Ключевые слова
Belarusian-Polish-Lithuanian borderlands
Komarovshchizna
Myadzel district
Minsk region
Как цитировать
Аннотация
The aim of this article is to describe the role of the Russian language in a multilingual environment, which is the Belarusian-Polish-Lithuanian borderland. The study pays particular attention to the influence of the Russian language on contemporary Belarusian dialects, in particular on the Central Belarusian dialect. Part of the Central Belarusian dialect is the dialect of Kamarova (Myadzel district, Minsk region), where I have conducted field research since 2010. The article provides an analysis of selected fragments from the interviews with local residents, indicating a significant impact of the Russian language (primarily at the lexical level) on the speech of the residents of Kamarova, regardless of their age, education, status, position, etc. Moreover, the long and continuing influence of the Russian language on Belarusian dialects, its strong position in Belarus and its high prestige suggest a change in the dialect of Kamarova, in which lexical elements of the Polish/ Lithuanian language are gradually being replaced by their Russian equivalents.
Библиографические ссылки
Astrèjka, Vera. „Belaruskìâ paǔnočna-zahodnìâ zanalʹnyâ moǔnyâ adroznennì âk vynìk règìânalʹnyh ètna-kulʹturnyh kantaktaǔ ì suvâzâǔ”. Acta Baltico-Slavica, nr 37, 2013, s. 311–322.
Astrèjka, Vera. „Slavâna-balckae leksìčnae ǔzaemadzeânne ǔ gavorkah paǔnočna-zahodnâj dyâlektnaj zony belaruskaj movy”. Belaruskaâ lìngvìstyka, vyp. 65, 2010, s. 11–19.
Barszczewska, Nina. [Rec.]. „Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. Red. nauk. Elżbieta Smułkowa. T. 1. Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, ss. 659. T. 2. Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (Słownik brasławski). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009, s. 765”. Acta Albarutenica, t. 12, 2012, s. 261–266.
Bednarczuk, Leszek. Językowy obraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Kraków, Lexis, 2010.
Bednarczuk, Leszek. „Litewsko-słowiańskie pogranicze językowe w pierwszej połowie XX wieku w świetle badań Olgierda Chomińskiego”. Acta Baltico-Slavica, nr 24, 1999, s. 95–105.
Budźko, Iryna. „Gwary białoruskie rejonu brasławskiego: geneza, geografia, uwarunkowania socjolingwistyczne”. Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 1. Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców. Red. nauk. Elżbieta Smułkowa. Warszawa, Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011, s. 141–171.
Cyhun, Genadzʹ. Prastora movy. Moǔnyâ suvâzì. Gìstoryâ sloǔ: vybranyâ pracy. Mìnsk, Belaruskaâ navuka, 2018.
Cyhun, Genadzʹ. [Rec.]. „Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 2. Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (Słownik brasławski)”. Belaruskaâ lìngvìstyka, nr 67, 2011, s. 179–182.
Draǔnìckì, Âsʹka. Kamarova. Maâ Vìlenščyna. Pastavy, Sumežža, 2004, s. 3–30.
Engelking, Anna. „Kategoria mieszana mowa w ujęciu mieszkańców pogranicza językowego na Grodzieńszczyźnie. Spojrzenie antropologa”. Z Polskich Studiów Slawistycznych. Seria 12. Językoznawstwo. Prace na XV Międzynarodowy Kongres Slawistów w Mińsku 2013. Warszawa, Polska Akademia Nauk, Komitet Słowianoznawstwa, 2012, s. 21–29.
Engelking, Anna. „Po swojemu, po polsku, po białorusku. Praktyka językowa a poczucie tożsamości narodowej prawosławnych mieszkańców pogranicza polsko-białoruskiego”. Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu. Red. Joanna Kurczewska. Warszawa, IFiS PAN, 2006, s. 26–46.
Engelking, Anna. „Tożsamość «tutejsza» na wielojęzycznym pograniczu. Spostrzeżenia na przykładzie parafii nackiej”. Język a tożsamość na pograniczu kultur. Red. Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking. Białystok, Katedra Kultury Białoruskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2000, s. 17–23.
Èrker, Aksana. „Specifika imennyh paradigm v belorusskom smešannom govore na balto-slovânskom pograničʹe”. Balto-slovânskie issledovaniâ, nr 18, 2013, s. 193–229.
Èrker, Aksana. „Sposoby vyraženiâ prošedšego vremeni v belorusskom smešannom govore na balto-slovânskom pograničʹe”. Slavica Bergensia, nr 12, 2014, s. 130–149.
Gìlʹ, Mìhal, Âsʹka Draǔnìckì. „Kamarova (Kamaroǔščyzna)”. Bylyâ sâdzìby ì parkì Paazer’â. Mâdzelʹščyna. Pastavy, Sumežža, 2008, s. 22–31.
Golachowska, Ewa. Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa, Instytut Slawistyki PAN, Wydawnictwo Agade Bis, 2012.
Golachowska, Ewa. „Język modlitwy na współczesnej Grodzieńszczyźnie”. Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księga jubileuszowa na 1000-lecie Litwy. Red. Zofia Sawaniewska-Mochowa, Jolanta Mędelska. Bydgoszcz, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, 2010, s. 222–239.
Guszczewa, Olga. „Zakres użycia języka rosyjskiego i jego oddziaływanie na gwary białoruskie i polszczyznę w rejonie brasławskim”. Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 1. Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców. Red. Elżbieta Smułkowa. Warszawa, Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011, s. 214–246.
Karaś, Halina. Polska leksykografia gwarowa. Warszawa, Wydział Polonistyki UW, 2011.
Lemâšonak, Uladzìmìr. „Akupacyjny rèžym”. Pamâcʹ. Mâdzelʹskì raën. Red. Âraslaǔ Genryhavìč Zvâruga. Mìnsk, Belaruskaâ èncyklapedyâ, 1998, s. 187–188.
Radzik, Ryszard. „Język jako wyznacznik tożsamości Białorusinów”. Język a tożsamość na pograniczu kultur. Red. Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking. Białystok, Katedra Kultury Białoruskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2000a, s. 71–82.
Radzik, Ryszard. Między zbiorowością etniczną a wspólnotą narodową. Białorusini na tle przemian narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej XIX stulecia. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000b.
Smalanczuk, Aleś. „Narodowy i kulturowy rozwój Brasławszczyzny w XIX wieku”. Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 1. Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców. Red. Elżbieta Smułkowa. Warszawa, Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011, s. 47–73.
Smułkowa, Elżbieta. Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie. Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2002.
Smułkowa, Elżbieta. Moje pogranicza w historii, języku i wspomnieniach. Warszawa, Instytut Slawistyki PAN, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2016.
Smułkowa, Elżbieta. „Problem zapożyczeń w warunkach rozpadającej się społecznej wielojęzyczności. Rozważania wstępne”. Studia Białorutenistyczne, nr 4, 2010, s. 283–295.
Smułkowa, Elżbieta, red. Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 1. Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców. Warszawa, Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
Smułkowa, Elżbieta, red. Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 2. Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (Słownik brasławski). Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
Smułkowa, Elżbieta, Anna Engelking, red. Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej. Warszawa, Wydawnictwo DiG, 2007.
Tolstaâ, Svetlana. [Rec.]. „Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 1. Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców. Red. nauk. Elżbieta Smułkowa. Warszawa: Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, 2011, ss. 659 + 1 płyta CD. T. 2. Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (Słownik brasławski). Red. nauk. Elżbieta Smułkowa. Warszawa: Wydawnictwa UW, 2009, ss. 765”. Rocznik Slawistyczny, 61, 2012, s. 190–198.
Wiemer, Björn. „Mowa Prosta (Präliminaria zu einer strukturellen Beschreibung)”. Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV), nr 6, 2003, s. 227–237.
Wiemer, Björn. „Osuŝestvlenie soglasnyh v «move prostoj» kak pokazatelʹ izmenenij v usloviâh kontaktov”. Acta Baltico-Slavica, nr 30, 2006, s. 439–452.
Zielińska, Anna. Mniejszość polska na Litwie kowieńskiej. Studium socjolingwistyczne. Warszawa, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2002.
Zielińska, Anna. „Pogranicze wschodnie i zachodnie. Wspólnota doświadczeń”. Polskie dziedzictwo kulturowe na Kresach. Red. Ewa Dzięgiel. Warszawa, Instytut Języka Polskiego PAN, Wydawnictwo Semper, 2012, s. 395–404.
Zielińska, Anna. [Rec.]. „Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność. T. 1. Historia regionu, charakterystyka socjolingwistyczna, świadectwo mieszkańców. Red. nauk. Elżbieta Smułkowa. Insytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, ss. 659”. Acta Baltico-Slavica, nr 37, 2013, s. 601–612.
Zielińska, Anna. „Zmiana, zachowanie i utrata języka w rodzinach na pograniczu słowiańsko-bałtyckim”. Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim. Red. Anna Engelking, Ewa Golachowska, Anna Zielińska. Warszawa, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2008, s. 165–176.
Żebrowska, Anna. Komarowszczyzna. Język pogranicza białorusko-polsko-litewskiego. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019.