Słowa kluczowe
euphemism
traces of the translator
Jak cytować
Abstrakt
The interlocutory dialogicality of press discourse manifests itself, among other things, in the use of common expressions that give the impression that “it is the language that speaks, not its users” (Bonhomme, 2012, p. 77). Euphemisms, for example, are used to raise difficult or polemic inducing issues, such as poverty, exclusion, war, politics, etc. Meanwhile, expressions that have become common in the source language, and are consistent with generally accepted norms, do not always remain transparent during the translation process. Depending on the translator’s choices, the phrases used in the target text can have various effects, ranging from the erasure of sensitive topics, to their hyperbolization. The subject of the paper is the comparison of articles published in the French monthly Le Monde diplomatique and their translations, which appeared on the pages of the Polish edition of this periodical. Its aim is to reveal the traces of the translator’s presence, visible through his or her ways of interpreting euphemistic phrases, or toning down harsh expressions.
Bibliografia
Baker, M. (1996). « Corpus-based Translation Studies: The Challenges that Lie Ahead ». In H. Somers (réd.), Terminology, LSP and Translation: Studies in Language Engineering, in Honour of Juan C. Sager (pp. 175-186). Amsterdam/Philadelphia : John Benjamins.
Baker, M. (1998). « Réexplorer la langue de la traduction : une approche par corpus ». Meta, 43 (4), 480-485. DOI : 10.7202/001951ar.
Balcerzan, E. (2011). Tłumaczenie jako wojna światów. W kręgu translatoryki i komparatystyki. Poznań : Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bonhomme, M. (2005). Pragmatique des figures du discours. Paris : Honoré Champion.
Bonhomme, M. (2012). « La réception de l’euphémisme : entre réussite et échec interactif ». In A. Horak, M. Torre & M. Bonhomme (réd.), Études pragmatico-discursives sur l’euphémisme. Estudios pragmatico-discursivos sobre el eufemismo (pp. 73-89). Frankfurt am Main : Peter Lang.
Bonhomme, M. (2016). « La néologie euphémique dans la presse suisse romande ». La linguistique, 52, 223-238. DOI : 10.3917/ling.522.0223.
Bonhomme, M., Torre, M. & Horak, A. (2012). « Présentation ». In A. Horak, M. Torre & M. Bonhomme (réd.), Études pragmatico-discursives sur l’euphémisme. Estudios pragmatico-discursivos sobre el eufemismo (pp. 7-20). Frankfurt am Main : Peter Lang.
Dąmbska-Prokop, U. (2000). Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa : Edukator.
Dumarsais, C.C. (1988). Des tropes. Paris : Flammarion.
Dyoniziak, J. (2017). « L’euphémisme face à la construction de l’identité sociale. Le cas du discours médiatique ». In A. Konowska & A. Bobińska (réd.), (ouveaux tabous linguistiques (pp. 97-112). Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Frawley, W. (1984). « Prolegomenon to a Theory of Translation ». In W. Frawley (réd.), Translation: Literary, Linguistic, and Philosophical Perspectives (pp. 159-175). London/Toronto : Associated University Presses.
Guidère, M. (2010). Introduction à la traductologie : penser la traduction : hier, aujourd’hui, demain. Bruxelles : De Boeck.
Lavault-Olléon, E. & Sauron, V. (2009). « Journaliste et traducteur : deux métiers, deux réalités ». ILCEA, 11. Accessible sur le site http://ilcea.revues.org/210.
López Diaz, M. (2012). « Dire pour masquer ou la stratégie de l’euphémisme publicitaire ». In A. Horak, M. Torre & M. Bonhomme (réd.), Etudes pragmatico-discursives sur l’euphémisme. Estudios pragmatico-discursivos sobre el eufemismo (pp. 193-208). Frankfurt am Main : Peter Lang.
López Diaz, M. (2017). « Lexique et locutions euphémistiques dans le domaine de l’emploi ». In. A. Konowska & A. Bobińska (réd.), (ouveaux tabous linguistiques (pp. 19-30). Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Moirand, S. (2007). Les discours de la presse quotidienne. Observer, analyser, comprendre. Paris : Presses Universitaires de France.
Pierret, R. (2013). « Qu’est-ce que la précarité ? ». Socio, 2, 307-330. DOI : 10.4000/socio.511.
Seoane, E. (2016). « Deux néologismes par glissement sémantique : quand l’euphémisme cristallise ». La linguistique, 52, 271-290. DOI : 10.3917/ling.522.0271.
Tomaszkiewicz, T. (2016). « Présence du traducteur dans le processus de traduction spécialisée ». Studia Romanica Posnaniensia, XLIII (1), 93-107. DOI : 10.14746/strop.2016.425.007.
DICTIONNAIRES
Dubisz, S. (2003). Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rey-Debove, J. & Rey, A. (réd.). (2017). Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française. Paris : Le Robert.
Dobry słownik języka polskiego, https://dobryslownik.pl.
Słownik języka polskiego, https://dobryslownik.pl.
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).