Abstrakt
A Forgotten Town, the Village and Manor Zwanowo. Contribution to the Studies into Late Mediaeval and Modern Settlement Complex in Niedźwiedziny (Hamlet Dzwonowo), Administrative District Wągrowiec, Great Poland. The article presents a preliminary interpretation of vegetation dissimilarities recognized due to the analysis of an orthophotomap published on the Internet site www.geoportal.gov.pl. The dissimilarities in question, visible in the grounds of the village of Niedźwiedziny (hamlet Dzwonowo), administrative district Wągrowiec, Great Poland (Wielkopolska), have been construed as the remains of a unique mediaeval settlement complex: oval-shaped village, chartered town and a mediaeval (?) and modern manor. During visits to the abovementioned sites, the area of the old churchyard cemetery was traced. On the basis of the written sources, it has been established that Dzwonowo was the main centre of the joint properties owned by Dobrogost – Poznań voivode, and subsequently his descendants.
Bibliografia
Gilly D. 1802-1803, Special Karte von Südpreussen: mit Allergrösster Erlaubniss aus der Königlichen grossen topographischen Vermessungs-Karte, unter Mitwürkung des Directors Langner, B1, Berlin.
Rizzi Zannoni J.A.B. 1772, Carte de la Pologne divisée par provinces et palatinats et subdivisée par districts construite par J.A.B. Rizzi Zannoni, nr 9, Paris. Agronomische Bohrungen
Rizzi Zannoni J.A.B. 1900, Agronomische Bohrungen zu Blatt Schocken, Berlin.
Barciak A., Sepiał M. 2011, Ulice, place i cmentarze w przestrzeni miasta Raciborza w średniowieczu i początkach nowożytności, [w:] S. Krabath, J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Ulica, plac i cmentarz w publicznej przestrzeni średniowiecznego i wczesnonowożytnego miasta Europy Środkowej, „Wratislavia Antiqua”, t. 13, Wrocław, s. 51-61.
Benyskiewicz K. 2002, Ród Jeleni Niałków z Kębłowa i jego rola w procesie jednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, Poznań.
Betlejewska C. 2004, Rozmierzenie miast lokowanych przez Zakon Krzyżacki w XIV wieku, [w:] Archaeologia et historia urbana, Elbląg, s. 117-124.
Bieniak J. 1969, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwa w latach 1300-1306, Toruń.
Bieniak J. 1978, Heraldyka polska przed Długoszem. Uwagi problemowe, [w:] P. Skubiszewski (red.), Sztuka i ideologia, Warszawa, s. 165-198.
Bogusławski W. 1896, Uwaga do Kodeksu Wielkopolskiego, „Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, t. 23, Poznań.
Brust M. 2005, Najdawniejsze dzieje ziemi obornicko-rogozińskiej w okresie od XII do końca XIV wieku na podstawie źródeł pisanych, [w:] T. Skorupka (red.), Archeologia powiatu obornickiego Oborniki – Rogoźno – Ryczywół, Poznań, s. 397-483.
Burszta J., 1959, W piastowskich czasach, [w:] W. Rusiński (red.), Dzieje wsi wielkopolskiej, Poznań, s. 11-45.
Callier E. 1894, Kronika żałobna utraconej w granicach W. X. Poznańskiego ziemi polskiej. Powiat wągrowiecki, Poznań.
Chorowska M. 2005, Rozplanowanie średniowiecznego Poznania na tle miast śląskich, [w:] Z. Kurnatowska, T. Jurek (red.), Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, Poznań, s. 207-224.
Chorowska M. 2010, Regularna sieć ulic. Powstanie i przemiany do początku XIV w, [w:] J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Ulice średniowiecznego Wrocławia, „Wratislavia Antiqua”, t. 11, Wrocław, s. 67-89.
Gąsiorowski A. (red.) 1985,Urzędnicy wielkopolscy XII-XV wieku. Spisy, Wrocław–Warszawa– Kraków–Łódź.
Górczak Z. 2002, Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314 r.), Poznań.
Grygiel R., Jurek T. 1999, Zduny. Późnośredniowieczne i nowożytne rezydencje właścicieli miasta, Łódź.
Jastrebickaja A. J. 1995, Małe miasta: specyfika średniowiecznej urbanizacji w Europie, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 43, nr 1, s. 33-42.
Jaworski M. i in. 2013, Nieszawa: a forgotten medieval city in Poland discovered with the use of remote sensing techniques, [w:] Neubaur W., Trinks I., Salisbury R.B., Einwögerer (ed.) Archaeological Prospection. Proceedings of the 10th International Conference on Archaeological Prospection, Vienna, Maj 29th-June 2nd 2013, Vienna, s. 163-164.
Jurek T. 2006, Dziedzic Królestwa Polskiego książę głogowski Henryk (1274-1309), Kraków.
Kajzer L. 1994, Średniowieczna i nowożytna Kościelna Wieś w świetle archeologicznych badań terenowych, [w:] L. Kajzer (red.), Kościelna Wieś na Kujawach. Studium osadnicze, Łódź, s. 107-158.
Kijowski A., Słowik M.,Rączkowski W. 2009, Identyfikacja obiektów archeologicznych przy wykorzystaniu georadaru (GPR) – średniowieczne miasto Szamotuły, „Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji”, vol. 19, s. 181-191.
Kłodziński A. 1939-1946, Dobrogost z Dzwonowa, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 5, Kraków, s. 224-225.
Koczy L. 1931, Przymierze polsko-duńskie w roku 1315 na tle stosunków polsko-brandenburskich, „Roczniki Historyczne”, t. 7, Poznań.
Konczewski P. 2007, Działki mieszczańskie w południowo-wschodniej części średniowiecznego i wczesnonowożytnego Wrocławia, „Wratislavia Antiqua”, t. 9, Wrocław.
Kondracki J. 2009, Geografia regionalna Polski, Warszawa.
Kozierowski S. 1914, Studya nad pierwotnem rozsiedleniem rycerstwa wielkopolskiego, IV. Ród Nowinów, Poznań.
Kozierowski S. 1919, Studya nad pierwotnem rozsiedleniem rycerstwa wielkopolskiego, VII, Ród Jeleni-Niałków-Brochwiczów, Poznań.
Kozierowski S. 1922, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, t. 2, Poznań.
Kürbisówna B. 1952, Studia nad Kroniką wielkopolską, Poznań.
Kustra M. 2010, Rekonstrukcja liczby ludności Pobiedzisk w przeszłości, „Studia Lednickie”, t. 10, s. 151-159.
Marciniak-Kajzer A. 2011, Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Łódź.
Műnch H. 1946, Geneza rozplanowania miast wielkopolskich XIII i XIV wieku, Kraków.
Pakulski J. 1979, Siły polityczno-społeczne w Wielkopolsce w pierwszej połowie XIV wieku, Toruń.
Pakulski J. 1982, Nałęcze wielkopolscy w średniowieczu: genealogia, uposażenie i rola polityczna w XII-XIV w., Warszawa.
Piekosiński F. 1936, Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej (uzupełnienie), Kraków.
Pietrzak R., Rączkowski W. 2009, Od przybytku głowa… boli. O kontekście i konsekwencjach odkrycia pierwszej lokacji Szamotuł, [w:] Skierska I. (red.), Szamotuły. Karty z dziejów miasta, t. 2, Szamotuły, s. 9-26.
Piskorski J.M. 2005, Kolonizacja wiejska Pomorza Zachodniego, Poznań.
Powierski J. 1985, Plemięta w świetle źródeł pisanych, [w:] A. Nadolski (red.), Plemięta. Średniowieczny gródek w ziemi chełmińskiej, Warszawa Poznań-Toruń, s. 29-47.
Przybył M. 2005, Poznań na tle szlaków komunikacyjnych od X do XIII wieku, [w:] Z. Kurnatowska, T. Jurek (red.), Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, Poznań, s. 111-129.
Rębkowski M. 1997, Elementy rozplanowania – blok i parcela, [w:] M. Rębkowski (red.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, t. 2, s. 143-149.
Rębkowski M., Polak Z. 1996, Rozplanowanie przestrzenne, [w:] M. Rębkowski (red.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, t. 1, s. 195-208.
-2012, Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk – edycja elektroniczna (http://www.slownik.ihpan.edu.pl).
-2012, Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. 4, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk – edycja elektroniczna (http://www.slownik.ihpan.edu.pl).
Tyc T. 1924, Początki kolonizacji wiejskiej na prawie niemieckim w Wielkopolsce (1200-1333), Poznań. Wędzki A. 1998, Pałuki w średniowieczu, Gołańcz–Kcynia–Łabiszyn–Łekno–Szubin–Wągrowiec–Żnin.
Wroniszewski J. 2001, Szlachta ziemi sandomierskiej w średniowieczu. Zagadnienia społeczne i gospodarcze, Poznań–Wrocław.
Licencja
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.