Słowa kluczowe
Desinformación
Análisis crítico del discurso
Inmigración
Género
LGTBI
Jak cytować
Abstrakt
Disinformation is a social problem that is reproduced in different discursive contexts and generates confusion in complex political issues, such as the protection and social integration of vulnerable groups. Applied linguistics, through the analysis of the pragmatic characteristics of discourses, can help to understand the construction of these disinformation stories as well as offer keys to counteract them in a process of media literacy that seems increasingly necessary. This article aims to reveal the pragmatic keys of disinformation discourses on groups vulnerable to diverse inequalities (immigrants, women and the LGBTI+ group) in the Spanish media context. Through the Critical Discourse Analysis of disinformation pieces identified by fact-checkers, it is detected that the disinformation aimed at the three groups is similar in its perlocutionary force and its incitement to a reaction from the recipient, but differs in the expression of intellectual, emotional and moral attitudes.
Bibliografia
Bañón Hernández, A.M. (2006). La asociación discursiva de terrorismo e inmigración. Revista Internacio- nal de Comunicación Audiovisual, Publicidad y Estudios Culturales, 4, 259-277.
Baumgartner, F.R. & Chaqués-Bonafont, L. (2015). All news is bad news: Newspaper coverage of poli- tical parties in Spain. Political communication, 32 (2). DOI: https://doi.org/10.1080/10584609.2014.919974
Bonet-Martí, J. (2020). Análisis de las estrategias discursivas empleadas en la construcción de discurso antifeminista en redes sociales. Psicoperspectivas, 19 (3). DOI: https://doi.org/10.5027/psicoperspectivas-Vol19-Issue3-fulltext-2040
Carrera, P. (2018). Estratagemas de la posverdad. Revista Latina de Comunicación Social, 73, 1469-1482. DOI: https://doi.org/10.4185/RLCS-2018-1317
Comisión Europea (2018). Flash Eurobarometer 464. Fake news and disinformation online. https://bit.ly/3eQinYv.
Crespo Fernández, E. (2008). El léxico de la inmigración: atenuación y ofensa verbal en la prensa ali- cantina. In M. Martínez Lirola (ed.), Inmigración, Discurso y Medios de Comunicación (pp. 45-65). Alicante: Instituto Alicantino de Cultura Juan Gil Albert.
Cruz Moya, O. (2020). De “lobos solitarios” a “carpas africanas”: estrategias de despersonalización en las metáforas empleadas por el discurso periodístico en torno a los refugiados. Tonos digital, 38, 1-15. http://bit.ly/3IdGgE3.
van Dijk, T.A. (2012). Discurso y Sociedad. Barcelona: Gedisa.
van Dijk, T.A. (2016). Estudios Críticos del Discurso: un enfoque sociocognitivo. Discurso y Sociedad, 10 (1), 167-193.
Ferreira, C. (2019). VOX como representante de la derecha radical en España: Un estudio sobre su ideolo- gía. Revista Española de Ciencia Política, 51, 73-98. DOI: https://doi.org/10.21308/recp.51.03
García, Y. (2020). En España no existen tribunales “solo para hombres”. Newtral. http://bit.ly/3Ekn0Ul.
Hallin, D.C., Mancini, P. (2004). Comparing media systems: Three models of media and politics. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511790867
Herrero-Diz, P., Pérez-Escolar, M. & Plaza Sánchez, J.F. (2020). Desinformación de género: análisis de los bulos de Maldito Feminismo. Icono 14, 18 (2), 188-216. DOI: https://doi.org/10.7195/ri14.v18i2.1509
Krause, N.M., Freiling, I., Beets, B. & Brossard, D. (2020). Fact-checking as risk communication: the multi-layered risk of misinformation in times of COVID-19. Journal of Risk Research, 23 (7-8), 1052-1059. DOI: https://doi.org/10.1080/13669877.2020.1756385
Lakoff, G. (2004). Don’t Think of an Elephant!: Know Your Values and Frame the Debate. The Essential Guide for Progressives. London: Chelsea Green Publishing.
Lewandowsky, S., Ecker, U.K. & Cook, J. (2017). Beyond misinformation: Understanding and coping with the “post-truth” era. Journal of Applied Research in Memory and Cognition, 6 (4), 353-369. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jarmac.2017.07.008
Magallon-Rosa, R. (2021). La agenda que queda fuera de los medios. Desinformación y «fact-checking» sobre (in)migración. Migraciones. Publicación Del Instituto Universitario De Estudios Sobre Migra- ciones, (52), 59-87. DOI: https://doi.org/10.14422/mig.i52.y2021.003
Maldita (2020a). No, este vídeo de una patera desembarcando en una playa en Chiclana (Cádiz) no es ac- tual ni tiene relación con la pandemia de COVID-19. Maldito Bulo, 19.08.2020. http://bit.ly/3Icvq1f. Maldita (2020b). No, estos carteles que ofrecen el carnet de camión gratis “sólo para inmigrantes” no son actuales y la Junta de Andalucía niega que esté ofreciendo cursos de formación dirigidos exclusiva-mente a ese colectivo, 6.11.2020. http://bit.ly/3IeNfwA.
Maldita (2022a). No, La Unión Europea (UE) impondrá sanciones disciplinarias al Real Madrid, de- bido a que el club se negó a portar la bandera en ‘apoyo’ a la comunidad [LGTBI]. Maldito Bulo, 8.07.2022. http://bit.ly/3EgqzLa.
Maldita (2022b). No, El País no ha publicado un artículo sobre ‘Cofertility’, la “moda” de incorporar a los matrimonios a un hombre africano para fecundar a la mujer”: es un montaje. Maldito Bulo, 22.09.2022. http://bit.ly/3xvLYwr.
Maldita (2022c). ¿Qué sabemos del caso del “hombre” que “cambia de género y se libra de una denuncia por violencia machista”?, 22.09.2022. http://bit.ly/3Iwz73g.
Martín Campos, A. (16/04/2021). Monasterio dice que los “inmigrantes ilegales” reciben más ayudas que los trabajadores en ERTE, pero es falso. Newtral. http://bit.ly/3KkXEty.
Masip, P., Suau, J., & Ruiz-Caballero, C. (2020). Percepciones sobre medios de comunicación y desinfor- mación: ideología y polarización en el sistema mediático español. Profesional de la información, 29 (5). DOI: https://doi.org/10.3145/epi.2020.sep.27
Mitchell, A., Gottfried, J., Stocking, G., Walker, M. & Fedeli, S. (2019). Many Americans say made-up news is a critical problem that needs to be fixed. Error! Peer Research Center. http://bit.ly/3XFjnzo.
Mottola, S. (2020). Las fake news como fenómeno social. Análisis lingüístico y poder persuasivo de bulos en italiano y español. Discurso & Sociedad, 14 (3), 683-706. https://bit.ly/3YFZjhD.
Newman, N., Fletcher, R., Schulz, A., Andı, S. & Nielsen, R.K. (2020). Digital News Report 2020. Reu- ters Institute. https://bit.ly/3kfFeiW.
Pal, A. & Banerjee, S. (2019). Understanding Online Falsehood from the Perspective of Social Problem. In I.E. Chiluwa & S.A. Samoilenko (eds.), Handbook of Research on Deception, Fake News, and Misinformation Online (pp. 1-17). Hershey: IGI Global. DOI: https://doi.org/10.4018/978-1-5225-8535-0.ch001
Rodríguez, E., Calderón, D., Kuric, S., Sanmartín, A. (2021). Barómetro Juventud y Género 2021. Identi- dades, representaciones y experiencias en una realidad social compleja. Madrid. Centro Reina Sofía sobre Adolescencia y Juventud.
Rodríguez Pérez, C. (2019). No diga fake news, di desinformación: una revisión sobre el fenómeno de las noticias falsas y sus implicaciones. Comunicación, 40, 65-74. DOI: https://doi.org/10.18566/comunica.n40.a05
Santamaría, E. (2002). Inmigración y barbarie. La construcción social y política del inmigrante como amenaza. Papers, 66, 59-75. DOI: https://doi.org/10.5565/rev/papers/v66n0.1621
Vosoughi, S., Rpy, D. & Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 359 (6380), 1146-1151. DOI: https://doi.org/10.1126/science.aap9559
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Carolina Arrieta-Castillo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).