Słowa kluczowe
balance scales
weights
Wielkopolska
Piast dynasty
Jak cytować
Abstrakt
During research at an early medieval site located 11 km away from Poznań’s Ostrów Tumski (Cathedral Island), a set of tools for weighing bullion was found, consisting of balance scales, 10 standardised weights, and a decorative copper alloy necklace clasp. Due to the state of preservation, mechanical features and the place of uncovering, these artefacts prompted a multi-faceted analysis of the possible reasons why such valuable objects were left in one of the sites of the extensive settlement, located by the Kopel and Michałówka valley. As a result, new evidence has been obtained on the links between the main strongholds of the Polish state and the subordinate settlements, as well as on the existence of possibilities of communication between them (hitherto unconsidered) and on local variations in social stratification. At the same time, the need to carry out methodical research on archaeological sites and to exercise conservation protection over them was stressed, in the face of a threat of losing ample interpretative opportunities when the sites become victims of illegal forms of exploration
Bibliografia
Adamczewski J. 2005, Młynarstwo magiczne, Wrocław.
Andrałojć M., Andrałojć, M., Silska P., Szyngiera P. 2011, Odkrycia skarbów wczesnośredniowiecznych z terenu Wielkopolski. Kontekst archeologicznych znalezisk, Poznań.
Banaszak D. 2000, Pozostałości domniemanej wczesnośredniowiecznej pracowni złotniczej ze stanowiska 12 w Rybitwach, „Studia Lednickie” 6, s. 45-68.
Baranowski T. 1998, Gród w Kaliszu – badania, odkrycia, interpretacje, w: T. Baranowski (red.), Kalisz wczesnośredniowieczny, Kalisz, s. 39-64.
Baranowski T. 2000, Miary i wagi z wczesnośredniowiecznego Kalisza (znaleziska z grodziska na Zawodziu), w: A. Buko, P. Urbańczyk (red.), Archeologia w teorii i w praktyce, Warszawa, s. 611-620.
Baranowski T. 2004a, Najwcześniejsze budownictwo sakralne Kalisza, w: T. Janiak, D. Styrniak, Początki architektury monumentalnej w Polsce, Gniezno, s. 199-212.
Baranowski T. 2004b, The stronghold in Kalisz, w: P. Urbańczyk (red.), Polish Lands at the turn ofthe first and the second millennia, Warszawa, s. 285-304.
Bogucki M. 2010, Między wagą a mieczem. Kupcy wikińscy w świetle źródeł pisanych i archeologicznych, Pruthenia, t. 5, s. 17-66.
Bogucki M., Miłek S. 2010, Monety, ich pochodzenie oraz obieg w Kaliszu i jego najbliższych okolicach w X i pierwszej połowie XI wieku, w: S. Suchodolski, M. Zawadzki (red.), Od Kalisii do Kalisza.
Skarby doliny Prosny. Katalog wystawy. Zamek Królewski w Warszawie. 30 kwietnia 2010 – 30 maja 2010, Warszawa, s. 49-59.
Bojarski J., Weinkauf M. 2011, Wczesnośredniowieczna osada w Kałdusie, woj. kujawsko-pomorskie (stanowisko 2). Wstępne wyniki badań prowadzonych w latach 2007-2009, w: M. Fudziński, H. Paner (red.), XVII Sesja Pomorzoznawcza, vol. 1. Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza, s. 499-512.
Bronicka-Rauhut J. 1998, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Czersku, Warszawa.
Chudziak W. 2007, Wczesnośredniowieczne odważniki z Żółtego na Pomorzu Środkowym – próba interpretacji kontekstu kulturowego znaleziska, Archaeologia Historica Polona, t. 17, s. 377-395.
Dąbrowska I. 1968, Badania archeologiczne na Zawodziu w Kaliszu w 1965 roku, Sprawozdania Archeologiczne, t. 19, s. 170-176.
Dębski A., Kóčka-Krenz H. 2020, Wpływy północne (skandynawskie) i zachodnie w państwie pierwszych Piastów, Historia Slavorum Occidentis, nr 2, s. 130-150. DOI: https://doi.org/10.15804/hso200204
Drozd A., Janowski A., Poliński D. 2009, Wczesnośredniowieczne groby komorowe na cmentarzysku w Pniu koło Bydgoszczy (badania 2005-2007), Acta Archaeologica Pomoranica, cz. 3, s. 351-366.
Gałuszka A., Młynarska M., 1957, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Miliczu, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 24, z. 1-2, s. 71-87.
Gan P. 2012, Zabytki kupieckie ze zbiorów Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy: próba interpretacji analiz składu chemicznego, „Studia Lednickie” 11, s. 199-213.
Górecki J. 2002, Gród na Ostrowie Lednickim na tle wybranych ośrodków grodowych pierwszej monarchii piastowskiej, Poznań.
Indycka E. 2000, Z badań nad cmentarzyskami gieckiego kompleksu osadniczego, „Studia Lednickie” 6, s. 69-90.
Kajkowski K. 2018, Zagadnienie tzw. grodów kultowych na wczesnośredniowiecznym Pomorzu, „Slavia Antiqua”, t. 59, s. 131-151. DOI: https://doi.org/10.14746/sa.2018.59.6
Kara M. 1998, Wczesnośredniowieczny grób uzbrojonego kupca z miejscowości Ciepłe na Pomorzu Gdańskim, w świetle ponownej analizy chronologicznej, w: H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie we wczesnym średniowieczu, Profanum i sacrum, Poznań, s. 505-525.
Kara M. 2001, Frühmittelaterliches Grab eines bewaffneten Kaufmannes aus dem Ort Ciepłe (Warmhof) in danziger Pommern im Lichte einer erneuten Analyse, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, nr 23, t. 1, s. 113-114. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6034.23.1.09
Kara M. Przybył M. 2002-2003, Wczesnośredniowieczne grodzisko wklęsłe w Bninie koło Poznania w świetle dotychczasowych ustaleń dendrochronologicznych, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, t. 10/11, s. 255-268. DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2003.10.10
Kara M. 2009, Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań.
Kara M. 2013, Grób z wagą szalkową z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Bodzi pod Włocławkiem, „Archeologia Polski”, t. 58, z. 1-2, s. 143-162.
Kara M. 2016, Przybory kupieckie, w: A. Buko (red.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego, Warszawa, s. 107-114.
Kaszewska E. 1960, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Kałdusie, pow. Chełmno, Prace i Materiały Muzeum Archeol. i Etnogr., Seria Archeologiczna, nr 5, Łódź.
Kędzierski A., Wyczółkowski D. 2016, Stare Miasto Kalisz. 60 lat badań Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, w: D. Cyngot, A. Kędzierski, D. Wyczółkowski (red.), Wokół początków Kalisza, Warszawa–Kalisz, s. 81-103.
Kokowska E., Kokowski A. 2003, Przyczynek do studiów nad kontaktami Grodów Czerwieńskich ze Skandynawią, w: J. Olczak (red.), Studia z archeologii, historii i historii architektury, „Archaeologia Historica Polona” 13, s. 155-166.
Kowalska A.B. 1999, Wczesnośredniowieczne wagi ze Szczecina, „Przegląd Archeologiczny”, t. 47, s. 141-153.
Kóčka-Krenz H. 2005, Najstarszy Poznań, w: Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, Poznań, s. 27-42.
Kóčka-Krenz H.2006, Pracownia złotnicza na poznańskim grodzie, w: M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Szczecin–Wrocław, s. 257-272.
Kóčka-Krenz H. 2015, Poznań – od grodu do miasta, „Archaeologia Historica Polona”, t. 23, s. 121-138. DOI: https://doi.org/10.12775/AHP.2015.005
Krzyszowski A., Suchodolski S. 2018, Monety i przybory kupieckie z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w miejscowości Sowinki (powiat poznański), „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 62, z. 1-2, s. 145-170. DOI: https://doi.org/10.24425/wn.2018.125041
Kurnatowska Z. 2014, Skarby wielkopolskie z początków państwa polskiego, „Studia Lednickie” 13, s. 19-26.
Kyhlber O. 1986, Die Gewichte in den Graebern von Birka, w: G. Arwidsson (red.), Birka II: 2. Systematische Analysen, Stockholm, s. 147-162.
Maleszka M. 1998, Zespół odważników ze stanowiska wczesnośredniowiecznego we Wrześnicy, gm. Sławno, woj. słupskie, „Acta Archaeologica Pomoraniae”, t. 1, s. 177-184.
Miśkiewicz M. 1967, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Złotej Pińczowskiej, pow. Pińczów, w: W. Antoniewicz, P. Biegański (red.), Metodyka badań archeologicznych i antropologicznych, t. 1, Warszawa, s. 93-139.
Niesyty M., Hoppel P. 1998, Konstrukcje obronne wczesnośredniowiecznego grodziska we Wrześnicy, stan. 7, gm. Sławno, woj. słupskie, w: M. Dworaczyk, P. Krajewski E. Wilgocki (red.), XII Konferencja Pomorzoznawcza (Acta Archaeologica Pomoranica I), Szczecin, s. 167-176.
Nowakowa J. 1951, Rozmieszczenie komór celnych i przebieg dróg handlowych na Śląsku do końca XIV wieku, Wrocław.
Pawlak E. 2021, Sieć osadnicza i szlaki komunikacyjne na zachód od Poznańskiego Przełomu Warty w starszych fazach wczesnego średniowiecza, „Slavia Antiqua” 62, s. 115-146. DOI: https://doi.org/10.14746/sa.2021.62.6
Pawlak E., Pawlak P. 2015, Serce miasta jest po prawej stronie. Archeologia o przeszłości poznańskiej Śródki i Ostrówka, Poznań.
Pawlak E., Pawlak P. 2018, Najdawniejsze siedziby Słowian w Wielkopolsce na podstawie wybranych źródeł archeologicznych, w: M. Błażejewska, J. Wrzesiński, J. Goszczyńska, H. Machajewski, M. Świtoń (red.), Archeologia dawnego osadnictwa Wielkopolski, Poznań, s. 43-79.
Piniarski W.G. 2020, Delimitacja mikroregionów fizycznogeograficznych województwa wielkopolskiego z wykorzystaniem wielokryterialnej analizy środowiska przyrodniczego, Rozprawa doktorska napisana w Pracowni Ekologii Krajobrazu.
Porzeziński A. 1992, Sprawozdanie z ratunkowych badań archeologicznych na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku szkieletowym w Cedyni (stanowisko 2a), „Materiały Zachodniopomorskie” 38, s. 203-245.
Razmus D. 2016, Nowe znaleziska wczesnośredniowiecznych ciężarków ołowianych, „Materiały Archeologiczne” 41, s. 263-274.
Rączkowski W. 1998, Między programem a przypadkiem: badania osadnictwa w dorzeczu środkowej Wieprzy, w: M. Dworaczyk, P. Krajewski, E. Wilgocki (red.), XII Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 23-24 października 1997 r. Materiały, „Acta Archaeologica Pomoranica” 1, s. 157-166.
Rodak S. 2017, Podstawy datowania grodów z końca X – początku XIII wieku na Dolnym Śląsku. In pago Silensi, „Wrocławskie Studia Wczesnośredniowieczne” 4, Wrocław.
Rozenkrantz E. 1979, Społeczeństwo i państwo Polan od wydarzeń gnieźnieńskich do koronacji Bolesława Chrobrego z uwzględnieniem wyników nad historią pieniądza, „Pomorania Antiqua”, t. 9, s. 61-134.
Steuer H. 1997, Waagen und Gewichte aus dem mittelalterlichen Schleswig. Funde des 11. Bis 13. Jahrhuderts aus Europa als Quellen zur Handels und Währungsgeschichte, Köln.
Steuer H. 2012, Wagi i odważniki wagowe z Janowa, w: S. Brather, M.F. Jagodziński (red.), Der Wikingerzeitliche Seehandelplatz von Janów (Truso). Geophysikalische, Archäopedologische und Archäologische untersuchungen 2004-2008, Bonn, s. 185-280.
Stępnik T. 2009, Elitarne cmentarzysko z przełomu XI/XII wieku w Koninku, stan. 65, gm. Kórnik, woj. wielkopolskie, „Folia Praehistorica Posnaniensia” 15, s. 265-304.
Tabaka A. 2005, Domniemane miejsce targowe na Ostrowie Lednickim, „Studia Lednickie” 8, s. 131-144.
Urbańczyk P. 2004, Kto deponował skarby zdeprecjonowanego srebra i dlaczego?, „Wiadomości Numizmatyczne” 48.2, s. 167-180.
Wachowski K. 1972, Nowe znaleziska wczesnośredniowiecznych wag i odważników z terenu Śląska, „Silesia Antiqua”, t. 14, s. 201-205.
Wachowski K. 1974, Wagi i odważniki na Śląsku wczesnośredniowiecznym na tle porównawczym, „Przegląd Archeologiczny”, t. 22, s. 173-207.
Wachowski K. 2006, Systemy odważników w Polsce średniowiecznej, w: M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Szczecin–Wrocław, s. 259-264.
Waszczuk K., Gronek S. 2022, Zabytki z kości i poroża. Studium archeozoologiczno-funkcjonalne, w: M. Danielewski, J. Wrzesiński, A. Głód (red.), Wczesnośredniowieczny gród w Grzybowie, Warszawa, s. 231-260.
Wąsowiczówna T. 1960, Kalisz na tle wczesnośredniowiecznej sieci drogowej, w: A. Gieysztor (red.), Osiemnaście wieków Kalisza 1, Kalisz, s. 69-101.
Wrzesińska A., Wrzesiński J. 2006, Odważniki z wczesnośredniowiecznego stanowiska w Dziekanowicach, w: M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Szczecin–Warszawa, s. 341-358.
Wyczółkowski D., Kędzierski A. 2016, Przez Kalisz droga na Północ, w: D. Cyngot, A. Kędzierski, D. Wyczółkowski (red.), Wokół początków Kalisza. 60 lat stacji archeologicznej Instytutu Archeologii i Etnografii PAN w Kaliszu, Warszawa–Kalisz, s. 121-133.
Żak J., Fogel J. (red.) 1975, Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim. Grodzisko wklęsłe, Poznań.
Żak J., Fogel J. 1979, Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim. Podgrodzie, Warszawa–Poznań.
Żak J., Fogel J. 1985, Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim. Mikroregion bniński, Poznań.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Kamilla Waszczuk, Daniel Żychliński ,Aneta Kuzioła
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.