Keywords
Palingenius
Epicureism
Renaissance literature
Humanism
Voluptas
How to Cite
Number of views: 410
Number of downloads: 266
Abstract
The paper presents a new Polish translation of the third book of Zodiacus vitae (1536) by Marcello Palingenio Stellato (Palingenius) with a short introduction and commentary.References
Teksty źródłowe
D. Alighieri, Biesiada, przeł. M. Bartkowiak-Lerch, Kraków 2004.
D. Alighieri, Boska komedia, przeł. A. Kuciak, wstęp P. Lisicki, Kraków 2006.
L. Ariosto, Orland Szalony, przeł. P. Kochanowski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1965.
Aristoteles, De caelo, w: Aristotelis de caelo libri quattuor, oprac. D.J. Allan, Oxonii 1936.
Aristoteles, Ethica Nicomachea, w: Aristotelis, Ethica Nicomachea, wyd. F. Susemihl, Lipsiae 1903.
Aristoteles, Meteorologica, w: Aristotelis Opara omnia. Graece et latine, vol. III, wyd. A.F. Didot, Parisiis 1854.
Aurelius Augustinus, De civitate Dei, w: Corpus Christianorum, series Latina XLVIII, Sancti Aurelii Augustini, De civitate Dei, libri XI–XXII, oprac. B. Dombart, A. Kalb, Turnholti 1955.
G. Caldiera, Concordantiae poetarum philosophorum et theologorum, Venezia 1547.
Martianus Capella, De nuptis Mercurii et Philologiae, w: Martiani Capellae de Nuptiis Philologiae et Mercurii et Septem Artibus Liberalibus libri novem, ed. U. Fridericus Koop, Francofurti ad Moenum 1836.
Gaius Valerius Catullus, w: Catulli Veronesnsis liber, wyd. W. Eisenhut, Leipzig 1983.
Marcus Tulius Cicero, Tusculanae disputationes, w: M. Tulli Ciceronis, Scripta quae manserunt omnia, fasc. 44, Tusculanae disputationes, wyd. M. Pohlenz, Stutgardiae 1982.
Marcus Tulius Cicero, De natura deorum, w: M. Tulli Ciceronis, Scripta quae manserunt omnia, fasc. 45, De natura deorum, wyd. W. Ax, Stutgardiae 1933.
Marcus Tulius Cicero, De finibus, w: Cicero, De finibus malorum et bonorum libri quinque, oprac. J.N. Madving, Cambridge 2010.
Claudius Claudianus, De raptu Proserpinae, wstęp, przekład i komentarz M. Petry, Poznań 2016.
Diogenes Laertius, Vitae philosophorum, w: Diogenis Laertii, Vitae Philosophorum, vol. I (1964) i II (1965), wyd. H.S. Long, Oxford 1965.
Epicurus, Epistula ad Pythoclem, w: Diogenes Laertius, Vitae philosophorum, w: Diogenis Laertii, Vitae Philosophorum, vol. I (1964) i II (1965), wyd. H.S. Long, Oxford 1965.
Euripides, Bacchae, w: Euripides, Bacchae, wyd. E.R. Dodds, Oxford 1960.
J. Facciolati, Epistolae latinae, Patavi, ex typographis Saminarii 1765.
M. Ficino, Marsilii Ficini Liber de voluptate. Apologi de volupate, vol. II, Milano 1991, 56–64.
A.F. Fregoso, De i tre Pellegrini, w: Silve, Opere, oprac. G. Dilemmi, Bologna 1976, 327–380.
A.F. Fregoso, Contenzione di Pluto e Iro, w: Opere, oprac. G. Dilemmi, Bologna 1976, 129–142.
A.F. Fregoso, Cerva Bianca, w: Opere, oprac. G. Dilemmi, Bologna 1976, 143–262.
Aulus Gellius, Noctes Atticae, w: The Attic Nights of Aulus Gellius, with an English Translation, oprac. J.C. Rolfe, London 1927.
L.G. Giraldi, Dialogi duo de poetis nostrorum temporum, ad Illustrissimam Diam Renatam Ferrariae et Carnuti principem, Firenze 1551.
Herodotus, Historiae, w: Herodoti Historiae, vol. I, wyd. H. Kallenberg, Lipsiae 1988.
Homerus, Odyssea, w: Homer, The Odyssey with an English translation, przeł. A.T. Murray, London 1945.
Homerus, Ilias, w: Homer, The Illiad with an English translation, przeł. A.T. Murray, London 1927.
Quintus Horatius Flaccus, Carmina, w: Carmina et epodon librum, oprac. O. Jurewicz, Warszawa 2000.
Quintus Horatius Flaccus, Sermones, w: Sermones, epistulas, artem poeticam, oprac. O. Jurewicz, Warszawa 2000.
Index librorum prohibitorum 1558, Cod. Vat. Lat. 6207.
Decimus Iunius Iuvenalis, w: D. Iunii Iuvenalis Saturae, wyd. A.E. Hovsman, Cantabrigiae, 1956.
Caecilius Firmianus Lactantius, Divinae institutionis, w: L. Caeli Firmiani Lactanti, Epitome Divinarum Intsitutionum, wyd. E. Heck, A. Wlosok, Stargardiae et Lipsiae 1994.
Marcus Annaeus Lucanus, Pharsalia, w: M. Annaei Lucani, De bello civili libri decem, wyd. C. Hosius, Lipsiae 1905.
Titus Lucretius Carus, De rerum natura, w: T. Lucretius Carus, De rerum natura, wyd. J. Martin, Lipsiae 1963.
Marcello Palingenio Stellato, Zodiacus vitae, wstęp i oprac. F. Bacchelli, Bologna 2012.
Palingène, Le Zodiaque de la vie, texte latin établi, traduit et annoté par Jacques Chomarat, Genève 1996.
Publius Ovidiusz Naso, Metamorphoses, w: P. Ovidii Nasonis, Metamorphoses, wyd. W.S. Anderson, Statgardiae et Lipsiae 1991.
Publius Ovidiusz Naso, Amores, w: P. Ovidi Nasonis, Amores, oprac. F. Munari, Firenze 1964.
Publius Ovidiusz Naso, Fasti, w: P. Ovidi Nasonis, Fastorum libri sex, wyd. E.H. Alton, E. Courtney, D.E.W. Wormell, Leipzig 1985.
Piccolomini, Der Briefwechsel des Enea Silvius Piccolomini, oprac. R. von Wolkan, Wien 1909, vol. I [Abteilung: Briefe aus der Laienzeit (1431–1445)], Ep. 151, s. 343-353.
Plato, Respublica, w: Plato, The Republic with an English Translation by P. Shorey, vol. I, London 1937.
Caius Plinius Secundus, Naturalis historia, w: Pliny, Natural history, vol. IV (lib. XII–XVI), oprac. H. Rackham, London 1960.
Plutarchus, De facie quae in orbe lunae apparet, w: Plutarchi, Moralia, vol. V, fasc. 3. wyd. C. Huberti, M. Pohlenz, Lipsiae 1960.
Plutarchus, Quomodo adolescens poetas audire debeat, w: Plutarchi, Moralia, vol. I. ed. Hans Gärtner, Leipzig 1974.
Andrea Poliziano, Stanze, Orfeo, Rime, oprac. D. Puccini, Milano 1992.
Sextus Propertius, w: Sex. Propertii Elegiarum libri IV, wyd. R. Hanslik, Leipzig 1979.
Marcus Fabius Quintilianus, Institutio oratioria, w: M. Fabi Quintiliani, Institutionis oratoriae libri XII, wyd. L. Radermacher, pars II (libros VII–XII), Leipzig 1971.
J.C. Scaligeri, Poetices libri septem, Lungduni 1561.
Lucius Annaeus Seneca, Medea, w: Sénèque, Tragédies, vol. I. oprac. i wyd. L. Hermann, Paris 1924.
Lucius Annaeus Seneca, De beneficiis, w: Sénèque, Des Bienfaits, vol. I, oprac. i wyd. F. Préchac, Paris 1926.
Silius Italicus, Punica, Sili Italici Punica, wyd. J. Delz, Stutgardiae 1987.
Publius Vergilius Maro, Aeneis, w: P. Vergili Maronis, Opera, wyd. R.A.B. Mynors, Oxonii, 1969.
Publius Vergilius Maro, Eclogae, w: P. Vergili Maronis, Opera, wyd. R.A.B. Mynors, Oxonii, 1969.
Publius Vergilius Maro, Georgica, w: P. Vergili Maronis, Opera, wyd. R.A.B. Mynors, Oxonii, 1969.
Opracowania
Bacchelli 1985: F. Bacchelli, Note per un inquadramento biografico di Marcello Palingenio Stellato, „Rinascimento” XXV (1985), 275–292.
Bacchelli 1990: F. Bacchelli, Palingenio e Postel, „Rinascimento” XXX (1990), 309–315.
Bacchelli 1999a: F. Bacchelli, Palingenio e la crisi dell’ aristotelismo, w: C. Brice i A. Romano, Sciences et religions. De Copernic à Galilée (1540–1610), Actes du colloque de Rome (déc.
, Roma 1999, 357–374.
Bacchelli 1999b: F. Bacchelli, Scienza e filosfia nell’opera di Marcello Palingenio Stellato: saggio di un’edizione critica e apparato delle fondi dello Zodiacus vitae: tesi di dottorato di
ricerca in storia della scienza, Firenze 1999, vol. I–VII [praca doktorska].
Bacchelli 2008: F. Bacchelli, Un maestro di scuola a Forlì: Marcello Palingenio Stellato ed il suo Zodiacus vitae, w: Sculture di carta e alchimie di parole. Scienza e cultura nell’età moderna, ed. E. Casali, Bologna 2008, 19–28.
Bacchelli 2012: F. Bacchelli, Appunti sulla prima fortuna basileese e francese dello Zodiacus vitae del Palingenio, w: Nuovi maestri e antichi testi: umanesimo e Rinascimento alle origini
del pensiero moderno: atti del Convegno internazionale di studi in onore di Cesare Vasoli, Firenze 2012, 167–189.
Baldwin 1944: T.W. Baldwin, William Shakspere’s small latine et lesse greeke, vol. I i II, Urbana 1944.
Bednarz, Sokolski 2015: U. Bednarz, J. Sokolski, Wstęp, w: Palingeniusz (Marcellus Palingenius Stellatus), Zodiak życia, przeł. U Bednarz, Wrocław 2015, 5–90.
Bianchi 1992: L. Bianchi, Filosofi, uomini e bruti. Note per la storia di un’antropolgia ‚averroista’, w: „Rinascimento” XXXII (1992), 185–201.
Borgiani 1912: G. Borgiani, Marcello Palingenio Stellato e il suo poema, lo Zodiacus vitae, Città di Castello 1912.
Brückner 1905: A. Brückner, Mikołaj Rej. Studjum krytyczne, Kraków 1905.
Cardini, Miglio 2002: F. Cardini, M. Miglio, Nostalgia del Paradiso. Il giardino medievale, Roma–Bari 2002.
Cecchi, Sapegno 1996: Poeti Latini. Poesia didascalica e narrativa: Palingenio, Vida, Fracastoro, w: Storia della Letteratura Italiana. Il Cinquecento, eds. E. Cecchi, N. Sapegno, Milano 1996, 283–296.
Croce 1952: B. Croce, Lo Zodiacus vitae del Palingenio, w: B. Croce, Poeti e scrittori del pieno e tardo Rinascimento, vol. III, Bari 1952, 84–92.
Curtius 1997: E.R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997.
De Vivo 2015: T. De Vivo, La fortuna europea dello Zodiacus vitae di Marcello Palingenio Stellato, Firenze 2015 [praca doktorska].
Dreikopel 2015: T. Dreikopel, Ustawy Gimnazjum Toruńskiego z 1568 r. (cz. I – wychowanie religijne i program nauczania). Przekład z języka łacińskiego, „Folia Toruniensia” XV (2015), 59–67.
Drzewiecka 2017: E. Drzewiecka, Hic habitat regina Voluptas. Księga III „Zodiaku życia” (1536 r.) Marcella Palingenia Stellata (Palingeniusza) w świetle źródeł literackich, „Ruch Literacki” 3 (2017), 237–257.
Fiszman 1993: S. Fiszman, Złota też wiem, że nie pragniesz, bo to wszystko Twoje, w: Necessitas et Ars. Studia staropolskie dedykowane Prof. Januszowi Pelcowi, t. I, eds. A. Karpiński, J. K owalczyk, Nowicka-Jeżowa, B. Otwinowska, Warszawa 1993, 95–99.
Garrigus 1938: C.B. Garrigus, A Study of the Parallels Between Shakespeare and Palingenius, Illinois 1938 [praca doktorska].
Goliński 2002: J.K. Goliński, „Sidła rozkoszy” i „gniazdo złości”. O Rejowym wizerunku siedmiu grzechów głównych, w: Dzieło literackie i książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, Katowice 2002, 47–58.
Granada 1992: M.A. Granada, Bruno, Digges, Palingenio: omogeneità ed eretogeneità nella concezione dell’universo infinito, „Rivista di storia della filosofia” 1 (1992), 47–73.
Howaston 1993: M.C. Howaston, The Oxford Companion to Classical Literature, ed. M.C. Howaston, New York, 1993.
Klimikiewicz 2015: A. Klimkiewicz, Hypnerotomachia Francesca Colonny, Kraków 2015.
Kniaziołucki 1908: Z. Kniaziołucki, Do genezy poematu Mikołaja Reja „Wizerunk Żywota Poczciwego”, „Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności” XXIX (1908), 211–328.
Kochan 2006: A. Kochan, Wstęp, w: M. Rej, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław−Warszawa−Kraków 2006, 97–108.
Koyré 1998: A. Koyré, Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata, przeł. O. i W. Kubińscy, Gdańsk 1998.
Lasocińska 2014: E. Lasocińska, Epikurejska idea szczęścia w literaturze polskiej renesansu i baroku. Od Kallimacha do Potockiego, Warszawa 2014.
Lepri 2016: V. Lepri, „Hic liber libenter legitur in Polonia”. Mapping the popularity of the „Zodiacus vitae” in Poland between the sixteenth and seventeenth centuries, w: „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 59 (2015), 67–93.
Lisicki 2006: P. Lisicki, Wstęp, w: D. Alighieri, Boska komedia, przeł. A. Kuciak, wstęp P. Lisicki, Kraków 2006, 5–35.
Milewska-Ważbińska 1989: B. Milewska-Ważbińska, O roli twórczej inspiracji na podstawie „Zodiacus vitae” Palingeniusza i „Victoria Deorum” Klonowica, „Meander” 3 (1989), 127–134.
Murray, Street 1833: J. Murray, A. Street, A Classical Manual, being a mythological, historical and geographical commentary on Pope’s Homer and Drydan’s Aeneid of Virgil, London 1833.
Najdawniejsze ustawy Gimnazjum Toruńskiego 1925: Najdawniejsze ustawy Gimnazjum Toruńskiego, wyd. S. Tync, Toruń 1925.
Nowicka-Jeżowa 2005: A. Nowicka-Jeżowa, Komparatystyka i filologia. Uwagi o studiach porównawczych literatury epok dawnych, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, eds. M. Czermińska, S. Gajda, K. Kłosiński, A. Legeżyńska, A.Z. Makowiecki, R. Nycz, t. II, Kraków 2005, 348–361.
Parrotta Nosei 1927: A.P. Nosei, Marcello Palingenio Stellato e Lucrezio, „Studi Italiani di Filologia Classica”, Nuova Serie, vol. V, Firenze 1927, 111–124.
Pelc 1980: J. Pelc, Jan Kochanowski. Szczyt Renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980.
Pyszkowski 1901: J. Pyszkowski, Mikołaj Rej’s „Wizerunek” und dessen Verhältnis zum „Zodiacus vitae” des Marcellus Palingenius: Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde von der Philosophischen Fakultät der Universität Freiburg in der Schweiz, Kraków 1901.
Sadie 2001: S. Sadie (ed.), The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. XX, New York 2001.
Sarnowska-Temeriusz 1971: E. Sarnowska-Temeriusz, Wizerunek i Zodiacus vitae, w: M. Rej, Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego, część II, oprac. H. Kiepuś i W. Kuraszewicz, Wrocław−Warszawa−Kraków−Gdańsk 1971, 33–50.
Schmidt 2006: J. Schmidt, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
Sokolski 1988: J. Sokolski, „Miejsce to zową żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.
Tiraboschi 1833: G. Tiraboschi, Storia della letteratura italiana, vol. IV (dall’anno MD fina all’anno MDCC, Milano 1833.
Vasoli 1996: C. Vasoli, Novità sullo Zodiacus vitae, „Nouvelle Revue du XVIe Siècle” XIV (1996), z. 1, 15–28.
Waston 1908: F. Waston, The Zodiacus vitae of Marcellus Palingenius Stellatus: An Old School-Book, London 1908.
Żurowski 1984: M. Żurowski, Kochanowski and Palingenius, „Slavia Orientalis” XXIII (1984), z. 3–4, 586–593.
License