O odwołalności postulatywnego oświadczenia woli w procesie karnym
PDF

Słowa kluczowe

odwołalność czynności procesowej strony
postulatywne oświadczenie woli
czynności karnoprocesowe
czynność konwencjonalna doniosła prawnie

Jak cytować

Janusz-Pohl, B. (2014). O odwołalności postulatywnego oświadczenia woli w procesie karnym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 76(1), 43–54. https://doi.org/10.14746/rpeis.2014.76.1.4

Liczba wyświetleń: 373


Liczba pobrań: 552

Abstrakt

Niniejszy szkic prezentuje problematykę odwołalności czynności procesowej strony w postaci postulującego (postulatywnego) oświadczenia woli na przykładzie czynności oskarżyciela prywatnego polegającej na cofnięciu oświadczenia o odstąpieniu od oskarżenia przed rozpoczęciem przewodu sądowego na rozprawie głównej (art. 496 § 2 Kodeksu postępowania karnego).

Podstawą rozważań jest przyjęcie założenia obowiązywaniu względem stron procesu karnego dyrektywy dyspozytywności, co do ich czynności procesowych w postaci postulujących oświadczeń woli, której przełamanie musi być wynikiem obowiązywania w systemie prawa karnego procesowego stosownej normy prawnej o charakterze modyfikującym. Zatem wobec braku w ramach regulacji prawnej kształtującej tryb prywatnoskargowy normy ograniczającej oskarżyciela prywatnego w kwestii dysponowania oświadczeniem w przedmiocie odstąpienia od oskarżenia do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej, uznać należy, że oświadczenie to jest odwołalne.

Granice temporalne dysponowania nim zostały ustalone na podstawie schematu sekwencji czynności karnoprocesowych, którego ujęciu towarzyszy założenie, że oświadczenie oskarżyciela prywatnego (czynność karnoprocesowa w postaci postulującego oświadczenia woli, jako czynność konwencjonalna doniosła prawnie) należy do zakresu zastosowania normy prawnej leżącej u podstaw normy prawnej aktualizującej dokonanie kolejnej w sekwencji czynności procesowej organu, która to czynność polega na złożeniu imperatywnego oświadczenia woli.

Takie ujęcie wyraźnie zakreśliło granice temporalne czynności w postaci postulatywnego oświadczenia woli. Słowem, dokonanie złożenie imperatywnego oświadczenia woli (wydanie decyzji procesowej) wyklucza modyfikacje w obrębie inicjującego oświadczenia postulatywnego, to ostatnie bowiem uległo „skonsumowaniu” przez zaktualizowanie normy prawnej leżącej u podstaw czynności prawnej w postaci imperatywnego oświadczenia woli.

Próba unicestwienia złożonego uprzednio oświadczenia o odstąpieniu od oskarżenia przez oskarżyciela prywatnego po wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania prywatnoskargowego może być uznana jedynie za wniesienie skargi etapowej i stanowić podstawę kontroli zażaleniowej postanowienia o umorzeniu postępowania.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2014.76.1.4
PDF

Bibliografia

Bafia J., [w:] J. Bafia, J. Bednarzak, M. Flemming, S. Kalinowski, H. Kempisty, M. Siewierski: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1971.

Bieńkowska B., Dyspozycyjność stron w procesie karnym na tle zasady kontradyktoryjności, Przegląd Sądowy 1994, nr 6.

Cieślak M., Polska procedura karna podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984, [w:] S. Waltoś (red), Marian Cieślak. Dzieła wybrane, t. 2, Kraków 2011.

Daszkiewicz W., Oskarżyciel w polskim procesie karnym, Warszawa 1970.

Gil D., Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego w polskim prawie karnym, Warszawa 2011.

Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2009.

Grzegorczyk T., Odstąpienie od oskarżenia w sprawach o czyny ścigane z oskarżenia prywatnego, Palestra 2009, nr 1-2.

Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008.

Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 3, Warszawa 2012.

Janusz-Pohl B., O wyroku nieistniejącym w polskim procesie karnym, Państwo i Prawo 2013, z. 12.

Janusz-Pohl B., Przyczynek do rozważań o formalnym i konwencjonalnym charakterze procesu karnego [w druku].

Kalinowski S., Siewierski M.: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1966.

Lipczyńska M., Oskarżenie prywatne, Warszawa 1977.

Marszał K., Ingerencja prokuratora w ściganie przestępstw prywatnoskargowych, Warszawa 1980.

Nowak L., Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Czynności konwencjonalne w prawie, Studia Prawnicze 1972, z 33.

Nowikowski I., Odwołalność czynności procesowych stron w polskim procesie karnym, Lublin 2001.

Peiper L., Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Kraków 1933.

Stachowiak S., Funkcje skargowości w polskim procesie karnym, Poznań 1975.

Stefański R.A., [w:] J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S. M. Przyjemski, R. A. Stefański, S. Zabłocki: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 3, Warszawa 2004.

Szerer M., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 17 września 1959 r., Państwo i Prawo 1960, z. 11,

Śliwiński S., Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady ogólne, Warszawa 1948.

Waltoś S., Postępowania szczególne w procesie karnym, Warszawa 1973.

Ważny A., [w:] K. T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012.

Wieczorkiewicz-Kita J., Formalny i konwencjonalny charakter procesu karnego (niepublikowana rozprawa doktorska), Szczecin 2009.

Wiliński P. (red), Kontradyktoryjność w polskim procesie karnym, Poznań 2013.

Wiliński P., Przegląd orzecznictwa, Prawo Karne 2013, nr 2.

Woźniewski K., Prawidłowość czynności procesowych w polskim procesie karnym, Gdańsk 2010.

Zabłocki S., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2001 r., Palestra 2001, nr 9-10.

Ziembiński Z., Kompetencja i norma kompetencyjna, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1969, z. 4.

Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980.