Lenocinium, Avaritia, Hiems – stara kobieta w wizerunkach postaci symbolicznych w „De actione scenica” Franza Langa w świetle tradycji literackiej i artystycznej
PDF

Słowa kluczowe

Franz Lang
De actione scenica
old woman
allegorical images
procuring
procuress
greed
winter

Jak cytować

Zaborowska-Musiał, J. (2018). Lenocinium, Avaritia, Hiems – stara kobieta w wizerunkach postaci symbolicznych w „De actione scenica” Franza Langa w świetle tradycji literackiej i artystycznej. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae Et Latinae, 28(1), 151–173. https://doi.org/10.14746/sppgl.2018.XXVIII.1.8

Abstrakt

The article focuses on the analysis of the role and importance of the theme of old woman in several allegorical images proposed by the Jesuit lecturer, playwright, and author of theatrical performances and drama theatre theorist, Franz Lang in his very important (it marked an high point of his dramatic output) handbook of acting De actione scenica published in Munich in 1727.
https://doi.org/10.14746/sppgl.2018.XXVIII.1.8
PDF

Bibliografia

Teksty źródłowe

J. Bidermann, Jacobus Usurarius, w: J. Bidermann, Ludi theatrales sacri, vol. II, München, 1666, 90–186.

F. Bohomolec, Komedie, t.1: Komedie konwiktowe, oprac. i wstęp J. Kott, Warszawa 1959.

J. Juvencius, Magistris scholarum inferiorum De ratione discendi et docendi, Parisiis 1711.

F. Lang, Dissertatio de actione scenica. Abhandlung über de Scauspielkunst, reprint, przekład i oprac. A. Rudin, Bern–München 1975.

F. Lang, O działaniu scenicznym, przekład i komentarz J. Zaborowska-Musiał, wstęp B. Judkowiak, seria: Theatroteka. Źródła i materiały do historii teatru, red. D. Ratajczakowa, t. XVIII, Gdańsk 2010.

Ovidi Nasonis, Amorum libri tres, oprac. P. Brandt, Leipzig 1911.

Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska, S. Stabryła, oprac. S. Stabryła, Wrocław–Warszawa–Kraków 1995.

Pamphilus [:] La «Comédie» Latine en France an XIIe Siécle, oprac. G. Cohen, T. II, Paris 1931, 214–224.

Ph. Picinelli, Mundus symbolicus in emblematum universitate formatus, explicatus, et tam sacris, quam profanis eruditionibus ac sententiis illustratus subministrans oratoribus, predicatoribus, academicis, poetis etc. innumera conceptuum argumenta; Idiomate Italico conscriptus, t. II, Colonia 1687.

Prudentius, Psychomachia, w: Patrologia Latina, ed. J.P. Migne, vol. LX, Paris 1862.

F. de Quevedo, Żywot młodzika niepoczciwego imieniem Pablos czyli Wzór dla obieżyświatów i zwierciadło filutów, przeł. K. Wojciechowska, wstęp. P. Sawicki, Warszawa 1978.

C. Ripa, Iconologia, Siena 1613.

F. de Rojas, Celestyna, przeł. i wstęp K. Zawadowski, Warszawa 1962.

J. Ruiz Arcipreste de Hita, Libro de buen amor, ed. de J. de Joset, Madrid 1990.

J. Ruiz, Ksiądz Prałat z Hita, Księga dobrej miłości, wybór, przekład i słowo wstępne Z. Szleyen, Warszawa 1980.

Wilhelm z Lorris, Jan z Meun, Powieść o Róży, wybór, przekł. i wstęp M. Frankowska-Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1997.

Opracowania

Literatura francuska 1974: red. A. Adam, G. Lerminer, É. Marot-Sir, t. 1: Od początków do końca XVIII wieku, przeł. A. Żarska, Warszawa 1974.

Baldwinn 1987: R. Baldwin, A Bibliography of the Prodigal Son Theme in Art and Literature, w: „Bulletin of Bibliography” 44 (1987), z. 3, 167–171.

Bayerische Musiker Lexicon online, (hasło: Franz Lang), w: [www.bmlo.lmu.de/10001/11].

Bettel 2005: P. Bettel, The Ugly Woman: Transgressive Aestetic Models in Italian Poetry from the Middle Ages to the Baroque, Toronto 2005.

Borowicz, Hobot, Przybylska 2010: S. Borowicz, J. Hobot, R. Przybylska, Stara Rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu, Kraków 2010.

Borowicz, Hobot-Marcinek, Przybylska 2016: S. Borowicz, J. Hobot-Marcinek, R. Przybylska, Anty – Beatrycze. Studia nad kulturowa historią obrazu pijanej i szalonej staruchy, Kraków 2016.

Budzisz 1993: A. Budzisz, Motyw syna marnotrawnego w łacińskim dramacie religijnym na przykładzie dramatu niderlandzkiego, „Roczniki Humanistyczne” XLI (1993), z. 3, 86–96.

Carr-Gomm 2001: S. Carr-Gomm, Słownik symboli w sztuce. Motywy, mity, legendy w malarstwie i rzeźbie, przeł. B. Stokłosa, Warszawa 2001.

Curtius 1997: E.R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997.

Eco 2012: U. Eco, Historia brzydoty, przeł. J. Czaplińska, K. Dyjas, A. Gogolin, A. Gołębiowska, M. Głuch, O. Kwapis, B. Topolska, A. Zielińska, Poznań 2012.

Geremek 1972: B. Geremek, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona, Warszawa 1972.

Gies 2004: D.T. Gies, The Cambridge History of Spanish Literature, Cambridge 2004.

Jauss 1960: H.R. Jauss, Form und Aufassung der Allegorie in der Tradition der „Psychomachia” zum esrten „Romanz de la Rose”, w: Medium aevum vivum, Festschrift für Walther Bulst, Heidelberg 1960, 179–206.

Kadulska 1989: I. Kadulska, Między sztuką wymowy a sztuką aktorską, w: Kultura żywego słowa w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1989, 244–258.

Katzenellengoben 1933: A. Katzenellengoben, „Die Psychomachie” in der Kunst des Mittelalters von Anfängen bis zum 13. Jahrhundert, Hamburg 1933.

Kindermann 1959: H. Kindermann, Theatergeschichte Europas, III Band: Das Theater der Barockzeit, Salzburg 1959.

Kisch 2009: K.V. Kisch, ‘Celestina’ as Chameleon: The early translations, „Celestinesca” 33 (2009), 87–98.

Kobielus 2002: S. Kobielus, Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002.

Korotaj, Szwedowska, Szymańska 1976: Dramat staropolski od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia, t. II: Programy drukiem wydane do r. 1765, cz. 1: Programy teatru jezuickiego, oprac. W. Korotaj, J. Szwedowska, M. Szymańska, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.

Krzyżanowski 1985: J. Krzyżanowski, W wieku Reja i Stańczyka. Szkice z dziejów odrodzenia w Polsce, Warszawa 1985.

Lewański 1968: J. Lewański, Komedia elegijna, w: Średniowieczne gatunki dramatyczno-teatralne, red. M.R. Mayenowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.

Lipiński 1971: J. Lipiński, Planeta Luna. Wstęp do historii sztuki aktorskiej w Polsce, „Pamiętnik Teatralny” 1971, z. 2., 161–210.

McConaughy 1913: J.L. Mcconaughy, The school drama including Palsgracve’s introduction to ‘Acolastus’, ed. Teachers College, New York 1913.

Minois 1995: G. Minois, Historia starości od antyku do renesansu, przeł. K. Marczewska, Warszawa 1995.

Norman 1988: J.S. Norman, Metamorphoses of an Allegory. The Iconography of the „Psychomachia” in Mediewal Arts, Frankfurt 1988.

Okoń 1970: J. Okoń, Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.

Pérez Fernández 2013: M. Pérez Fernández, Introduction, w: J. Mabbe, The Spanish Bawd (1631), ed. by Modern Humanities Research Association, London 2013, 1–66.

Poplatek 1957: J. Poplatek, Studia z dziejów jezuickiego teatru szkolnego w Polsce, Wrocław 1957.

Rynck 2005: P. de Rynck, Jak czytać malarstwo. Rozwiązywanie zagadek, rozumienie i smakowanie dzieł dawnych mistrzów, przeł. P. Nowakowski, Kraków 2005.

Skwara 2001: E. Skwara, Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001.

Snow 1997, 2001, 2002: J.T. Snow, Hacia una historia de la recepción de La Celestina: 1499 – 1822, „Celestinesca” 21(1997), 115–172; 25 (2001), 199–282; 26 (2002), 53–121.

Starowieyski 2006: M. Starowieyski, Wstęp do: Aureliusz Prudencjusz Klemens, Wieńce męczeńskie (Peristephanon), Kraków 2006.

Walicki 1956: M. Walicki, Vermeer, Warszawa 1956.

West 1932: E.B. West, Prudentius in the Middle Age, Harvard 1932.