Słowa kluczowe
Trybunał Konstytucyjny
sędziowie
legitymizacja
wieloraka analiza korespondencji
relacyjność
sędziowie
legitymizacja
wieloraka analiza korespondencji
relacyjność
Jak cytować
Dębska, H., & Warczok, T. (2020). Proces legitymizacji Trybunału Konstytucyjnego: podejście relacyjne. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 82(2), 247–264. https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.2.17
Liczba wyświetleń: 645
Liczba pobrań: 648
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie procesu legitymizacji Trybunału Konstytucyjnego. Perspektywa relacyjna, którą proponujemy, jest odmienna od prawniczej, dominującej w rozważaniach na ten temat. Traktujemy Trybunał jako rodzaj przestrzeni, usytuowany na przecięciu kilku światów społecznych (prawo, nauka, polityka, administracja), które na niego oddziałują. Badanie przeprowadziliśmy, analizując biografie wszystkich sędziów wybranych w latach 1985–2018. Sędziowie zostali potraktowani jako posiadacze znaczących społecznie zasobów – kapitałów (tytuł naukowy, zawód prawniczy, funkcja w administracji rządowej, mandat poselski itp.). Wykorzystując wieloraką analizę korespondencji, odtworzyliśmy przestrzeń Trybunału. Tym samym uchwyciliśmy nie tylko złożoność i wielowymiarowość legitymizacji polskiego sądu konstytucyjnego, lecz także zmiany tego procesu w czasie.
Bibliografia
Benzécri, J-P. (1992). Correspondence analysis handbook. New York: Dekker.
Bojarski, Ł. (red.) (2007). Obywatelski monitoring kandydatów na sędziów. Raport. Warszawa.
Bojarski, Ł. (2010). Wybory sędziów do Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa.
Bojarski, Ł. (2018). Pod społeczną kontrolą. Dziesięć lat Obywatelskiego Monitoringu Kandydatów na sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo 73(5): 75–91.
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital, [w:] J. Richardson (ed.), Handbook of Theory for the Sociology of Education. Westpoint, Greeenwood: 241–258.
Bourdieu, P. (1988a). Homo Academicus. Tłum. P. Collier. Stanford.
Bourdieu, P. (1988b). Program for sociology of sport. Sociology of Sport Journal 5(2): 151–161.
Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. P. Biłos. Warszawa.
Bourdieu P. (2006). Medytacje pascaliańskie. Tłum. K. Wakar. Warszawa.
Bourdieu P. (2015). Sociologie Générale. Cours au Collège de France 1981–1983. Vol. 1. Paris.
Bourdieu, P., Wacquant L. J-D. (2001). Wprowadzenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. A. Sawisz. Warszawa.
CBOS (2007) Opinie Polaków o Trybunale Konstytucyjnym. Komunikat z badań. Warszawa. <https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2007/K_076_07.PDF>.
Charle, Ch., Nagle, J., Perrichet, M., Richard, M., Woronoff, D. (1980). Prosopographie des élites françaises: (XVIe–XXe siècles): guide de recherché. Paris.
Czeszejko-Sochacki, Z. (2003). Sądownictwo powszechne na tle porównawczym. Warszawa.
Dębska, H. (2015). Trybunał Konstytucyjny w poszukiwaniu legitymizacji. Szkic z socjologii prawa. Studia Prawnicze PAN 4(204): 23–41.
Dębska, H. (2016). Prawo jako pole. Ujęcie modelowe. Państwo i Prawo 9(847): 36–53.
Dębska, H., Warczok T. (2018). Sakralizacja i profanacja. Trybunał Konstytucyjny jako struktura mityczna. Państwo i Prawo 73(5): 63–74.
Dezaley, M., Garth, B. (1996). Dealing with Virtue: International Commercial Arbitration and the Construction of Transnational Leal Order. Chicago.
Florczak-Wątor, M., Pach, M. (2018). Co wymaga zmiany w procedurze wyboru sędziów do Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Państwo i Prawo 73(5): 22–42.
Garlicki, L. (1987). Sądownictwo konstytucyjne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Warszawa.
Garlicki, L. (2016). Komentarz do art. 194 ust. 1 Konstytucji RP, [w:] L. Garlicki, M. Zubik (red.), Tom 1: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa.
Gromski, W. (2009). Legitymizacja sądów konstytucyjnych wobec władzy ustawodawczej. Przegląd Sejmowy 4(93): 11–23.
Janicki, M., Władyka, W. (2016). Wielka wymiana kadr według PiS. Polityka 23.05. 2016, <https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1662252,1,wielka-wymiana-kadr-wedlug-pis.read>.
Kaczyński, J. (2014). Bardzo potężne siły dążą do tego, żeby pola nie była tym czym mogłaby być. Trzeba się temu przeciwstawić. W Polityce 7.06.2014. <https://wpolityce.pl/polityka/
199640-jaroslaw-kaczynski-dla-wpolitycepl-bardzo-potezne-sily-daza-do-tego-zeby-polska-nie-byla-tym-czym-moglaby-byc-trzeba-sie-temu-przeciwstawic-nasz-wywiad> [dostęp: 14.02.2019].
Kantar Public (dawniej zespół badań społecznych TNS Polska) (2016). Zaufanie do instytucji publicznych. Porównanie lat 2006, 2011, 2016. <http://www.tnsglobal.pl/archiwumraportow/files/2016/11/K.068_Zaufanie_do_instytucji_O10a-16.pdf>.
Krajewski, R. (2007). Leksykon instytucji wymiaru sprawiedliwości. Warszawa.
Le Roux, B., Bienaise S., Durand, J.-L (2019). Combinatorial Inference in Geometric Data Analysis. Boca Raton: Chapman and Hall/CRC.
Le Roux, B., Rounet H. (2010). Multiple Correspondence Analysis. Thousand Oaks.
Lebaron, F. (2000). The space of economic neutrality: types of legitimacy and trajectories of central bank managers. International Journal of Contemporary Sociology 37(2): 208–229.
Lebaron, F. (2006). Do central bankers biography matters? Sociologica 2: 1–37.
Lebaron, F. (2008). Central bankers in the contemporary global field of power: a ‘social space’ approach. Sociological Review 56: 121–144.
Lebaron, F. (2012), A universal paradigm for central bankers. An Inquiry based on Biographical Data. Social Glance 1(1): 40–58.
Łętowska, E., Wiewiórowska-Domagalska, A. (2018). A „good” change in the Polish Constitutional Tribunal? Osteuropa Recht 1: 79–93.
Młynarska-Sobaczewska, A. (2018). Wybór sędziów konstytucyjnych jako element legitymizacji sądu konstytucyjnego. Państwo i Prawo 73(5): 43–62.
O co chodzi w PiS-owskiej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym, luc. Gazeta Wyborcza, 19.07. 2018. <http://wyborcza.pl/7,75398,23692809,o-co-chodzi-w-pis-wskiej-nowelizacji-ustawy-o-sadzie-najwyzszym.html> [dostęp: 14.02.2019].
Ranking kierunków studiów Perspektywy. Prawo 2018 (2018). Perpektywy.pl <http://www.perspektywy.pl/RSW2018/ranking-kierunkow-studiow/kierunki-spoleczne/prawo), uzupełnionym> [dostęp: 14.02.2019].
Safjan, M. (2016). Polityka a Trybunał Konstytucyjny. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 78(1): 35–42.
Siedlecka, E. (2006a). Wybór sędziów do TK był czysto polityczny. Gazeta Wyborcza 27.10.2006, [dostęp: 14.02.2018].
Siedlecka E. (2006b). Trybunał z łapanki. Gazeta Wyborcza. <http://wyborcza.pl/1,75248,3783073. html> 11.12.2006 [dostęp: 14.02.2018].
Siedlecka, E. (2018a). Sądy będzie gorzej. Polityka 13.08.2018, [dostęp: 14.02. 2019].
Siedlecka, E. (2018b). PiS-wymiana sędziów. Wszyscy będziemy gorszego sortu. Polityka 20.08.2018 [dostęp: 14.02. 2019]. <https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1760696,1,pis-wymienia-sedziow-wszyscy-bedziemy-gorszego-sortu.read> [dostęp: 14.02.2019].
Skąpska G., Bryda, G. (2013). Apolityczność czy sprawiedliwość proceduralna? Zaufanie do sądowego wymiaru sprawiedliwości na tle innych instytucji publicznych w Polsce. Studia Socjologiczne 1(208): 77–94.
Sondaż: Wzrosło zaufanie do sądów i UE, spadło do Kościoła (2020). Rzeczpospolita 28.01.2020, <https://www.rp.pl/Spoleczenstwo/301279913-Sondaz-Wzroslo-zaufanie-do-sadow-i-UE-spadlo-do-Kosciola.html>.
Warczok, T. (2013). Konstruktywny spór filozofii i socjologii w projekcie teoretycznym Pierre’a Bourdieu. Przegląd Filozoficzny. Nowa seria 22. 3(87): 43–58.
Weber, M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa.
Wojciechowska, R. (2014). Jarosław Kaczyński w Gdańsku: w Polsce musi nastąpić wymiana elit, Dziennik Bałtycki. 24.08.2014. <https://dziennikbaltycki.pl/jaroslaw-kaczynski-w-gdansku-w-polsce-musi-nastapic-wymiana-elit-zdjecia-wideo/ga/3552847/zd/4154787> [dostęp: 14.02.2019].
Zajadło, J. (2009). Wewnętrzna legitymizacja sądu konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy 4(93): 129–144.
Zajadło, J., Koncewicz, T. (2015). Jak nie wybierać sędziów do Trybunału Konstytucyjnego. Gazeta Wyborcza, 24.06.2015 <http://wyborcza.pl/1,75968,18188072,Jak__nie__wybierac_sedziow_Trybunalu_Konstytucyjnego.html> [dostęp: 14.02.2018].
Zoll, A. (2016). Sposób wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 78(1): 43–50.
Bojarski, Ł. (red.) (2007). Obywatelski monitoring kandydatów na sędziów. Raport. Warszawa.
Bojarski, Ł. (2010). Wybory sędziów do Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa.
Bojarski, Ł. (2018). Pod społeczną kontrolą. Dziesięć lat Obywatelskiego Monitoringu Kandydatów na sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo 73(5): 75–91.
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital, [w:] J. Richardson (ed.), Handbook of Theory for the Sociology of Education. Westpoint, Greeenwood: 241–258.
Bourdieu, P. (1988a). Homo Academicus. Tłum. P. Collier. Stanford.
Bourdieu, P. (1988b). Program for sociology of sport. Sociology of Sport Journal 5(2): 151–161.
Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. P. Biłos. Warszawa.
Bourdieu P. (2006). Medytacje pascaliańskie. Tłum. K. Wakar. Warszawa.
Bourdieu P. (2015). Sociologie Générale. Cours au Collège de France 1981–1983. Vol. 1. Paris.
Bourdieu, P., Wacquant L. J-D. (2001). Wprowadzenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. A. Sawisz. Warszawa.
CBOS (2007) Opinie Polaków o Trybunale Konstytucyjnym. Komunikat z badań. Warszawa. <https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2007/K_076_07.PDF>.
Charle, Ch., Nagle, J., Perrichet, M., Richard, M., Woronoff, D. (1980). Prosopographie des élites françaises: (XVIe–XXe siècles): guide de recherché. Paris.
Czeszejko-Sochacki, Z. (2003). Sądownictwo powszechne na tle porównawczym. Warszawa.
Dębska, H. (2015). Trybunał Konstytucyjny w poszukiwaniu legitymizacji. Szkic z socjologii prawa. Studia Prawnicze PAN 4(204): 23–41.
Dębska, H. (2016). Prawo jako pole. Ujęcie modelowe. Państwo i Prawo 9(847): 36–53.
Dębska, H., Warczok T. (2018). Sakralizacja i profanacja. Trybunał Konstytucyjny jako struktura mityczna. Państwo i Prawo 73(5): 63–74.
Dezaley, M., Garth, B. (1996). Dealing with Virtue: International Commercial Arbitration and the Construction of Transnational Leal Order. Chicago.
Florczak-Wątor, M., Pach, M. (2018). Co wymaga zmiany w procedurze wyboru sędziów do Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Państwo i Prawo 73(5): 22–42.
Garlicki, L. (1987). Sądownictwo konstytucyjne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Warszawa.
Garlicki, L. (2016). Komentarz do art. 194 ust. 1 Konstytucji RP, [w:] L. Garlicki, M. Zubik (red.), Tom 1: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa.
Gromski, W. (2009). Legitymizacja sądów konstytucyjnych wobec władzy ustawodawczej. Przegląd Sejmowy 4(93): 11–23.
Janicki, M., Władyka, W. (2016). Wielka wymiana kadr według PiS. Polityka 23.05. 2016, <https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1662252,1,wielka-wymiana-kadr-wedlug-pis.read>.
Kaczyński, J. (2014). Bardzo potężne siły dążą do tego, żeby pola nie była tym czym mogłaby być. Trzeba się temu przeciwstawić. W Polityce 7.06.2014. <https://wpolityce.pl/polityka/
199640-jaroslaw-kaczynski-dla-wpolitycepl-bardzo-potezne-sily-daza-do-tego-zeby-polska-nie-byla-tym-czym-moglaby-byc-trzeba-sie-temu-przeciwstawic-nasz-wywiad> [dostęp: 14.02.2019].
Kantar Public (dawniej zespół badań społecznych TNS Polska) (2016). Zaufanie do instytucji publicznych. Porównanie lat 2006, 2011, 2016. <http://www.tnsglobal.pl/archiwumraportow/files/2016/11/K.068_Zaufanie_do_instytucji_O10a-16.pdf>.
Krajewski, R. (2007). Leksykon instytucji wymiaru sprawiedliwości. Warszawa.
Le Roux, B., Bienaise S., Durand, J.-L (2019). Combinatorial Inference in Geometric Data Analysis. Boca Raton: Chapman and Hall/CRC.
Le Roux, B., Rounet H. (2010). Multiple Correspondence Analysis. Thousand Oaks.
Lebaron, F. (2000). The space of economic neutrality: types of legitimacy and trajectories of central bank managers. International Journal of Contemporary Sociology 37(2): 208–229.
Lebaron, F. (2006). Do central bankers biography matters? Sociologica 2: 1–37.
Lebaron, F. (2008). Central bankers in the contemporary global field of power: a ‘social space’ approach. Sociological Review 56: 121–144.
Lebaron, F. (2012), A universal paradigm for central bankers. An Inquiry based on Biographical Data. Social Glance 1(1): 40–58.
Łętowska, E., Wiewiórowska-Domagalska, A. (2018). A „good” change in the Polish Constitutional Tribunal? Osteuropa Recht 1: 79–93.
Młynarska-Sobaczewska, A. (2018). Wybór sędziów konstytucyjnych jako element legitymizacji sądu konstytucyjnego. Państwo i Prawo 73(5): 43–62.
O co chodzi w PiS-owskiej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym, luc. Gazeta Wyborcza, 19.07. 2018. <http://wyborcza.pl/7,75398,23692809,o-co-chodzi-w-pis-wskiej-nowelizacji-ustawy-o-sadzie-najwyzszym.html> [dostęp: 14.02.2019].
Ranking kierunków studiów Perspektywy. Prawo 2018 (2018). Perpektywy.pl <http://www.perspektywy.pl/RSW2018/ranking-kierunkow-studiow/kierunki-spoleczne/prawo), uzupełnionym> [dostęp: 14.02.2019].
Safjan, M. (2016). Polityka a Trybunał Konstytucyjny. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 78(1): 35–42.
Siedlecka, E. (2006a). Wybór sędziów do TK był czysto polityczny. Gazeta Wyborcza 27.10.2006, [dostęp: 14.02.2018].
Siedlecka E. (2006b). Trybunał z łapanki. Gazeta Wyborcza. <http://wyborcza.pl/1,75248,3783073. html> 11.12.2006 [dostęp: 14.02.2018].
Siedlecka, E. (2018a). Sądy będzie gorzej. Polityka 13.08.2018, [dostęp: 14.02. 2019].
Siedlecka, E. (2018b). PiS-wymiana sędziów. Wszyscy będziemy gorszego sortu. Polityka 20.08.2018 [dostęp: 14.02. 2019]. <https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1760696,1,pis-wymienia-sedziow-wszyscy-bedziemy-gorszego-sortu.read> [dostęp: 14.02.2019].
Skąpska G., Bryda, G. (2013). Apolityczność czy sprawiedliwość proceduralna? Zaufanie do sądowego wymiaru sprawiedliwości na tle innych instytucji publicznych w Polsce. Studia Socjologiczne 1(208): 77–94.
Sondaż: Wzrosło zaufanie do sądów i UE, spadło do Kościoła (2020). Rzeczpospolita 28.01.2020, <https://www.rp.pl/Spoleczenstwo/301279913-Sondaz-Wzroslo-zaufanie-do-sadow-i-UE-spadlo-do-Kosciola.html>.
Warczok, T. (2013). Konstruktywny spór filozofii i socjologii w projekcie teoretycznym Pierre’a Bourdieu. Przegląd Filozoficzny. Nowa seria 22. 3(87): 43–58.
Weber, M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa.
Wojciechowska, R. (2014). Jarosław Kaczyński w Gdańsku: w Polsce musi nastąpić wymiana elit, Dziennik Bałtycki. 24.08.2014. <https://dziennikbaltycki.pl/jaroslaw-kaczynski-w-gdansku-w-polsce-musi-nastapic-wymiana-elit-zdjecia-wideo/ga/3552847/zd/4154787> [dostęp: 14.02.2019].
Zajadło, J. (2009). Wewnętrzna legitymizacja sądu konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy 4(93): 129–144.
Zajadło, J., Koncewicz, T. (2015). Jak nie wybierać sędziów do Trybunału Konstytucyjnego. Gazeta Wyborcza, 24.06.2015 <http://wyborcza.pl/1,75968,18188072,Jak__nie__wybierac_sedziow_Trybunalu_Konstytucyjnego.html> [dostęp: 14.02.2018].
Zoll, A. (2016). Sposób wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 78(1): 43–50.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.