Słowa kluczowe
literary translation assessment
Olga Tokarczuk
Maryla Laurent
Jak cytować
Abstrakt
The dynamic development of automatic translators raises questions about the future of human translators. The aim of this article is to evaluate the French versions of an excerpt from The Books of Jacob by Olga Tokarczuk, made by Systran, Google Translate and DeepL, and to compare them with the reference translation made by a human translator. The translations were carried out in 2019 as part of the ATLAS association project ‘L’Observatoire de la traduction automatique’. The analyses show that the inability to interpret the original in a complex way leads to weaknesses in machine translators. This proves that the position of the human translator remains unthreatened in the field of translating high-quality literary texts.
Bibliografia
Baillot, A., Carter, E., Grass, T. & Fabo, P.R. (2022). Vers une robotique du traduire – Introduction. Journal of Data Mining & Digital Humanities. DOI: https://doi.org/10.46298/jdmdh.10445
Besacier, L. (2014). Traduction automatisée d’une oeuvre littéraire: une étude pilote. Traitement Automatique du Langage Naturel (TALN). Marseille. https://inria.hal.science/hal-01003944/document.
Bralewski, D. (2012). Od przekładu do słownika. Korpus równoległy w redakcji słowników tłumaczeniowych. Łask : Oficyna Wydawnicza LEKSEM.
Cronin, M. (2016). Przekład w epoce cyfrowej. Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Defert, D. (2022). Dan Brown, Patricia Cornwell et John Grisham à l’épreuve de DeepL. Journal of Data Mining & Digital Humanities. DOI: https://doi.org/10.46298/jdmdh.9084
Denkowski, M. & Lavie, A. (2010). Choosing the Right Evaluation for Machine Translation : an Examination of Annotator and Automatic Metric Performance on Human Judgment Tasks. In Proceedings of the 9th Conference of the Association for Machine Translation in the Americas : Research Papers, Denver. https://aclanthology.org/2010.amta-papers.20/.
Dictionnaire CNRTL en ligne. https://www.cnrtl.fr.
Froeliger, N. (2022). Le mépris (envers la traduction automatique) est-il une attitude traductologique ? https://hal.science/hal-03507329/document.
Grass, T. (2022), L’erreur n’est pas humaine. Traduire, 246, 10-23. DOI: https://doi.org/10.4000/traduire.2763
Hansen, D. (2021). Les lettres et la machine : un état de l’art en traduction littéraire automatique. In P. Denis et al. (éds.), Actes de la 28e Conférence sur le Traitement Automatique des Langues Naturelles, vol. 2 : 23e REncontres jeunes Chercheurs en Informatique pour le TAL (RECITAL). Lille (pp. 28-45). https://aclanthology.org/2021.jeptalnrecital-recital.3/.
Koehn, P. (2010). Statistical Machine Translation. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511815829
Loffler-Laurian, A.-M. (1996). La traduction automatique. Villeneuve d’Ascq : Presses Universitaires du Septentrion. DOI: https://doi.org/10.4000/books.septentrion.74824
Loock, R. (2019). La plus-value de la biotraduction face à la machine. Traduire, 241, 54-65. DOI: https://doi.org/10.4000/traduire.1848
Maingueneau, D. (2000). Éléments de linguistique pour le texte littéraire. Paris : Nathan.
Marzi, E. (2021). La traduction automatique neuronale et les biais de genre : le cas des noms de métiers entre l’italien et le français. Synergies Italy, 17, 19-36. https://gerflint.fr/Base/Italie17/marzi.pdf.
Melby, A.K., Warner, T. (1995). The Possibility of Language. A discussion of the nature of language, with implications for human and machine translation. Amsterdam-Philadelphia : John Benjamins Publishing. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.14
Popović, M. (2018). Error Classification and Analysis for Machine Translation Quality Assessment. In J. Moorkens, S. Castilho, F. Gaspari & S. Doherty (éds.), Translation Quality Assessment. Machine Translation : Technologies and Applications, vol. 1 (pp. 129-158). Cham : Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-91241-7_7
Śmigielska, B. (2011). Rôle et description du contexte dans la traduction automatique des textes – approche orientée objets. Romanica Cracoviensia, 11 (1), 422-432.
Tokarczuk, O. (2017). Księgi Jakubowe. Kraków : Wydawnictwo Literackie.
Toral, A. & Way, A. (2018). What Level of Quality can Neural Machine Translation Attain on Literary Text ? In J. Moorkens, S. Castilho, F. Gaspari & S. Doherty (éds.), Translation Quality Assessment : From Principles to Practice (pp. 263-287). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-91241-7_12
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Magdalena Mitura
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).