Abstrakt
Celem artykułu jest zbadanie pierwszych reakcji polskich tygodników opinii na rosyjską inwazję na Ukrainę. Wybór obejmuje tytuły konserwatywne, centrowe i liberalne. Opierając się na konstruktywistycznym pojmowaniu rzeczywistości jako dyskursywnie konstruowanej, autor, stosując jakościową, nieustrukturyzowaną analizę treści, stara się odpowiedzieć na następujące główne pytania badawcze: jak w materiałach prasowych przedstawiane jest polskie i ukraińskie społeczeństwo? jakie wartości przedstawiane są jako fundamentalne dla Polaków pomagających ukraińskim uchodźcom, dla polskich, ukraińskich i europejskich elit oraz dla społeczeństwa ukraińskiego? które z nich są zagrożone przez wrogów wewnętrznych i zewnętrznych? Autor konkluduje, że pomimo wszystkich różnic ideologicznych między badanymi tygodnikami, ogólne ramy tematyczne, a nawet interpretacyjne, są bardzo zbliżone. Wśród nich: „Polska pomaga Ukrainie i czyni to skutecznie”, „Uchodźcy z Ukrainy zasługują na naszą pomoc i współczucie”, „społeczeństwo ukraińskie jest niezwykle zjednoczone i patriotyczne”, „wśród polskich i ukraińskich elit znajdują się »sojusznicy Putina« i powinni oni zostać ujawnieni i unieszkodliwieni”, Polska (i/lub Europa) muszą się zmienić, by przetrwać. Główne różnice dotyczą tego, kto jest „sprzymierzeńcem Putina” i jakimi wartościami należy się kierować, aby przetrwać zagrożenie.
Bibliografia
Cohen, S. (1973). Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Mods and Rockers. London.
Dobek-Ostrowska, B. (2011). Studia empiryczne nad komunikowaniem politycznym, [w:] B. Dobek- Ostrowska, K. Madajecka (red.), Studia empiryczne nad komunikowaniem politycznym w Polsce. Wrocław: 13–31.
Idzik, J., Klepka, R. (2019). O analizie zawartości, czyli jak badać medialne obrazy świata? [w:] R. Klepka, J. Idzik (red.), Medialne obrazy świata. Tom 2: Polityka i bezpieczeństwo w relacjach medialnych. Kraków: 11–31.
Krzemiński, I. (2009). Radio Maryja i jego przekaz. Analiza treści wybranych audycji „Rozmowy niedokończone” z sierpnia 2007 roku, [w:] I. Krzemiński (red.), Czego nas uczy Radio Maryja? Socjologia treści i recepcji rozgłośni. Warszawa: 19–142.
Kuligowski, W. (2018). Antropologia refleksyjna. Poznań.
Maćkiewicz, J. (2020). Ramy interpretacyjne jako narzędzie badań medioznawczych. Studia Medioznawcze 21(3): 615–627.
Mielczarek, T. (2018). Tygodniki opinii w zmieniającej się rzeczywistości. Warszawa.
Mucha, J. (1996). Konflikt etniczny jako typ konfliktu społecznego, [w:] I. Kabzińska-Stawarz, S. Szynkiewicz (red.), Konflikty etniczne. Źródła, typy, sposoby rozstrzygania. Warszawa: 31–38.
Nijakowski, L.M. (2004). Znaczenie analizy dyskursu dla socjologii narodowości. Kultura i Społeczeństwo 1: 69–96.
Piekot, T. (2016). Mediacje semiotyczne. Słowo i obraz na usługach ideologii. Warszawa.
Stryjek, T. (2020). Rzeczpospolita podzielona. Obrazy przeszłości i dyskursy historyczne w prasie polskiej w 2018 r. Próba zmapowania debaty, [w:] B. Markowska (red.), Dyskurs historyczny w mediach masowych. Reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej sferze medialnej. Warszawa: 113–235.
Szynkiewicz, S. (1996). Konflikt tożsamości, tożsamość w konflikcie, [w:] I. Kabzińska-Stawarz, S. Szynkiewicz (red.), Konflikty etniczne. Źródła, typy, sposoby rozstrzygania. Warszawa: 15–30.
Tkachenko, O. (2016a). The perception of Ukrainian identity during Euromaidan in Polish opinion-making press. Studia Medioznawcze 1(64): 75–85.
Tkachenko, O. (2016b). Reinventing Ukraine: Ukrainian national and supra-national identity in contemporary Polish opinion-forming press. Colloquia Humanistica 5: 141–163.
Zielińska, I. (2015). Panika moralna. Homoseksualność w dyskursach medialnych. Kraków.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.