Abstrakt
In the well-known exemplum about the simple man who constantly repeated the Ave Maria, a plant plays a central role in the narrative: it is a sign that reveals to witnesses and readers the spiritual value of the main character. In some versions this plant is a lily flower, in others–a tree of unknown species. The article is an attempt to read this motif and its variants through the prism of medieval botanical texts and to find in it some elements of the medieval imagery of the plant.
Bibliografia
Albert le Grand. Sermones de sanctis. https://catholiclibrary.org/library/view?docId=/Medieval-OR/AlbertusMagnusSSermonesDeSanctis.00000072.la.html;chunk.id=00000003.
Bériou, N., Le Masne de Chermont, I. & Christiani, E. (éds.) (2001). Les Sermons et la visite pastorale de Federico Visconti Archevêque de Pise (1253-1277). Rome : École française de Rome.
Bretin-Chabrol, M. & Luccioni, P. (2015). Voir les choses cachées : réflexions sur la place des racines dans les cultures grecque et romaine. In P. Lieutaghi & D. Musset (éds.), Les Racines ou la métaphore des origines (pp. 33-48). Salagon : C’est-à-dire éditions.
Forot-Rabatel, A. (2016). Du végétatif au végétal, l’essor de l’intérêt pour la plante à la fin du Moyen Age (thèse de doctorat). Paris : École Pratique des Hautes Études. https://theses.hal.science/tel-02105170/file/2016EPHE4077.pdf.
Jacques de Voragine (1967). La Légende dorée, trad. J.B.M. Roze. Paris : Flammarion.
Jean Corbechon (1372). Le Livres des propriétés des choses. BNF fr. 9140 et BNF, fr. 22532
Jean Gobi. Scala Coeli. https://thema.huma-num.fr/sources/scala_coeli/sc.
Kunstmann, P. & Duong, Y. (éds.) (1998). Jean le Conte, Miracles de Notre-Dame. Ottawa : Université d’Ottawa. https://www.francaisancien.net/activites/textes/leconte/Lecpres1.htm.
Lecoy, F. (éd.) (1987). La Vie des pères. Paris : Champion.
Lieutaghi, P. (2015). Les racines ou la métaphore des origines. In P. Lieutaghi & D. Musset (éds.), Les Racines ou la métaphore des origines (pp. 33-48). Salagon : C’est-à-dire éditions.
Lindsay, W.M. (éd.) (1911). Isidori Hispalensis episcopi Etymologiarum sive originum libri XX. Oxford : Clarendon. https://www.scribd.com/document/54046654/Lindsay-Isidori-Hispalensis-episcopi-Etymologiarum-sive-Originvm-libri-XX-1911-Vol-2.
Meister, A. (1901). Die Fragmente der Libri VIII Miraculorum des Caesarius von Heisterbach. Freiburg im Breisgau : Herder.
Robert le Chartreux (1498). Trésor de l’âme. Paris : Antoine Vérard.
Sobczyk, A. (2012). Les Jongleurs de Dieu. Sainte simplicité dans la littérature religieuse de la France médiévale. Łask : Leksem.
Sodigné-Costes, G. (1993). Décrire les plantes au Moyen Âge : encyclopédies et traités didactiques. Bien dire et bien aprandre, 11 (« La description au Moyen Age »), 389-400. DOI: https://doi.org/10.54563/bdba.1365
Sodigné-Costes, G. (1996). La botanique de Barthélémy l’Anglais mise en français par Jean Corbechon : traduction ou adaptation ? Bien dire et bien aprandre, 14 (« Traduction, transposition, adaptation au Moyen Age »), 249-261. DOI: https://doi.org/10.54563/bdba.1441
Thesaurus exemplorum medii aevi. http://thema.huma-num.fr/.
Thomas d’Aquin (1868). Catena Aurea. Trad. J.-M. Péronne. Paris : Librairie de Louis Vivès, Éditeur. https://www.clerus.org/bibliaclerusonline/fr/epg.htm.
Thomas de Cantimpré (1627). Bonum universale de apibus. Douai : G. Colvenerius.
Thomas de Cantimpré (1973). Liber de natura rerum. Éd. H. de Boese. Berlin & New York : De Gruyter. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110839036
Thomasset, C. (éd.) (1980). Placides et Timéo. Genève : Droz.
Tubach, F.C. (1969). Index exemplorum. Helsinki : Academia Scientiarum Fennica.
Vie de Salaün ar foll : récit d’Albert Le Grand publié en 1636 (2017). Ar Gedour. Actualité culturelle et spirituelle en Bretagne, 02.09. https://www.argedour.bzh/vie-de-salaun-ar-foll-recit-dalbert-grandpublie-1636/.
Vigneron, F. (2010). L’arbre dans le Livre des Ruraulx Proufis du labour et des champs de Pierre de Crescens. In V. Fasseur, D. James-Raoul & J.-R. Valette (éds.), L’Arbre au Moyen Age (pp. 19-32). Paris : PUPS.
Warner, G.F. (éd.) (1885). Jean Miélot, Miracles de Notre Dame. Westminster : Nichols and Sons.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Agata Sobczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).