Słowa kluczowe
foreign
identity
lexical semantics
associations
Jak cytować
Abstrakt
The article is concerned with reconstructing the cultural meanings included in the Polish signs “inny” (“different”) and “obcy” (“foreign”) and comparing them with their Russian and German counterparts, i.e. “другой” and “чужой”, “der Andere” and “der Fremde” respectively. The data for the comparative analysis were collected by means of the free association method. The features indicated by the respondents reflected culture-specific and language-specific associative profiles of images of the lexical items “different” and “foreign”, characteristic of the representatives of the Polish, Russian and German cultures. The results of the association test confirm that there exist numerous criteria which the Polish, Russian and German respondents referred to while specifying the meaning of “different” and “foreign”. The questionnaire allowed for establishing a hierarchy of the criteria as well as for indicating significant similarities and differences between the Polish, Russian and German associative definitions of both terms.
Bibliografia
Ajdaczić, Dejan. „Zmiana tożsamości narodowej a opozycja swój/obcy”. Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury, t. 20, 2008, s. 149–157.
Aronson, Elliot. Człowiek istota społeczna. Przeł. Józef Radzicki. Warszawa, PWN, 2002.
Baran, Maria, Paweł Boski. „Czy Inny zawsze musi być obcy? Wpływ dystansu kulturowego na postawy etnicznych Polaków wobec osób czarnoskórych i ich kategoryzację”. Psychologia Społeczna, t. 11, 2(37), 2016, s. 136–159.
Bartmiński, Jerzy. „Opozycja swój/obcy a problem językowego obrazu świata”. Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury, t. 19, 2007, s. 37–53.
Bartmiński, Jerzy, red. Język– wartości– polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Lublin, Wydawnictwo UMCS, 2006.
Billig, Michael. „Codzienne powiewanie flagą ojczyzny”. Socjologia codzienności. Red. PiotrSztompka, Małgorzata Bogunia-Borowska. Kraków, Wydawnictwo Znak, 2008, s. 430–469.
Boski, Paweł. Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej. Warszawa, PWN, 2009.
Condor, Susan, Charles Antaki. Dyskurs a psychologia postrzegania społecznego. Dyskurs jako struktura i proces. Przeł. Grzegorz Grochowski. Warszawa, PWN, 2001.
Duszak, Anna. Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa, PWN, 1998.
Fleischer, Michael. Polska symbolika kolektywna. Wrocław, Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, 2003.
Gawarkiewicz, Roman. „Archeologia świadomości językowej Polaków i Rosjan. Analiza porównawcza na materiałach polskiego i rosyjskiego słownika asocjacyjnego”. Etnolingwisty-ka. Problemy języka i kultury, t. 28, 2016, s. 151–167.
Gawarkiewicz, Roman. Komunikacja międzykulturowa a stereotypy. Polacy–Niemcy– Rosjanie. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2011.
Jarymowicz, Maria. Studia nad spostrzeganiem relacji Ja–Inni: tożsamość, indywiduacja, przynależność. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
Jarymowicz, Maria, Anna Kwiatkowska. „Atrybuty własnej tożsamości: właściwości Ja wspólne z właściwościami Innych versus specyficznie własne”. Studia nad spostrzeganiem relacji Ja–Inni: tożsamość, indywiduacja, przynależność. Red. Maria Jarymowicz.Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 65–79.
Kurcz, Ida. Psycholingwistyka. Warszawa, PWN, 1976.Nowicka, Ewa. „Badanie pogranicza. Kilka propozycji metodologicznych”. Pogranicze. Studia spo-łeczne. T. VII. Red. Andrzej Sadowski. Białystok, Uniwersytet w Białymstoku, 1999, s. 13–23.
Nowicka, Ewa. „Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy”. Swoi i obcy. Red. Ewa Nowicka. Warszawa, Instytut Socjologii UW, 1990, s. 5–53.
Sapeńko, Roman. „Od Obcego do Innego (Vom Fremden zum Anderen)”. Pro Libris.Lubuskie pismo literacko-kulturalne, 1–2 (34–35), 2011, s. 6–21.
Simmel, Georg. Most i drzwi. Przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa, Oficyna Naukowa, 2006.Szacki, Jerzy. Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe. Warszawa, PWN, 2002.
Szwed, Robert. Tożsamość a obecność kulturowa. Studium empiryczne na temat związków pomiędzy tożsamością społeczno-kulturową a stosunkiem do obcych. Lublin, Wydawnictwo KUL, 2003.
Tarkowska, Elżbieta. „Niepewność kulturowa a stosunek do inności”. U progu wielokulturowości. Nowe oblicza społeczeństwa polskiego. Red. Marian Kempny, Alina Kapciak, SławomirŁodziński. Warszawa, Oficyna Naukowa, 1997.
Ufimceva, Natal’â V. „Associativnye slovari slavânskih âzykov”. Polski słownik asocjacyjny z suplementem. Red. Roman Gawarkiewicz, IzabelaPietrzyk, Barbara Rodziewicz. Szczecin, Print Group, 2008, s.15–31.
Waldenfels, Bernard. Topografia obcego. Przeł. Janusz Sidorek. Warszawa, Oficyna Naukowa,2002.Znaniecki, Florian. Współczesne narody. Warszawa, PWN, 1990.