Keywords
expropriation ex lege
the classic concept of expropriation
How to Cite
Number of views: 1457
Number of downloads: 503
Abstract
The deliberations presented in this article are an attempt to evaluate the legislative acts issued in Poland after the political transformation, the main purpose of which was to organize the existing factual state of affairs (ownership relations). Particularly groundbreaking in this respect is Article 73 of the Act of 13 October 1998 – Provisions Introducing Acts Reforming Public Administration. The Constitutional Tribunal referred to the interference of public law in the right of ownership as ex lege expropriation, occurring directly by virtue of law. Meanwhile, the removal of ownership in this mode is, as a rule, pertinent to nationalization, which in the present political system is de lege fundamentali unacceptable. Thus, the immediate goal of this study is first of all to distinguish between these two institutions of ownership transformation and then to critically analyze the adopted solutions. The final conclusions indicate that if expropriation ex lege meets constitutional standards, it is an institution different from nationalization and therefore acceptable. However, Article 73 and other similar articles do not meet these standards due to the detailed rules of their making. Doubts arise, for example, when it comes to paying compensationonly on request, or to the possibility of its expiration due to the lapse of time.
References
Banaszkiewicz, B. (2001). Konstytucyjne prawo do własności, [w:] M. Wyrzykowski (red.), Konstytucyjne podstawy systemu prawa. Warszawa: 27–54.
Baran, B. (2009). Prawo cywilne dla zarządców nieruchomości. Warszawa.
Bieniek, G., Rudnicki, S. (2013). Nieruchomości. Problematyka prawna. Warszawa.
Bors, M. (2014). Wywłaszczenie pośrednie i postępujące a ochrona inwestora w świetle międzynarodowego prawa inwestycyjnego. Studia Iuridica Lublinensia 21: 181–203.
Chmielewski, G. (2010). Instytucja wywłaszczenia w regulacjach prawnych Republiki Słowackiej. Przegląd Prawa Publicznego 2: 52–66.
Cibulka, L. (2006). Własność i koncepcje jej ochrony w Konstytucji Republiki Słowackiej, [w:] K. Skotnicki (red.), Własność – zagadnienia ustrojowoprawne. Porównanie rozwiązań w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Łódź: 145–152.
Dudek, W. (1976). Międzynarodowe aspekty nacjonalizacji. Warszawa.
Garlicki, L. (2016). Komentarz do art. 21 Konstytucji RP, [w:] M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom 1. Warszawa: Lex/el.
Grzybowski, S. (1974). System prawa cywilnego. Część ogólna. Tom 1. Wrocław.
Ignatowicz, J., Stefaniuk, K. (2012). Prawo rzeczowe. Warszawa.
Kremis, J. (2008). Glosa do uchwały NSA z dnia 5 listopada 2007 r., I OPS 2/07. Orzecznictwo Sądów Polskich 7–8: 591–594.
Kozłowska, D., Mzyk, E. (1997). Grunty warszawskie w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Warszawa–Zielona Góra.
Luszniewicz J., Landau, L. (b.d.). Nacjonalizalizacja, [w:] Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/nacjonalizacja;3945093.html [dostęp: 18.05.2018].
Osajda, K. (2009). Nacjonalizacja i reprywatyzacja. Warszawa.
Pawłowski, S. (2018a). Glosa do wyroku TK z dnia 12 grudnia 2017, SK 39/15. Studia Prawa Publicznego 1: 175–186.
Pawłowski, S. (2018b). Modyfikacje klasycznej koncepcji wywłaszczenia a gwarancje praw jednostki. Poznań.
Pessel, R. (2003). Rekompensowanie skutków naruszeń prawa własności wynikających z aktów nacjonalizacyjnych. Warszawa.
Pilich, M. (2017). Państwo jako uczestnik międzynarodowego obrotu cywilnoprawnego (zagadnienia wybrane), [w:] J. Monika, M. Pazdan, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar (red.), Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi. Warszawa: 973–997.
Powałowski, A. (2009). Przekształcenia własnościowe w gospodarce jako przejaw interwencjonizmu państwowego. Gdańskie Studia Prawnicze 22(3): 27–38.
Powałowski, A. (2011). Przekształcenia własnościowe w gospodarce, [w:] A. Powałowski (red.), Prawo gospodarcze publiczne. Warszawa: 584–588.
Pradelle, A. de La (1959). The International Law Association. Report of the 48 Conference at New York September 1958 (1st to September 7th). Annex III. Printed in Great Britain.
Rudnicki, R. (2007). Własność nieruchomości. Warszawa.
Skwarło, R. (2006). Glosa do uchwały SN z dnia 13 października 2004 r., III CZP 52/04. Samorząd Terytorialny 16(11): 74–77.
Stefańska, E. (2009). Decyzje o odmowie przyznania własności czasowej nieruchomości w trybie dekretu warszawskiego jako przykład patologii w funkcjonowaniu administracji, [w:] D.R. Kijowski, P.J. Suwaj (red.), Patologie w administracji publicznej. Warszawa: 355–372.
Szewczyk, M. (2003). Ingerencja publicznoprawna w prawo własności jednostki w demokratycznym państwie prawa, [w:] J. Filipek (red.), Jednostka w demokratycznym państwie prawa. Bielsko-Biała: 653–661.
Szymczak, M. (red.) (1988). Słownik języka polskiego. Tom 2. Warszawa.
Trzaskowski, R. (2003). Nieodwracalne skutki prawne wadliwej decyzji nacjonalizacyjnej. Przedstawienie dorobku orzecznictwa i doktryny. Kwartalnik Prawa Publicznego 3(3): 9–56.
Zimmermann, M. (1939). Polskie prawo wywłaszczeniowe. Lwów.
Żółtowski, M.J. (2013). Ochrona i restytucja mienia prywatnego w świetle norm prawa międzynarodowego, autoreferat dysertacji doktorskiej (maszynopis), Warszawa.
License
Copyright (c) 2019 WPiA UAM
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.