Bariery działalności innowacyjnej przedsiębiorstw w województwie wielkopolskim

Abstrakt

Nowe lub istotnie ulepszone produkty i procesy biznesowe są jedną z kluczowych podstaw budowania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw, państw i ich regionów. W tej perspektywie istotna staje się nie tylko identyfikacja czynników sprzyjających i wzmacniających procesy innowacyjne, ale także ograniczających te działania. W niniejszym artykule przybliżono istotę barier działalności innowacyjnej i dokonano ich podziału, charakteryzując m.in. przeszkody: ujawnione i odstraszające, wewnętrzne i zewnętrzne oraz kosztowe, dotyczące wiedzy, rynkowe i instytucjonalne. Badania empiryczne – oparte na danych gromadzonych przez GUS w ramach sprawozdań o innowacjach w przemyśle i sektorze usług – ukierunkowano na uchwycenie wiodących ograniczeń innowacyjności wielkopolskich przedsiębiorstw wraz z rozpoznaniem ewentualnych różnic w percepcji przeszkód dla innowacji wśród jednostek przemysłowych i usługowych z perspektywy 2019 i 2021 r. W opinii wielkopolskich przedsiębiorców zasadnicze ograniczenia innowacyjności generują czynniki kosztowe (zbyt wysokie koszty działalności innowacyjnej, trudności w pozyskaniu dotacji i subsydiów publicznych, brak możliwości finansowania innowacji ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych), dotyczące wiedzy (niedobór pracowników o odpowiednich umiejętnościach) oraz rynkowe (zbyt duża konkurencja na rynku). Bariery te są odczuwane z różnym natężeniem, częściej w przemyśle niż usługach, a ich negatywne oddziaływanie – mimo pozytywnych odchyleń w latach 2019–2021 – nie uległo osłabieniu do satysfakcjonującego poziomu. W świetle uzyskanych wyników badań zasadne wydaje się podjęcie działań zorientowanych na: zwiększenie dostępności do zróżnicowanych źródeł finansowania procesów innowacyjnych, kształcenie kompetentnych kadr pracowniczych, wsparcie wielkopolskich przedsiębiorstw w budowaniu ich pozycji konkurencyjnej.