja w sytuacjach współzależności interesów, [w:] Szuster, A., Rutkowska, D. (red.), O różnych obliczach altruizmu, Scholar, Warszawa: 99-108.
Grzelak, J.Ł. (1982), Preferences and cognitive processes in interdependence situations: a theoretical analysis of cooperation, [w:] Derlega, V., Grzelak, J.Ł. (eds.), Living with Other: Theories and Research on Cooperation and Helping Behavior, Academic Press, New York: 97-127.
Grzelak, J.Ł. (1988), Homo oeconomicus uspołeczniony? Motywacyjne i poznawcze uwarunkowania działania w interesie społecznym, Studia Psychologiczne 26: 5-30.
Hawkins, L., Hudson, M., Cornall, R. (1994), Prawnik jako negocjator czyli jak efektywnie negocjować zagadnienia prawne, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.
Kargulowa, A. (1996), Przeciw bezradności. Nurty ‒ opcje ‒ kontrowersje w poradnictwie i poradoznawstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
McClintock, C.G. (1972), Social motivation – a set of propositions, Behavioral Science 17(5): 438-454.
Messick, D.M., McClintock, C.G. (1968), Motivational basis of choice in experimental games, Journal of Experimental Social Psychology 4(1): 1-25.
Neuman, J. von, Morgenstern, O. (1944), Theory of Games and Economic Behavior, Princeton University Press, Princeton.
Reykowski, J. (2007), Deliberatywna debata jako metoda demokratycznego rozwiązywania problemów – podejście empiryczne, [w:] Skarżyńska, K., Jakubowska, U., Wasilewski, J. (red.), Konflikty międzygrupowe. Przejawy, źródła i metody rozwiązywania, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Psychologii Społecznej „Academica”, Warszawa: 335-357.
Rycielska, L., Rycielski, P., (2008), Kooperacja w dylematach społecznych ‒ efekty wpływu i persfazji, [w:] Szuster, A., Rutkowska, D. (red.), O różnych obliczach altruizmu, Scholar, Warszawa: 144-153.
Thibaut, J.W., Kelley, H.H. (1959), The Social Psychology of Groups, Wiley, New York.
Thomas, K.L., Kilmann, R.H. (1974), Thomas ‒ Kilmann Conflict Mode Instrument, Tuxedo, New York, Xicom.
Van Lange, P.A.M. (2000), Beyond self-interest: a set of propositions relevant to interpersonal orientations, European Review of Social Psychology 11(1): 297-331.
Waszkiewicz, J. (1997), Jak Polak z Polakiem. Szkice o kulturze negocjowania, WN PWN, Warszawa-Wrocław.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.