Kulturowe bariery w kształtowaniu postaw prospołecznych wśród uczestników życia gospodarczego w Polsce

Abstrakt

Celem artykułu jest wskazanie na elementy szeroko pojętej kultury, które stanowić mogą różnego rodzaju utrudnienia i bariery w skutecznym kształtowaniu postaw prospołecznych wśród uczestników życia gospodarczego w Polsce. Autor wychodzi z założenia, że satysfakcjonujące kształcenie odpowiednich postaw obywatelskich – zarówno obecnych, jak i przyszłych studentów, kadr pracowniczych i menedżerskich, a nawet konsumentów i klientów – nie może być oderwane od kontekstu kulturowego. Innymi słowy, jeśli podejmowane działania edukacyjne przynieść mają pożądany rezultat, nie mogą abstrahować od dominujących w danym społeczeństwie wartości, norm, postaw czy wzorów zachowań. Należy przy tym zdawać sobie sprawę, że dokonywanie zmian w sferze kultury jest dość ograniczone i zawsze rozciągnięte w czasie. Artykuł podejmuje próbę wskazania na najbardziej charakterystyczne cechy polskiej mentalności, ugruntowane zwłaszcza w ostatnich dekadach, które stanowią uciążliwą spuściznę komunizmu. To wówczas wykształciły się antyspołeczne postawy egoizmu, prywaty, wyuczonej bierności, braku motywacji i inicjatywy. Autor referatu podkreśla, że zarówno jako społeczeństwo, jak i poszczególni jego członkowie nie do końca potrafiliśmy zerwać z tą spuścizną. Wydaje się zatem, że współczesne działania edukacyjne nie przyniosą w pełni zadowalających efektów póki nie pozbędziemy się tego zbędnego balastu.