Abstract
Historical explanations play an important and growing role in regional studies conducted within the framework of Polish sociology. The aim of the article is to assess the scope of the uses of history and to analyse the ways of using it. I attempt to answer the following questions: what is the purpose of using the past in regional studies? What events and phenomena from the past are present in regional analyses? Is there critical reflection on how to use the past? Two areas of regional studies have been distinguished. The first is determined by analyses related to the
economic dimension of regional development. The most important issues concern historical backwardness and the problem of the peripheral condition of Polish regions. The second is the study of local identities and local traditions. The past is an important component of local policies and regional discourses. There is growing critical reflection on the use of the past in managing the image of the region and creating new regional identities. References to the past serve various purposes: they justify deterministic visions and describe the durability of regional differences. They are important resources in symbolic games and the foundations of local identities. Recently, there have been new analyses in which the regional past is the subject of sociological and historical research. They search for mechanisms that connect historical institutions and practices with contemporary attitudes and actions.
References
Bartkowski, J. (2003). Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Bierwiaczonek, K., Dymnicka, M., Kajdanek, K., Nawrocki, T. (2017). Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast: Gdańsk, Gliwice, Wrocław. Warszawa: Scholar.
Bukowski, A. (2011). Region tradycyjny w unitarnym państwie w dobie globalizacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bukowski, P. (2018). How history matters for student performance. Lessons from the Partitions of Poland. Journal of Comparative Economics 47(1): 136–175, DOI: 10.1016/j.jce.2018.10.007.
Gąsior-Niemiec, A. (2004). Pole, habitus i imago regionis. Propozycja alternatywnego podejścia do analizy regionu. Studia Regionalne i Lokalne 4: 13–36.
Gąsior-Niemiec, A. (2013). Promocja marki regionu, czyli o dyskursywnych strategiach odwracania się od Wschodu, [w:] T. Zarycki (red.), Polska Wschodnia i orientalizm. Warszawa: Scholar: 110–133.
Gorzelak, G. (1993). Regionalizm i regionalizacja w Polsce na tle europejskim, [w:] G. Gorzelak, B. Jałowiecki (red.). Czy Polska będzie państwem regionalnym? Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego: 45–70.
Gorzelak, G. (2016). Koniunktura w Polsce lokalnej. Polska gmina 2015. Warszawa: Scholar.
Gorzelak, G. (2016). Czynniki i wymiary regionalnych zróżnicowań Polski, [w:] A. Górny et al. (red.), Transformacje. Przewodnik po zmianach społeczno-ekonomicznych w Polsce. Warszawa: Scholar: 202–209.
Gorzelak, G., Jałowiecki, B. (2013). Koniunktura w Polsce lokalnej 2013. Studia Regionalne i Lokalne 58(4): 5–24.
Gorzelak, G., Tucholska, A. (2008). Historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju: Polska i Ukraina. Warszawa: Scholar.
Grosfeld, I., Zhuravskaya, E. (2015). Cultural vs. economic legacies of empires: Evidence from the partition of Poland. Journal of Comparative Economics 43(1): 55–75.
Halecki, O. (1994). Historia Europy – jej granice i podziały. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej. Herbst, M., Kaliszewska, A. (2017). Zabory a edukacja. Początki szkolnictwa na terytorium Polski w kontekście współczesnego zróżnicowania osiągnięć szkolnych. Studia Lokalne i Regionalne (68)2: 5–29.
Herbst, M., Rivkin, S. (2013). Divergent historical experiences and inequality in academic achievement: the case of Poland. Journal of Socio-Economics 42: 1–12.
Hryniewicz, J. (1996). Czynniki rozwoju regionalnego, [w:] B. Jałowiecki (red.), Oblicza polskich regionów. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego.
Hryniewicz, J. (2015). Polska na tle historycznych podziałów przestrzeni europejskiej oraz współczesnych przemian gospodarczych, społecznych i politycznych. Warszawa: Scholar.
Jałowiecki, B. (1996a). Wstęp, [w:] B. Jałowiecki (red.), Oblicza polskich regionów. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego.
Jałowiecki, B. (1996b). Przestrzeń historyczna, regionalizm, regionalizacja, [w:] B. Jałowiecki (red.), Oblicza polskich regionów. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego.
Jałowiecki, B., Szczepański, M.S. (2001). Tożsamość regionalna, [w:] G. Gorzelak, B. Jałowiecki, M. Stec (red.), Reforma terytorialnej organizacji kraju: dwa lata doświadczeń. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego.
Kolasa-Nowak, A. (2011). Polska Wschodnia a socjologiczne analizy zróżnicowania regionalnego, Annales UMCS, sectio I (36)2: 71–84.
Kłoskowska, A. (1996). Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: PWN.
Kundera, M. (1984). Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej. Tłum. M.L. Zeszyty Literackie 5: 14–31
Łukowski, W. (2002). Społeczne tworzenie ojczyzn. Studium tożsamości mieszkańców Mazur. Warszawa: Scholar.
Machaj, I. (2005). Społeczno-kulturowe konteksty tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski. Warszawa: Scholar.
Miłosz, C. (1990). Rodzinna Europa. Warszawa: Czytelnik.
Nijakowski, L. (2002). Dyskursy o Śląsku. Kształtowanie śląskiej tożsamości regionalnej i narodowej w dyskursie publicznym. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego
Ossowski, S. (1967). Dzieła. Tom 3. Warszawa: PWN.
Paasi, A. (2013). Regional planning and mobilization of ‘regional identity’: from bounded spaces to relational complexity. Regional Studies 47(1): 1206–1219.
Poniedziałek, J. (2011). Postmigracyjne tworzenie tożsamości regionalnej. Studium współczesnej warmińskomazurskości. Toruń: Adam Marszałek.
Rybicki, P. (1979). Struktura społecznego świata. Studia z teorii społecznej. Warszawa: PWN.
Smętkowski, M., Płoszaj, A. (2016). Porównanie metropolitalnego i historycznego wymiaru zróżnicowania polskiej przestrzeni, [w:] G. Gorzelak (red.), Polska gmina 2015. Warszawa: Scholar: 114–163.
Soderbaum, F., Shaw, T.M. (2003). Theories of New Regionalism. London: Palgrave Macmillan.
Sosnowska, A. (1997). Tu, tam – pomieszanie. Studia Socjologiczne 4: 61–85.
Sosnowska, A. (2004). Zrozumieć zacofanie. Spory historyków o Europę Wschodnią, 1947–1994. Warszawa: Trio.
Starosta, P. (1999). Tożsamość regionalna w perspektywie socjologicznej, [w:] A. Matczak (red.), Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby. Łódź: Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.
Synak, B. (1998). Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Szczepański, M.S., Ślęzak-Tazbir, W. (2009). Tropami markiza de Custine’a. Region i regionalizm w transformacyjnej Polsce, [w:] G. Gorzelak, M.S. Szczepański, W. Ślęzak-Tazbir (red.), Człowiek – miasto – region. Związki i interakcje. Warszawa: Scholar: 331–361.
Szczepański, M.S., Śliz, A. (2018). Kim jestem? Identyfikacje i tożsamości społeczne. Przypadek Górnego Śląska. Nauka 1: 129–142.
Szucs, J. (1995). Trzy Europy. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
Tatur, M. (ed.) (2004). The Making of Regions in Post-Socialist Europe: The Impact of Culture, Economic Structure and Institutions. Case Studies from Poland, Hungary, Romania and Ukraine. Volume 1. Wiesbaden: VS Verlag fur Sozialwissenschaften.
Traba, R. (2009). Przeszłość w teraźniejszości. Polskie spory o historię na początku XXI wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Zarycki, T. (1999). Trwałość historycznych struktur przestrzennych na przykładzie polskiej przestrzeni politycznej, [w:] G. Gorzelak et al. (red.), Rozwój – Region – Społeczeństwo. Warszawa–Katowice: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego: 89–102.
Zarycki, T. (2002). Region jako kontekst zachowań politycznych. Warszawa: Scholar.
Zarycki, T. (2005). Uciemiężona forpoczta Zachodu. Wiktymizacja i okcydentalizacja we współczesnym polskim dyskursie regionalnym. Kultura i Społeczeństwo 2: 115–133.
Zarycki, T. (2007). History and regional development. A controversy over the ‘right’ interpretation of the role of history in the development of the Polish regions. Geoforum 38: 485–493.
Zarycki, T. (2014). Ideologies of Eastness in Central and Eastern Europe. London–New York: Routledge.
Zdun, M. (2018). (Super)nowe Atlantydy. Regionalna dywersyfikacja kultur rozwoju gospodarczego. Kraków: Nomos.
License
Copyright (c) 2019 WPiA UAM
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.