Słowa kluczowe
lay judge
law on Supreme Cour
Supreme Court
extraordinary action
disciplinary chamber
chamber of extraordinary control and public affairs
composition of the court
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 774
Liczba pobrań: 601
Abstrakt
Podejmowanie prób ścigania przestępstw bez udziału społeczeństwa musi zakończyć się fiaskiem (Stanisław Waltoś). Ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.jedn.: Dz. U. 2019, poz. 825), która wprowadziła do orzekania w Sądzie Najwyższym sędziów społecznych, weszła w życie 3 kwietnia 2018 r. Ławnicy SN, mają orzekać w sprawach rozpoznawanych w drugiej instancji w Izbie Dyscyplinarnej oraz w sprawach wywołanych wniesieniem skargi nadzwyczajnej. Wprowadzone zmiany zdają się, prima facie, realizować wyrażoną w art. 182 Konstytucji RP zasadę udziału czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. W istocie mają charakter pozornie przełomowy, a zarazem niosą szereg zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Budzi wątpliwości powierzenie orzekania w sprawach rozpatrywanych w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej (o znacznym stopniu prawnej zawiłości) sędziom faktu. Nadto udział ławników w składach sądów odwoławczych jest rozwiązaniem nieznanym polskiemu systemowi prawnemu. Nie można stracić z pola widzenia nagłego zwrotu preferencji aksjologicznych ustawodawcy, który nowelizując k.p.k. w 2006 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 556 ze zm.) jednoznacznie krytycznie wypowiedział się o instytucji ławników, wskazując na potrzebę profesjonalizacji sądownictwa.
Bibliografia
Borucka-Arctowa, M. (1970). Rola ławnika w świetle poglądów samych ławników oraz przedstawicieli środowiska prawniczego, [w:] S. Zawadzki, L. Kubicki (red.), Udział ławników w postępowaniu karnym. Opinie a rzeczywistość. Studium prawnoempiryczne. Warszawa: 29–62.
Grzegorczyk, T. (2015). Kasacja jako nadzwyczajny środek zaskarżenia w sprawach karnych i jej skuteczność w praktyce. Państwo i Prawo 70(6): 19–38.
Gudowski, J. (2009). [w:] J. Gudowski, T. Ereciński, J. Iwulski (red.), Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz. Warszawa: 38–43, 634–655.
Jakubik, M. (2014). Czynnik społeczny w składzie sądu w znowelizowanym kodeksie postępowania karnego, [w:] T. Gardocka, M. Jakubik (red.), Szkice o nowym modelu procesu karnego. Warszawa: 37–49.
Klubińska, M. (2018). Udział ławników w procesie karnym z perspektywy funkcji postępowania głównego, [w:] D. Kala, I. Zgoliński (red.), Postępowanie przed sądem I instancji w znowelizowanym procesie karnym. Warszawa: 15–25.
Kluza, J. (2019). Skarga nadzwyczajna w postępowaniu karnym. Ius Novum 13(1): 45–64.
Kosonoga, J. (2016). Skład sądu na rozprawie głównej. Ius Novum 10(4): 83–101.
Kotowski, A. (2018). Skarga nadzwyczajna na tle modeli kontroli odwoławczej. Prokuratura i Prawo 73(9): 51–85.
Kubicki, L. (1970) Udział ławników w orzekaniu, [w:] S. Zawadzki, L. Kubicki (red.), Udział ławników w postępowaniu karnym. Opinie a rzeczywistość. Studium prawnoempiryczne. Warszawa: 69–106.
Kutnjak Ivkovic, S. (2003). An inside view: professional judges’ and lay judges’ support for mixed tribunals. Law and Policy 25(2): 93–122.
Małolepszy, M., Głuchowski, M. (2018): Participation of lay judges in criminal proceedings in Poland and Germany. Ius Novum 12(2): 86–106.
Masternak-Kubiak, M. (2014). [w:] M. Haczkowska (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: 460–463.
Murzynowski, A. (1970). Refleksje na temat instytucji ławników. Państwo i Prawo 25(10): 558–567.
Murzynowski, A. (1994). Istota i zasady procesu karnego. Warszawa.
Nowicki, M.A. (2017). Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa: Lex/el. 2017.
Piasecki, K. (2005). Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Warszawa.
Pożaroszczyk, D. (2013.) Refleksje na temat instytucji ławników w polskim procesie karnym, [w:] B.T. Bieńkowska, D. Szafrański (red.), Problemy prawa polskiego i obcego w ujęciu historycznym, praktycznym i teoretycznym. Część 4. Warszawa: 173–183.
Prusak, F. (1975). Czynnik społeczny w procesie karnym. Warszawa.
Resich, Z. (1973). Nauka o organach ochrony prawnej. Warszawa.
Rogacka-Rzewnicka, M. (2001). Kasacja w polskim procesie karnym. Warszawa.
Rybicki, M. (1964). Ławnicy ludowi w sądach powszechnych. Ustawa o ławnikach ludowych i przepisy związkowe. Słowo wstępne Ministra Sprawiedliwości Mariana Rybickiego. Warszawa: 3–12.
Rybicki, M. (1968). Ławnicy ludowi w sądach PRL. Warszawa.
Siemaszko, A. (1994). Ławnicy: rezultaty badań empirycznych. Warszawa.
Śliwiński, S. (b.r.). Ławnik, [w:] W. Makowski (red.), Encyklopedia podręczna prawa karnego. Tom 2.: 862–864.
Turska, A. (1970). Analiza odrębności postaw ławnika i sędziego zawodowego w orzekaniu, [w:] S. Zawadzki, L. Kubicki (red.), Udział ławników w postępowaniu karnym. Opinie a rzeczywistość. Studium prawnoempiryczne. Warszawa: 107–158.
Waltoś, S. (2011). Ławnik – czy piąte koło u wozu? [w:] T. Grzegorczyk (red.), Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Juliusza Tylmana. Warszawa: 523–533.
Waszczyński, J. (1969). Ustrój organów ochrony prawnej. Łódź.
Wenclik, M. (2011). Ewolucja instytucji ławnika w Polsce, [w:] J. Ruszewski (red.), Ocena funkcjonowania i procesu wyboru ławników sądowych na przykładzie sądów Apelacji Białostockiej. Suwałki: 65–74.
Wilamowski K. (2006). Obserwacja procesu karnego jako instrument działania organizacji pozarządowej w sprawach indywidualnych. Warszawa.
Wiliński, P., Karlik, P. (2016). Komentarz do art. 182 Konstytucji RP, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom 2: Komentarz do art. 87–243:
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.