Słowa kluczowe
film translation
dubbing
relations between words and image
Jak cytować
Abstrakt
The audiovisual text constitutes an inherent and obvious whole, the components of which, being linked to each other and entering into different types of relations and interactions, contribute to the construction of its meaning. This article presents a study of cases where visual information influences decisions made by the translator and ultimately sometimes changes the translation of dubbed dialogues. In the analysis, the following examples are distinguished:
– those in which, under the influence of the image, the translator modifies the source text (compared to the original version) by adapting it to the visual contents of the audiovisual document, or by adding information to the target text;
– one in which, under the influence of the image, both the author of the original version and the translator modify one of the elements of a given idiomatic expression.
In this regard, contemporary computer-animated films (such as « Shrek 2 », « Madagascar » and « Monsters, Inc. »), aimed at all types of audiences and translated for dubbing, where the visual component plays a prominent role, represent interesting cases.
Bibliografia
Amzallag, Y. (2010). Dans les coulisses de la transparence : Circuit. Le doublage, l’art de l’illusion, 107, 3.
Boillat, A., Cordonier, L. (2013). La traduction audiovisuelle : contraintes (et) pratiques – Entretien avec Isabelle Audinot et Sylvestre Meininger. Décadrages. Cinéma, à travers champs. Le doublage, 23-24. Disponible sur : https://doi.org/10.4000/decadrages.695. DOI : 10.40000/decadrages.695.
Borowczyk, P. (2008). Les techniques adaptatrices utilisées par les traducteurs audiovisuels dans les versions doublées (française, polonaise et allemande) du film américain Shrek. In J. Lis, T. Tomaszkiewicz (eds.), Francophonie et interculturalité (pp. 13-22). Łask : Oficyna Wydawnicza LEKSEM.
Brisset, F. (2018). L’auteur de doublage, adaptateur du texte filmique : un traducteur-dialoguiste au service de la multimodalité. Studia Romanica Posnaniensia, 45/4, 23-45.
Brisset, F. (2017). Le doublage, à la frontière entre traduction et adaptation ? TranscUlturAl, 9.2. Disponible sur https://journals.library.ualberta.ca/tc/index.php/TC/article/view/29339/21424.
Chaume, F. (2012). Audiovisual Translation : Dubbing. Manchester, UK & Kinderhook (NY), USA : St. Jerome Publishing.
Ducrot, O., Schaeffer, J.-M. (1995). Nouveau dictionnaire encyclopédique des sciences du langage. Paris : Éditions du Seuil.
Guidère, M. (2010). Introduction à la traductologie. Penser la traduction : hier, aujourd’hui, demain. Bruxelles : De Boeck.
Joly, M. (2004). Introduction à l’analyse de l’image. Paris : Nathan/Sejer.
Lambert, J. & Delabastita, D. (1996). La traduction de textes audiovisuels : modes et enjeux culturels. In Y. Gambier (ed.), Les transferts linguistiques dans les médias audiovisuels (pp. 33-58). Villeneuve d’Ascq (Nord) : Presses Universitaires du Septentrion.
Le Nouvel, T. (2007). Le doublage. Paris : Eyrolles.
Nord, Ch. (2008). La traduction : une activité ciblée. Introduction aux approches fonctionnalistes. Arras : Artois Presses Université.
Paquin, R. (2010). Le doublage synchrone ou entendre ce qu’on voit : Circuit. Le doublage, l’art de l’illusion, 107, 6-7.
Pettit, Z. (2008). Le sous-titrage: le rôle de l’image dans la traduction d’un texte multimodal. In J.-M. Lavaur, A. Şerban (eds.), La traduction audiovisuelle. Approche interdisciplinaire du sous-titrage (pp. 101-111). Bruxelles : De Boeck.
Plewa, E. (2015). Układy translacji audiowizualnych. In S. Grucza (ed.), Studia Naukowe 28. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Instytutu Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej.
Sikora, I. (2013). Dubbing filmów animowanych. Strategie translatorskie w polskim dubbingu anglojęzycznych filmów animowanych. Nysa : Oficyna Wydawnicza PWSZ.
Tomaszkiewicz, T. (1999). Texte et image dans les communications aux masses. Poznań : Wydawnictwo Naukowe UAM.
FILMOGRAPHIE
Anderson, D.K. (prod.) & Docter, P., Unkrich, L., Silverman, D. (dir.) (2001). Monsters, Inc. USA : Pixar Animation Studios.
Lipman, D., Williams, J.H., Warner, A. (prod.).& Adamson, A., Vernon, C., Asbury, K. (dir.) (2004). Shrek 2. USA : DreamWorks.
Soria, M., Cheng, T. (prod.) & Darnell, E., McGrath, T. (dir.) (2005). Madagascar. USA : DreamWorks
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Paulina Borowczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).