Słowa kluczowe
civil theology
Roman religion
philosophy
Varro’s theologia tripartita
Jak cytować
Abstrakt
The purpose of the paper is to present civil theology of Cicero in the light of Varro’s tripartite view of theology (mythical, natural, civil). The author examines certain excerpts from Cicero’s philosophical works, particularly The Republic and The Laws, in which this politic and philosopher presents his concept of civile theology as the traditional religion of the Romans influenced by natural theology.Bibliografia
Źródła
Augustine, The City of the God against the Pogans, Books IV–VIII, transl. W. Green, London 1995.
Augustyn, Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, Kęty 1998.
Cicero, Academicorum reliquiae cum Lucullo, ed. O. Plasberg, Leipzig 1922.
Cicero, De divinatione, De fato, Timeus, fasc. 46, ed. R. Giomini, Leipzig 1975.
Cicero, De finibus bonorum et malorum, transl. H. Rackman, London 1961.
Cicero, De inventione, De optimo genere oratorum, Topica, ed. H.M. Hubbell, London 1960.
Cicero, De legibus, ed. K. Zeigler, Freiburg 1971.
Cicero, De natura deorum, fasc. 45, ed. W. Ax, Stuttgard 1961.
Cicero, De officis, ed. W. Miller, London 1961.
Cicero, De re publica, fasc. 36, rec. K. Zeigler, Leipzig 1955.
Cicero, Scripta quae manserunt omnia, fasc. 21, Orationes: Cum senatu gratias egit; Cum populo gratias egit; De domo sua; De hauruspicum responsis, ed. T. Masłowski, Leipzig 1981.
Cicero, Tusculanae disputiones, ed. M. Pohlenz, Leipzig 1918.
Cyceron, Pisma filozoficzne, t. I: O naturze bogów, O wróżbiarstwie, O przeznaczeniu, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1960; t. II: O państwie, O prawach, O powinnościach, O cnotach, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1960; t. III: Księgi Akademickie, O najwyższym dobru i złu,
Paradoksy stoików, przeł. W. Kornatowski, Rozmowy Tuskulańskie, przeł. J. Śmigaj, Warszawa 1961; t. IV: O starości, przeł. Z. Chądzyńska, O przyjaźni, Topiki, Fragmenty, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1963.
Diogenes Laertios, Vitae philosophorum, vol. I-II, ed. M. Marcovich, Studgardiae–Lipsiae 1999.
Plato, Republic, Books 1–5, transl. P. Shorey, London 1999.
Platon, Państwo, t. I, przeł. W. Witwicki, Warszawa 1958.
Platon, Prawa, przeł. i oprac. M. Maykowska, Warszawa 1960.
Polybius, The histories, vol: I-IV, transl. W.R. Paton, Cambridge 1960.
Sextus Empiricus, Adversus mathematicos, ed. J. Mau, Lipsiae 1961.
Stoicorum Veterum Fragmenta, coll. H. von Armin, vol. I - 1921, vol. II - 1923, vol. III - 1923, vol. IV - 1924, Lipsiae.
Tertulliani opera, pars I: Opera catholica adversus Martionem, Ad martyres, Ad nationes, Turnholti 1953.
Opracowania
Drozdek 2011: A. Drozdek, Greccy filozofowie jako teolodzy, Warszawa 2011.
Ferrary 1995: J.L. Ferrary, Statesman and law in Cicero’s political philosophy, [in:] Justice and Generosity. Stadies in Hellenistic Social and Political Philosophy, ed. A. Laks, M. Schofield, Cambridge 1995.
Gajda-Krynicka 1999: J. Gajda-Krynicka, Teologie starożytne, w: J. Dec (red.), Na skrzydłach wiary i rozumu ku prawdzie, Wrocław 1999.
Guazzoni Foà 1970: V. Guazzoni Foà, I fondamenti filosofici della teologia ciceroniana, Milano 1970.
Jaczynowska 1990 : M. Jaczynowska, Religie świata rzymskiego, Warszawa 1990.
Legowicz 1973: Jan Legowicz, Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1973.
Lieberg 1982: G. Lieberg, Die theologia tripertita als Formprinzip antiken Denkens, „Reinisches Museum für Philologie”, 125(1982), 25–53.
Nowicki 1986: A. Nowicki, Zarys dziejów krytyki religii. Starożytność, Warszawa 1986.
Pepin 1956: J. Pepin, La „theologie tripartite” de Varron. Essai de reconstitution et recherche des sources, „Revue des Etitudes Augustienne” 2, 1956, s. 265–294.
Reale 1999: G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. III: Systemy epoki hellenistycznej, przeł. E. I. Zieliński, Lublin 1999.
Swoboda 1967: M. Swoboda, Filozoficzna i polityczna problematyka dialogu Cycerona „De natura deorum”, „Meander”, t. 22, 1967, nr 11–12, s. 517–528.
Zieliński 2000: T. Zieliński, Religia Rzeczpospolitej Rzymskiej, Toruń 2000.
Licencja