Słowa kluczowe
gospodarka sieciowa
wymiana bezpośrednia
wypożyczanie
wynajem
bazar
creative commons
prosumpcja
zaufanie
ekologia
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 534
Liczba pobrań: 375
Abstrakt
Uber, Airbnb, CouchSurfing, Netflix, elektryczne hulajnogi – te instytucje wrosły w nasze codzienne życie tak samo jak Allegro.pl, Amazon.com i inne przedsiębiorstwa gospodarki sieciowej. A jednak w opinii ich propagatorów są one zwiastunem nowego porządku. Dla gospodarki rynkowej z jej anonimowym rynkiem praktyki współdzielenia mają być tym, czy dla demokracji przedstawicielskiej instytucje bezpośredniego oddziaływania obywateli na decyzje polityczne. Gospodarka będzie wreszcie zaspokajać rzeczywiste ludzkie potrzeby, zamiast produkować na masową skalę rzeczy zbędne. Powstrzymana zostanie dewastacja Ziemi i rabunkowe korzystanie z jej zasobów. Instytucje przedkapitalistycznej gospodarki, za sprawą Internetu rozciągnięte na globalną skalę, przyniosą upodmiotowienie ludzi zmarginalizowanych przez rynek i odbudują osłabioną przez niego wspólnotę. Zaufanie będzie największym kapitałem, jakim ludzie będą dysponować tyleż w lokalnej, co globalnej wymianie rzeczy i usług. Nie będę oceniać, jakie szanse realizacji ma ta obietnica, przedstawię jedynie z perspektywy propagatorów współdzielenia, jak i jego krytyków, specyficzne instytucje (w sensie socjologicznym), które mają ją realizować. W podsumowaniu zwrócę uwagę na ambiwalencję wobec gospodarki rynkowej, jaką obarczona jest sama idea współdzielenia, a co za tym idzie, na dwuznaczność jej deklarowanej misji: czy ma być tylko korektą wobec obecnej formy kapitalizmu czy też jej alternatywą.
Bibliografia
Abramowski, E. (1965). Filozofia społeczna. Wybór pism. Warszawa.
Abramowski, E. (2009). Braterstwo, solidarność, współdziałanie. Pisma spółdzielcze i stowarzyszeniowe. Wyb. i oprac. R. Okraska. Łódź–Sopot–Warszawa.
Becker, J. (2017). Im mniej, tym więcej. Tłum. Wiesław Marcysiak. Kraków.
Belk, R. (2014). Sharing versus pseudo-sharing in Web 2.0. Anthropologist 18(1): 7–23.
Botsman, R., Rogers, R. (2010). What’s Mine is Yours. How Collaborative Consumption Is Changing the Way We Live. London.
Cohen, M.J. (2015). Toward a post-consumerist future? Social innovation in an era of fading economic growth, [w:] L.A. Reisch, J. Thøgersen (eds.), Handbook of Research on Sustainable Consumption. Cheltenham, UK–Northampton, MA, USA: 426–442.
Gansky, L. (2010). The Mesh: Why the Future of Business Is Sharing. New York.
Jemielniak, D. (2013). Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii, największego projektu współtworzonego przez ludzi. Warszawa.
Kopytoff, I. (2013). Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces. Tłum. E. Klekot, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Wyb. i przedm. M. Kempny, E. Nowicka. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Martin, Ch.J. (2016). The sharing economy: a pathway to sustainability or a nightmarish form of neoliberal capitalism? Ecological Economics 121(C): 149–159.
Mauss, M. (2001). Szkic o darze. Tłum. M. Król, K. Pomian, J. Szacki, [w:] M. Mauss, Socjologia i antropologia. Warszawa.
Bauwens, M., Kostakis, V. (2014). From the communism of capital to capital for the commons: towards an open co-operativism. TripleC 12(1): 56–65.
Srnicek, N., Williams, A. (2016). Inventing the Future: Postcapitalism and the World without Work (revised and updated edition). London–New York.
Rifkin, J. (2003). Wiek dostępu. Nowa kultura hiperkapitalizmu, w której płaci się za każdą chwilę życia. Tłum. E. Kania. Wrocław.
Rifkin, J. (2016). Społeczeństwo krańcowych kosztów zerowych. Internet przedmiotów, ekonomia współdzielenia, zmierzch kapitalizmu. Tłum. A.D. Kamińska. Warszawa.
Schor, J.B., Connor, F., Carfagna, L.B. (2016). Will Attwood-Charles, Emilie Dubois Poteat, Paradoxes of openness and distinction in the sharing economy. Poetics 54: 66–81.
Slee, T. (2017). What’s Yours is Mine: Against the Sharing Economy. New York.
Śledziewska, K., Włoch, R. (2020). Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat. Warszawa.
Waśkiewicz, A. (2020). Ludzie – rzeczy – ludzie. O porządkach społecznych, w których rzeczą łączą, a nie dzielą. Kraków.
<https://www.national-geographic.pl/artykul/rzeczy-stworzone-przez-nasza-cywilizacje-waza-wiecej-niz-wszystkie-formy-zycia-na-ziemi> [dostęp: 22.02.2021]
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.