Słowa kluczowe
openess
postcolonialism
popular education
basic literacy campaign
Guinea Bissau
Jak cytować
Abstrakt
The main purpose of the article is to present analysis of comic book Nô Pintcha which – as we state – is the exceptional example of visual representation of theory of education from period of early independence of former portuguese colonies in Africa. Nô Pintcha was published in 1978 during the summit of ministers of education and educators from Angola, Cape Verde, Guinea Bissau, Mozambique and São Tomé. Authors of Nô Pintcha considered comic book as a apendix to the basic literacy campaign in Guinea Bissau. Theory of education which was used during literacy campaign had origins of emancipatory popular education of Paulo Freire. Thus the analysis presented in this paper lies parallely in looking for the Nô Pintcha in perspective of comic book theory as well in looking for traces Freire’s theory.Bibliografia
Achebe, Ch. (1989/2012). Polityka i politycy języka w literaturze afrykańskiej. Edukacja dziecka pod brytyjskim nadzorem. Trad. de J. Łoziński. Poznań: Zysk i S-ka.
Ahmed, M. (2016). Openess of Comics. Generating Meaning within Flexible Structures. Jackson: University Press of Mississippi.
Andrade, O. de (1924/1928). Manifesto antropófago e Manifesto da poesia pau-brasil. Recuperado de http://www.ufrgs.br/cdrom/oandrade/oandrade.pdf.
Assumpção, R. (Ed.) (2009). Educação popular na perspectiva freirana. São Paulo: Ed,L.
Beaty, B. (2013). Komiks kontra sztuka. Trad. por A. Kaczmarek e M. Cieślik. Warszawa: Timof Comics.
Biesta, G. (2010). A new logic of emancipation. The methodology of Jaques Rancière. Educational Theory, 60 (1), 39-59.
Brandão, C.R., Assumpção, R. (Eds.) (2009). Cultura Rebelde. Escritos sobre a Educação Popular ontem e agora. São Paulo: Ed,L.
Brzezińska, M. (2014). W cieniu europejskiej twierdzy. Obrazy zachodu w dyskursach mieszkańców Gwinei Bissau. Tese de doutoramento orientada pelo professor doutor M. Ząbek. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej.
Brzezińska, M. (2017). W cieniu europejskiej twierdzy. Obrazy zachodu w dyskursach mieszkańców Gwinei Bissau. Warszawa: WUW.
Campos, H. de (2016). Tradycja, transkreacja, transkulturacja: eks-centryczny punkt widzenia. Trad. por G. Borowski. Przekładaniec. A Journal of Translation Studies, 33, 26-36.
Dowbor, L. (2016). Jak Partia Pracujących zmieniła Brazylię (entrevista conduzida por J. Petelczyc; 21-38). Trad. de W. Henschel. Warszawa: Książka i Prasa.
Eiró, F. (2016). Program «Bolsa Família» w centrum uwagi: ubóstwo, klientelizm i obywatelstwo (entrevista conduzida por J. Petelczyc; 39-55). Trad. de W. Henschel. Warszawa: Książka i Prasa.
Foucault, M. (2009). Security, Territory, Population: Lectures at the Collège de France, 1977-1978. New York: Palgrave Macmillan.
Freire, P. (1967). Educação como prática da liberdade. Rio de Janeiro: Paz e Terra, http://www.dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/livro_freire_educacao_pratica_liberdade.pdf.
Freire, P. (1978). Cartas aos Animadores e às Animadoras Culturais. São Tomé: Ministério de Educação Nacional e Desporto.
Freire, P. (1979). Educação e Mudança. São Paulo: Paz e Terra,http://www.dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_educacao_e_mudanca.pdf.
Freire, P. (1983). Extensão ou Comunicação. Rio de Janeiro: Paz e Terra, forumeja.org.br/files/Extensao_ou_Comunicacao1.pdf.
Freire, P. (1994). Pedagogia do Oprimido. Rio de Janeiro: Paz e Terra, http://www.dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_pedagogia_do_oprimido.pdf.
Freire, P. (2000). Pedagogia da indignação. São Paulo: UNESP, http://www.dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_pedagogia_da_indignacao.pdf.
Freire, P., Faundez, A. (1998). Por uma pedagogia da pergunta. Rio de Janeiro: Paz e Terra, http://www.dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_por_uma_pedagogia_da_pergunta.pdf.
Frey, N., Fisher, D. (Eds.) (2008). Teaching Visual Literacy. Thousands Oaks: Corwin Press.
Gadotti, M. (2009). Educação de Adultos como Direto Humano. São Paulo: Ed,L.
Gadotti, M. (Ed.) (1996). Paulo Freire. Uma biobibliografia. São Paulo: Cortez and Instituto Paulo Freire.
Gerhardt, H.P. (1996). Arqueologia de um Pensamento. In M. Gadotti (Ed.), Paulo Freire. Uma biobibliografia (pp. 149-170). São Paulo: Cortez and Instituto Paulo Freire.
Giroux, H.A. (2001). Theory and Resistance in Education. Towards a Pedagogy for the Opposition. Westport/London: Bergin & Garvey.
Gorjão Henriques, J. (2016). Racismo em português. O lado esquecido do colonialismo. Lisboa: Tinta-da-China.
Harasim, L. (1983). Literacy and National Reconstruction in Guinea Bissau: A Critique of the Freirean Literacy Campaign. Toronto: University of Toronto.
Hatfield, Ch. (2005). Alternative Comics. An emerging literature. Jackson: University Press of Mississippi.
Hlibowicka-Węglarz, B. (2013). Portugalskie języki kreolskie w Afryce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej.
Hodgson, N., Vliege, J., Zamojski, P. (2017). Manifesto for a Post-Critical Pedagogy. Earth: Punctum Books.
Hooks, B. (1993). Bell Hooks Speaking about Paulo Freire – the Man, his Work. In P. McLaren, P. Leonard (Eds.), Paulo Freire: A critical encounter (pp. 146-154). London/New York: Routledge.
Janicki, B. (2016). Dydaktyczny potencjał komiksu historycznego. Opole/Poznań: Zin Zin Press.
Jankowski, J. (2017). Rozumiejąc przekład. Czy «Zrozumieć Komiks» Scotta McClouda i «Understanding Comics. The Invisible Art» Scotta McClouda to ten sam komiks? Zeszyty Komiksowe, 23, 62-78.
Jankowski, J. (2018). Diabeł tkwi w szczególe, rynnie czy między kadrami? Czyli o polskim przekładzie McClouda raz jeszcze. Zeszyty Komiksowe, 25, 90-101.
Latour, B. (2005). Reassembling the Social. An Introduction to Actor-Network Theory. Oxford: Oxford University Press.
Lent, J.A. (2011). Afrykańska sztuka komiksu i żartu rysunkowego: wymiar historyczny i współczesny. In G. Gajewska e R. Wójcik (Eds.), Kontekstowy MIKS. Przez opowieści graficzne do analiz kultury współczesnej (pp. 255-280). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
McCloud, S. (1995). Desvendando os quadrinhos. Trad. por H. de Carvalho e M. do Nascimento Paro. São Paulo: Makroon Books.
McLaren, P. (2000). Che Guevara, Paulo Freire and the Pedagogy of Revolution. Lanham: Rowman & Littlefield.
Mafra, J. (2010). O ser humano integral e o humanismo científico de Suchodolski. In I. Wojnar, J. Mafra (Eds.), Bogdan Suchodolski (pp. 37-49). Recife: FJN/Massangana.
Mafra, J., Romão, J.E., Scocuglia, A.C., Gadotti, M. (Eds.) (2009). Globalização, Educação e Movimentos Sociais. 40 anos da Pedagogia do Oprimido. São Paulo: Ed,L. „No Pinca”. Purmeru Kadernu di Alfabetisason na Portugis (1989). Bissau: Ministério da Educação da República da Guiné-Bissau.
Pereira, P. (1989). Experiência de Educação de Adultos na Guiné-Bissau. Bissau [falta da informação sobre a editora, mas deve-se tratar do Departamento de Educação de Adultos].
Rancière, J. (1991). The Ignorant Schoolmaster. Five Lessons in Intellectual Emancipation. Stanford: University Press.
Romão, J.E., Gadotti, M. (2012). Paulo Freire e Amílcar Cabral. A descolonização das mentes. São Paulo: Ed,L.
Rosas, F. (1997). A CEI no contexto da política colonial portuguesa. Mensagem (número especial), 13-21.
Rosas, F. (2018). História a história. África. Lisboa: Tinta-da-China. “Visualidade” educacional na Guiné-Bissau à luz da teoria de banda desenhada 83
Rzewuski, E. (2012). Pięć rozwiedzionych żon poligamisty (entrevista conduzida por M. Lipszyc). Literatura na Świecie, 5-6, 376-397.
Stańczyk, P. (2018). Freirego Suchodolskim – Suchodolskiego Freirem: pedagogika materialistyczna i krytyka ideologii. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2 (82), 7-30.
Szyłak, J. (2012). To świat sztuki jest gettem (entrevista conduzida por S. Frąckiewicz). Wyjście z getta. Rozmowy o kulturze komiksowej w Polsce (pp. 338-365). Warszawa: 40 000 Malarzy.
Tomás, A. (2007). O fazedor de utopias. Uma biografia de Amílcar Cabral. Lisboa: Tinta-da-China.
Torres, C.A. (1993). From the Pedagogy of the Opressed to A Luta Continua: The Political Pedagogy of Paulo Freire. In P. McLaren, P. Leonard (Eds.), Paulo Freire. A critical encounter (pp. 119-145). London/New York: Routledge.
Torres, C.A. (1996). Uma biografia intelectual. In M. Gadotti (Ed.), Paulo Freire. Uma biobibliografia (pp. 117-148). São Paulo: Cortez and Instituto Paulo Freire.
Traczyk, M. (2017). Dopełnianie rynny. Na marginesie tekstu Jakuba Jankowskiego o polskim tłumaczeniu Zrozumieć komiks Scotta McClouda. Zeszyty Komiksowe, 23, 80-85.
Tymowski, M. (2017). Europejczycy i Afrykanie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
UNSD (United Nations Statistics Division), https://unstats.un.org/home/ (19.12.2018).
Vlieghe, J. (2016). Rethinking emancipation with Freire and Rancière. A plea for a thing-centered pedagogy. Educational Philosophy and Theory, 50 (10), 1-11.
Weffort, F.C. (1967). Educação e Política. Reflexões sociólogicas sobre uma pedagogia da liberdade. In P. Freire, Educação como prática da liberdade (pp. 1-26). Rio de Janeiro: Paz e Terra.
Wertham, F. (1954/2009). Excerpt from Seduction of the Innocent. In J. Heer e K. Worcester (Eds.), A Comics Studies Reader (pp. 53-57). Jackson: University Press of Mississippi.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).