Słowa kluczowe
prawo Unii Europejskiej
pracownicy
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 381
Liczba pobrań: 183
Abstrakt
Sygnaliści pełnią istotną rolę w demokratycznym społeczeństwie, urzeczywistniając postulat transparentności życia publicznego, weryfikacji funkcjonowania instytucji i osób pełniących funkcje publiczne. Odpowiednie normy zapewniające ich ochronę stanowią istotny element pozwalający na urzeczywistnienie wolności wypowiedzi oraz prawa dostępu do informacji. Celem badawczym artykułu jest ocena dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. L 305/17) pod kątem skuteczności zaproponowanych rozwiązań. Metodą badawczą wykorzystaną do analizy regulacji jest metoda dogmatycznoprawna. W artykule wyodrębniono i przeanalizowano elementy skutecznego systemu ochrony sygnalistów oraz dokonano krytycznej analizy dyrektywy 2019/1937 pod kątem spełnienia tych warunków. Bez wątpienia pozytywnie ocenić należy zarówno stworzenie minimalnego poziomu ochrony na poziomie unijnym, jak i podejścia horyzontalnego obejmującego sektory publiczne i prywatne. Dyrektywa pozostawia jednak pewne luki dla prawodawcy krajowego, od których wypełnienia zależy rzeczywista skuteczność zaproponowanych w niej rozwiązań.
Bibliografia
Abazi, A. (2020). The European Union whistleblower directive: a ‘game changer’ for whistleblowing protection? Industrial Law Journal 49(4): 646–656.
Arcimowicz, J., Bieńko, M., Łaciak, B. (2018). Skarżypyty, donosiciele, sygnaliści? Studium socjologiczno-prawne. Warszawa.
Baran, B., Ożóg, M. (2021). Ochrona sygnalistów. Regulacje dotyczące osób zgłaszających nieprawidłowości. Warszawa.
Brockell, G. (27.09.2019). Deep Throat’s identity was a mystery for decades because no one believed this woman. The Woshington Post. <https://www.washingtonpost.com/gdpr-consent/?next_url=https%3a%2f%2fwww.washingtonpost.com%2fhistory%2f2019%2f09%2f27%2fdeep-throats-identity-was-mystery-decades-because-no-one-believed-this-woman%2f> [dostęp: 1.05.2021].
Czaplicki, P. (2018). Prawne aspekty działalności sygnalistów w przedsiębiorstwach w świetle polskiego ustawodawstwa. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne. Społeczne i Techniczne 12(2): 71–80.
Hajn, Z., Skupień, D. (2021). Ochrona sygnalistów w miejscu pracy w państwach Grupy Wyszehradzkiej, Francji i Słowenii – propozycje zmian. Łódź–Kraków.
Jubb, P.B. (1999). Whistleblowing: a restrictive definition and interpretation. Journal of Business Ethics 21: 77–94.
Kafteranis, D. (2021). The future of the Whistle-blowing Directive: criticising its legal bases. Queen Mary Law Journal 2: 65–83.
Kamiński, I.C. (2010). Ograniczenia swobody wypowiedzi dopuszczalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza krytyczna. Warszawa.
Kobroń-Gąsiorowska, Ł. (2018). Whistleblower w prawie europejskim – ochrona whistleblowera czy informacji. Roczniki Administracji i Prawa 2: 129–142.
Kojder, A. (1995). Godność i siła prawa. Warszawa.
Latan, H., Chiappetta Jabbour, C.J., Lopes de Sousa Jabbour, A.B. (2021). Social media as a form of virtual whistleblowing: empirical evidence for elements of the diamond model. Journal of Business Ethics 174: 528–548.
Lewicka-Strzałecka, A. (2014). Instytucjonalizacja whistleblowingu w firmie jako wyzwanie etyczne. Diametros 41: 77–98.
Lewis, D. (2020). The EU Directive on the Protection of Whistleblowers: a missed opportunity to establish international best practices? E-Journal of International and Comparative Labour Studies 9(1): 1–25.
Łaga, M. (2017). Unormowania dotyczące sygnalizacji – wzmacnianie demokracji w miejscu pracy [w:] Demokracja w zakładzie pracy. Zagadnienia prawne, red. Z. Hajn, M. Kurzynoga, Warszawa: 467–483.
Nader, R. (1972). An anatomy of whistle blowing, [w:] R. Nader, P.J. Petkas, K. Blackwell (eds.), Whistle Blowing. The report of the conference on professional responsibility New York: 3–11.
Ogórek, M. (2018). Innowacyjny instrument ochrony inwestorów – program sygnalizowania na gruncie federalnych praw rynków finansowych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 377: 76–96.
Pietruszka, A. (2020). Ochrona sygnalistów (whistleblowers) w kontekście wolności wypowiedzi. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 82(1): 115–129.
Piwowarczyk, D. (2018). Sygnaliści jako element kontroli w sektorze publicznym. Przegląd Nauk Ekonomicznych 28: 103–114.
Ploszka, A (2014). Ochrona demaskatorów (whistleblowers) w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Europejski Przegląd Sądowy 4: 12–18.
Ross, R. (9.04.2003). WHO official says SARS has peaked outside China. CIDRAP. <https://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2003/04/who-official-says-sars-has-peaked-outside-china> [dostęp: 1.05.2021].
Soloranta, J. (2021). The EU Whistleblowing Directive: an opportunity for (operationalizing) corporate human rights grievance mechanisms? European Business Organization Law Review 22: 753–780.
Szewczyk, H. (2020). Whistleblowing: Zgłaszanie nieprawidłowości w stosunkach zatrudnienia. Warszawa.
Tsahuridu, E.E., Vandekerckhove, W. (2008). Organisational whistleblowing policies: making employees responsible or liable? Journal of Business Ethics 82: 107–118.
Vandekerckhove, W. (2021). Is it freedom? The coming about of the EU Directive on Whistleblower Protection. Journal of Business Ethics <https://link.springer.com/article/10.1007/s10551-021-04771-x> [dostęp: 1.05.2021].
Wenliang, L. (6.02.2021). ‘Wuhan whistleblower’ remembered one year on. <https://www.bbc.com/news/world-asia-55963896>.
White, S. (2018). A matter of life & death: whistleblowing legislation in the EU. eucrim 3: 170–177.
Wojciechowska-Nowak, A. (2012). Ochrona sygnalistów w Polsce Stan obecny i rekomendacje zmian. Warszawa.
Wujczyk, M. (2014). Podstawy whistleblowingu w polskim prawie pracy. Przegląd Sądowy 6: 114–122.
Younger, N. (b.r). The case of Edward Snowden. <https://www.whistleblowers.org/news/the-case-of-edward-snowden/> [dostęp: 1.05.2021].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.