Słowa kluczowe
garden
Diana
Venus
Evrart de Conty
Livre des Echez amoureux moralisés
Jak cytować
Abstrakt
How can one follow the path of nature within a space shaped by culture? This is the question posed by the 14th-century Echecs amoureux, which describes two antagonistic vegetal spaces: on the one hand, the wild forest of Diana, which corresponds to the reasonable way of being in the world; on the other, the delectable garden of Venus, which leads along the path of sensuality. This initial boundary proves surprising. Culture (the garden) is not, as you might expect, on the side of reason, while the forest leads to it. The complexity of this relationship is confirmed in the illuminations, which combine contradictory plant elements to represent these spaces. These plays on ambiguity suggest that the forest and the garden have something in common in that they remain illusory: Diana’s primitive forest is a-topic, belonging to the past, while Venus’s beautiful garden is deceptive. The ambiguity of our relationship with plants is a way of questioning man’s place in the world. The text suggests that we cannot follow just one path or the other, but that a happy medium seems necessary. The solution that Echecs amoureux seems to propose lies in a world that combines the plant and the urban, subsumed – quite unexpectedly for a modern reader – by the urban.
Bibliografia
Badel, P.-Y. (1980). Le Roman de la Rose au XIVe siècle. Etude de la réception de l’oeuvre. Genève : Droz.
Carnaille, C. (2023). Le Jeu des émotions dans la littérature française médiévale. Du beau au faux semblant. Paris : Garnier.
Évrart de Conty (1993). Le Livre des Eschez amoureux moralisés. Éd. F. Guichard-Tesson & N. Roy. Montréal : CERES.
Gally, M. (2003). Le miroir mis en abyme : les Échecs amoureux. In F. Pomel (éd.), Miroirs et jeux de miroirs dans la littérature médiévale (pp. 253-263). Rennes : Presses universitaires de Rennes. DOI: https://doi.org/10.4000/books.pur.31897
Gally, M. (2005). L’Intelligence de l’amour d’Ovide à Dante. Arts d’aimer et poésie au Moyen Âge, Paris : CNRS éditions.
Heyworth, G. & O’Sullivan, D.E. (éds.) (2013). Les Eschéz d’amours. F. Coulson (collab.). Leiden & Boston : Brill. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004250703
Kay, S. (2007). The Place of Thought : The Complexity of One in Late Medieval French Didactic Poetry. Philadelphia : University of Pennsylvania Press.
Legaré, A.-M. (2011). L’iconographie de Dame Nature dans le Livre des Eschez amoureux moralisés, d’après le ms. BnF, Français 143, enluminé par Robinet Testart. In D.M. González-Doreste & M. de P. Mendoza-Ramos (éds.), Nouvelles de la Rose : actualité et perspectives du « Roman de la Rose » (pp. 209-225). La Laguna : Universidad de La Laguna, Servicio de publicaciones.
Mussou, A. (2017). Centaure ou sirène. Évrart de Conty et Christine de Pizan auto-commentateurs. In J.-C. Mühlethaler & D. Burghgraeve (éds.), Un territoire à géographie variable. La communication littéraire au temps de Charles VI (pp. 105-133). Paris : Garnier.
Mussou, A. (2024). Le Savoir en jeu. « Les Eschés amoureux », une fiction critique. Paris : Champion.
Planche, A. (1998). Des plantes, des bêtes et des couleurs. Orléans : Paradigme.
Robertson, K. (2017). Nature speaks. Medieval literature and Aristotelician Philosophy. Philadelphia : University of Pennsylvania Press. DOI: https://doi.org/10.9783/9780812293678
Strubel, A. (1988). La personnification allégorique, avatar du mythe : Fortune, Raison, Nature et mort chez Jean de Meun. In L. Harf-Lancner & D. Boutet (dir.), Pour une mythologie du Moyen Âge (pp. 61-72). Paris : Editions rue d’Ulm.
Strubel, A. (2015). Le discours de Nature dans le Roman de la Rose : une mise en scène des savoirs ? In D. Boutet & J. Ducos (dir.), Savoirs et fiction au Moyen Âge et à la Renaissance (pp. 321-334). Paris : PUPS.
Zink, M. (2006). Nature et poésie au Moyen Âge. Paris : Fayard.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Prunelle Deleville
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).