Abstract
The article presents the story of Lucrece, legendary heroine and noble wife of Lucius Tarquinius Collatinus, whose suicide was presented many times in the ancient Roman and Renaissance literature by historiographers and poets. The author compares few versions of Lucrece’s story focusing on her virtues (like castitas, obstinata pudicitia, decus muliebris) that became canonical features characterising the Roman matrona.
References
Źródła, przekłady, komentarze
Dante Alighieri, Boska Komedia, przeł. A. Kuciak, wstęp P. Lisicki, Poznań 2006.
G. Boccaccio, O słynnych kobietach, przeł. i oprac. P. Bańkowski, I. Grześczak, A. Szopińska, Warszawa 2013.
Liwiusz (Titus Livius Patavinus), Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księgi I–V, przeł. A. Kościółek, wstęp J. Wolski, oprac. M. Brożek, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.
Owidiusz, Fasti. Kalendarz poetycki, przeł. i oprac. E. Wesołowska, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008.
Owidiusz, Żale. Wybór, red. E. Wesołowska, przeł. M. Puk, E. Wesołowska, wstęp A. Wójcik, Poznań 2002.
Swetoniusz, Żywoty cezarów. Księga II: Boski August, edycja komputerowa: [www.zrodla.historyczne.prv.pl].
W. Szekspir, Lukrecja, w: W. Szekspir, Dzieła wszystkie, t. I: Poezje, przeł. M. Słomczyński, wstęp M. Gibińska, Kraków 2004, 219–275.
Wergiliusz, Eneida, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1998.
Opracowania
Baxter 2010: J. Baxter, Action Figures in Shakespeare’s „Lucrece”, „Renaissance and Reformation / Renaissance et Réforme” 33/1 (winter / hiver 2010), 81–107.
Beard 2018: M. Beard, SPQR Historia starożytnego Rzymu, Poznań 2018.
Besala 2010: J. Besala, Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn, t. II: Cywilizacje starożytne, Poznań 2010.
Burrow 2013: C. Burrow, Shakespeare and Classical Antiquity, Oxford 2013.
Casamayor Mancisidor 2015: S. Casamayor Mancisidor, Casta, pia, lanifica, domiseda: modelo ideal de feminidad en la Roma tardorrepublicana (ss. II–I a. C.), „Ab Initio” 11 (2015), 3–23.
Grant 1978: M. Grant, Mity rzymskie, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1978.
Grimal 2005: P. Grimal, Miłość w starożytnym Rzymie, przeł. J.R. Kaczyński, Warszawa 2005.
Joshel 1992: S.R. Joshel, The Body Female and the Body Politic: Livy’s Lucretia and Verginia, w: Pornography and Representation in Greece and Rome, red. A. Richlin, Oxford 1992, 112–130.
Jundziłł 1986: J. Jundziłł, Elementy wychowania przez pracę w rzymskiej teorii wychowania w rodzinie okresu republiki, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy” 14 (1986), 43–56.
Kamiński 2014: M. Kamiński, Poglądy Seneki na temat samobójstwa i ich znaczenie dla współczesnej debaty w zakresie dopuszczalności eutanazji i samobójstwa wspomaganego, „Sofia” 14 (2014), 103–119.
Korpanty 1980: J. Korpanty, Rzymska pochwała idealnej żony, „Meander” 35/4 (1980), 156–164.
Krawczyk 2013: E.B. Krawczyk, Uwikłane. Tkanie i przędzenie a opresja kobiet w literaturze starożytnej Grecji i Rzymu (maszynopis pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. K. Bartol), Poznań 2013.
Kruk 2012: K. Kruk, Portret żony idealnej w wygnańczej twórczości Owidiusza, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” XXII/1 (2012), 59–72.
Langlands 2006: R. Langlands, Sexual Morality in Ancient Rome, Cambridge 2006.
Larsson Lovén 2013: L. Larsson Lovén, Female Work and Identity in Roman Textile Production and Trade: A Methodological Discussion, w: Making Textiles in pre-Roman and Roman Times: Peoples, Places, Identities, red. M. Gleba, J. Pásztókai-Szeöke, Oxford 2013, 109–125.
Łukaszewicz-Chantry 2011: M. Łukaszewicz-Chantry, Pramatka Ewa jako postać literacka w wybranych utworach renesansu. Italia, Niderlandy, Polska, „Theologica Wratislaviensia” 6 (2011), 157–169.
Łukaszewicz-Chantry 2014: M. Łukaszewicz-Chantry, Kobieta jako postać literacka w łacińskiej poezji renesansu. Italia i Polska, Wrocław 2014.
Miazek-Męczyńska 2019: M. Miazek-Męczyńska, Bohater na rozdrożu – trudny wybór między heroizmem a nikczemnością, w: Heroica. Bohaterstwo w literaturze i kulturze europejskiej, red. A. Gawarecka, W. Szturc, E. Wesołowska, Poznań 2019, 87–104.
Mikocki 1997: T. Mikocki, Zgodna, pobożna, płodna, skromna, piękna... Propaganda cnót żeńskich w sztuce rzymskiej, Wrocław 1997.
Riess 2012: W. Riess, Rari exempli Femina: Female Virtues on Roman Funerary Inscriptions, w: A Companion to Women in the Ancient World, red. Sharon L. James, Sheila Dillon, Blackwell Publishing Ltd. 2012, 491–501.
Sapota 2009: T. Sapota, Rzymska idea samobójstwa, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” XIX (2009), 281–287.
Shelton 2013: J.-A. Shelton, The Women of Pliny’s Letters, New York 2013.
Strunk 2014: T.E. Strunk, Rape and Revolution: Tacitus on Livia and Augustus, „Latomus” 73 (2014), 126–148.
Wesołowska 2003: E. Wesołowska, Cyceron i Seneka. Rzymska literatura wygnańcza, t. I, Poznań 2003.
Wójcik 2003: A. Wójcik, Owidiusz. Poezje znad Morza Martwego. Rzymska literatura wygnańcza, t. II, Poznań 2003.
Young 1964: A.M. Young, Echoes of Two Cultures, Pittsburgh 1964.
License