W poszukiwaniu współczesnego kształtu samorządu terytorialnego

Abstrakt

Dwudziestopięciolecie samorządu terytorialnego w Polsce jest dobrą okazją do poddania przebytej drogi pogłębionej refleksji. Dobrze jeszcze pamiętamy intencje skupionych w Senacie I kadencji twórców tworzonego wówczas systemu ‒ możemy zatem porównać pierwotne założenia ze stanem obecnym. Chodziło, z jednej strony, o wpisanie projektowanych rozwiązań w tradycję polskiego samorządu, ale z drugiej strony i przede wszystkim – o nawiązanie do tych wszystkich osiągnięć myśli prawnoustrojowej, które znalazły swój najpełniejszy wyraz w postanowieniach Europejskiej karty samorządu lokalnego, stanowiącej kwintesencję zachodnioeuropejskiego modelu władzy lokalnej. Samorząd jest instytucją charakterystyczną dla cywilizacji zachodnioeuropejskiej (w zasadzie poza nią nie jest znany), która odnosi treść zasady reprezentacji także do lokalnej przestrzeni życia obywateli (cives). W artykule starano się ukazać na konkretnych przykładach, w jaki sposób projektowany kształt władzy lokalnej w Polsce, wyrosły z paradygmatu ojców miasta, tracił poprzez kolejne nowelizacje swoją pierwotną zachodnią wyrazistość na rzecz charakterystycznego dla poprzedniego systemu rad narodowych modelu gospodarza.