Słowa kluczowe
postmodern picturebook
multimodal translation
intersemiotic translation
Jak cytować
Abstrakt
This paper concentrates on the translation of the text-image interaction in postmodern and multimodalpic turebooks for children, as illustrated by the Polish translations of Hervé Tullet’s picturebooks. The sophisticated and artistic vision of this author-illustrator raises questions about methods and criteria to be adopted by anyone who wishes to translate the delicate balance between what is told by the verbal and pictured by the visual. In particular, as the present analysis reveals, the translator’s interventions in the original text-image interaction cannot be regarded as intersemiotic translation, but as undesired explicitation limiting the creative actions of the active child-reader.
Bibliografia
Sources principales (par ordre chronologique) :
Tullet, H. (2018). Points Points. Bayard Jeunesse.
(2017). Oh! Un livre qui fait des sons. Bayard Jeunesse.
(2017). Sans Titre. Bayard Jeunesse.
(2016). Batailles de couleurs : Un livre pour jouer avec Hervé Tullet. Bayard Jeunesse.
(2016). On joue. Bayard Jeunesse (2016). Batailles de couleurs : Un livre pour jouer avec Hervé Tullet. Bayard Jeunesse.
(2015). Où es-tu Turlututu ? Bayard Jeunesse.
(2014). Couleurs. Bayard Jeunesse.
(2013). 10 fois 10. Seuil Jeunesse.
(2013). Coucou ! C’est moi, Turlututu. Bayard Jeunesse.
Les traductions polonaises citées, publiées chez Babaryba (par ordre chronologique) :
(2019). Bitwa kolorów + Bazgrolnik. Traduit par M. Włodarska.
(2018). Porysuj mnie. Traduit par Marta Tychmanowicz.
(2015). Duży czy mały ? Traduit par Maria Włodarska.
(2015). Już jadę ! Traduit par Maria Włodarska.
(2015). Figle migle. Traduit par Marta Tychmanowicz.
(2014). 10 razy 10. Traduit par Marta Tychmanowicz.
(2011). Naciśnij mnie. Traduit par Marta Tychmanowicz.
Sources secondaires :
Bader, B. (1976). American picturebooks from Noah’s Ark to The Beast Within. New York : Macmillan Publishing Company.
Bearne, E. (2009). Multimodality, literacy and texts: Developing a discourse. Journal of Early Childhood Literacy, 9 (2), 156-187, https://doi.org/10.1177/1468798409105585.
Dollerup, C. (2003). Translation for Reading Aloud. Meta48 (1-2), 81-103, https://doi.org/10.7202/006959ar.
Flieger, J. (1991). The Pureloined Punch Line: Freud’s Comic Theory and the Postmodern Text, Baltimore: The John Hopkins University Press.
Goldstone, B. (2001/2002). Whaz up with our books? Changing picture books codes and Teaching Implications. The Reading Teacher, 55 (4), 362-370.
Jakobson, R. (1966). On linguistic aspects of translation. In R. Brower (ed.), On Translation (pp. 232-239). Cambridge : Harvard University Press.
Kaźmierczak, M. (2018). From Intersemiotic Translation to Intersemiotic Aspects of Translation. Przekładaniec, Word and Image in Translation, 7-35, https://doi.org/10.4467/16891864ePC.18.009.9831.
Ketola, A. (2018). Picturebooks Translation as Transcreation. In H. Juntunen, K. Sandberg et al. (eds.), Search of Meaning: Literary, Linguistic, and Translational Approaches to Communication (pp. 127-143). Retrieved from : http://urn.fi/URN:ISBN:978-952-03-0919-0.
Klingberg, G. (1986). Children’s Fiction in the Hands of the Translators (Studia Psychologica et Paedagogica. Series altera LXXXII). Lund : Bloms Boktryckeri Ab.
Kümmerling-Meibauer, B. (ed.) (2017). The Routledge Companion to Picturebooks. London : Routledge, https://doi.org/10.4324/9781315722986.
Lathey, G. (2012). The Translation of Literature for Children. In K. Malmkjær & K. Windle (eds.), The Oxford Handbook of Translation Studies (pp. 142-151). Retrieved from : https://www.academia.edu/41396445/The_Oxford_Handbook_of_Translation_Studies, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199239306.013.0015.
Lathey, G. (2016). Translating Children’s Literature. London & New York : Routledge, https://doi.org/10.4324/9781315753515.
Mazepa-Domagała, B. (2011). Upodobania obrazowe dzieci w wieku przedczytelniczym w zakresie ilustracji książkowej. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Nières-Chevrel, I. (2003). Traduire In the Night Kitchen, ou de la difficile lecture d’un album. Meta, 48 (1-2), 154-164, https://doi.org/10.7202/006964ar.
Nikolajeva, M. & Scott, C. (2000). The Dynamics of Picturebook Communication. Children’s Literature in Education, 31 (4), 225-239, https://doi.org/10.1023/A:1026426902123.
Oittinen, R. (2003). Where the Wild Things Are. Translating Picture Books. Meta, 48 (1-2), 128-141, https://doi.org/10.7202/006962ar.
Oittinen, R. (2008). Audiences and Influences: Multisensory Translations of Picturebooks. In R. Oittinen & M. González Davies, Whose story? Translating the Verbal and the Visual in Literature for Young Readers (pp. 3-18). Newcastle : Cambridge Scholars Publishing.
Oittinen, R., Ketola, A. & Garavini, M. (2018). Translating Picturebooks. Revoicing the Verbal, the Visual, and the Aural for a Child Audience. New York & London : Routledge. DOI : 10.4324/9781315112480.
O’Sullivan, E. (2010). More than sum of its parts? Synergy and picturebook translation. In E. Di Giovanni, Ch. Elefante & R. Pederzoli (eds.), Écrire et traduire pour les enfants : voix, images et mots = Writing and translating for children : voices, images and texts (pp. 133-148). Bruxelles : Peter Lang, https://doi.org/10.3726/978-3-0352-6039-7.
Pârlog, A.-C. (2019). Intersemiotic translation. Literary and Linguistic Multimodality. Cham : Palgrave Macmillan, https://doi.org/10.1007/978-3-030-16766-0.
Serafini, F. (2012). Design elements of Picturebooks: Interpreting Visual Images and Design Elements of Contemporary Picturebooks. The Connecticut Reading Association Journal, 1 (1), 3-8.
Shavit, Z. (1981). Translation of Children’s Literature as a Function of Its Position in the Literary Polysystem. Poetics Today, 2 (4), 171-179, https://doi.org/10.2307/1772495.
Sipe, L.R. (1998). How picture books work: A semiotically framed theory of text-picture relationship. Children’s Literature in Education, 29 (2), 97-108, https://doi.org/10.1023/A:1022459009182.
Sipe, L.R. & Pantaleo, S. (2008). Postmodern Picturebooks. Play, Parody and Self-Referentiality. New York : Routledge, https://doi.org/10.4324/9780203926970.
Tabakowska, E. (2011). Słowo i obraz: tytuł i opis obrazu jako przykład przekładu intersemiotycznego. In A. Kwiatkowska (ed.), Przestrzenie kognitywnych poszukiwań (pp. 19-28). Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Thomson-Wohlgemuth, G. (1998). Children’s Literature and it’s Translation. On Overview. La dissertation soumise à l’Université de Surrey. Retrieved from : https://translationjournal.net/images/eBooks/PDF_Files/Childrens%20Literature%20and%20its%20Translation.pdf.
Van Leuwven-Zwart, K.M. (1989). Translation and Original: Similarities and Dissimilarities. Target, 1 (2), 151-181, https://doi.org/10.1075/target.1.2.03leu.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).