Słowa kluczowe
miłość
życie
śmierć
zbawienie
tajemnica
Bóg
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem analizy podjętej w niniejszym artykule jest rola miłości w przeżywaniu cierpienia i śmierci. Zagadnienie to rozpatrywano z kilku perspektyw.
W pierwszej kolejności uwzględniono wynikającą z prawa naturalnego potrzebę miłości oraz zdolność do przeżywania cierpienia. Z kolei, bazując na nauczaniu ojców Kościoła, przedstawiono religijny aspekt podjętego zagadnienia. Koresponduje z tym punkt widzenia zaprezentowany w nauczaniu św. Pawła Apostoła, dla którego miłość jest źródłem mocy potrzebnej do przeżywania cierpienia i śmierci. Rozważając psychologiczny aspekt analizowanego zagadnienia, posłużono się badaniami prowadzonymi nad osobami odznaczającymi się silną osobowością, które pragną przezwyciężyć swoją graniczną sytuację. Uwzględniono też zagadnienie eutanazji oraz rolę sakramentu namaszczenia chorych i wiatyku. Kolejną płaszczyzną, na której rozważano wpływ miłości na przeżywanie cierpienia i śmierci, jest mistyka. Natomiast sytuację człowieka chorego traktowanego jako członka tworzącego wspólnotę miłości we wspólnocie kościelnej rozpatrywano, uwzględniając aspekt eschatyczny. Z kolei przyjęcie perspektywy filozoficzno-antropologicznej prowokuje do zadania pytania: „Czy śmierć jest sensem życia?” W końcu rolę miłości w przeżywaniu cierpienia i śmierci rozpatrywano, uwzględniając aspekty: psychiczny, etyczny, transcendentny oraz socjologiczny. W rozważaniach o wpływie miłości na przeżywanie cierpienia i śmierci nie zabrakło aspektu socjologicznego. Problem ten omówiono, analizując sytuację osób przeżywających samotność i cierpienie.
W kontekście przeżywania cierpienia i śmierci wskazano na realizację pełni człowieczeństwa i zjednoczenia ze wspólnotą, co osiąga się poprzez miłość Boga i ludzi, zwłaszcza osób cierpiących.Bibliografia
Wszystkie cytowane w niniejszym artykule źródła dotyczące konferencji M. Darowskiej znajdują się w Archiwum Zgromadzenia Niepokalanego Poczęcia NMP w Szymanowie. Przytaczane tu tomy oznaczają tzw. tomy rzymskie, przygotowane do procesu beatyfikacyjnego m. M. Darowskiej, a zawierające źródła przepisane z autografów.
Augustyn, Wyznania IV, 4, tłum. Z. Kubiak, Warszawa 1987.
Barcik A., Samotność i cierpienie w aspekcie socjologicznym, w: Cierpienie i śmierć, red. J. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 259-273.
Chmielewski M., Cierpienia biernej nocy zmysłów i ducha w doświadczeniu mistycznym Cecylii Działyńskiej, w: Cierpienie i śmierć, red. J.A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 115-130.
Darowska M., Konferencje, seria 1, Konferencja 14, 26 XII 1869 r., t. 42, s. 19.
Darowska M., Konferencje, seria 2, konferencja 32: O współcierpieniu z Panem Jezusem – Wielki Post 1882 r.
Darowska M., Konferencje, seria 3, konferencja 7: O umartwieniu i skupieniu wielkopostnym, 9 III 1884 r., t. 42, s. 143-144.
Darowska M., Konferencje, seria 4, konferencja 6: Słowo wielkopostne – Popielec 1889 r.
Darowska M., Konferencje, seria 7, konferencja 10: O umartwieniu, 1 XI 1901 r.
Darowska M., Konferencje, seria 7, konferencja 12: O Wielkim Poście, 16 II 1902.
Darowska M., Konferencje, seria 7, konferencja 45: O poście, 9 II 1910 r.
Darowska M., Konferencje, seria 7, konferencja 46, 13 V 1910 r.
Darowska M., List do matky Józefy Karskiej z 27 VIII 1855 r. (P.4.1.II.15), t. 10, s. 59.
Darowska M., List do matky Józefy Karskiej z 27 I 1856 r. (P. 4.1III.20), t. 10, s. 85-86.
Darowska M., Rekolekcje dla sióstr, 30 VII-3 VIII 1879 r., t. 39, s. 33, 48-49, 69.
Darowska M., Rekolekcje dla wychowanek, czerwiec 1880 r., nauka 4: O cierpieniu i niebezpieczeństwach życia, t. 46.
Darowska M., Rekolekcje na uroczystości zakonne 1881 r., t. 40, s. 78.
Darowska M., Rekolekcje na uroczystości zakonne przed Wniebowzięciem 1881 r., t. 40, s. 77.
Darowska M., Rekolekcje o miłości, 13-18 XI 1877 r., t. 38, s. 139, 142-143.
Darowska M., Rekolekcje o Najświętszej Maryi Pannie 1886 r., t. 41, s. 84, 147.
Darowska M., Rekolekcje o ufności z 1882 r., nauka 3.
Darowska M., Rekolekcje o ufności z 1822 r., nauka 6.
Darowska M., Rekolekcje przed kapitułą 1909 r., nauka 1 (P.19.2.II.3), t. 5, s. 117.
Darowska M., Rekolekcje przed kapitułą 1909 r. nauka 1, t. 5, s. 121-122.
Darowska M., Rekolekcje przed Zielonymi Świętami 1876 r., t. 40, s. 130.
Darowska M., Rekolekcje wielkopostne 1880 r., t. 39, s. 126-128.
Dehon L., Zalecenia i rady Ojca Dehona dla swoich zakonników, w: Dyrektorium duchowe Księży Najświętszego Serca Jezusowego, Warszawa 1997, s. 248-370.
Dehon L., O życiu miłości do Najświętszego Serca Jezusowego, (De la vie d’amour envers le Sacré-Coeur), tłum. W. Łukasik, Stopnica 2002.
Drączkowski F., Cierpienie i śmierć w nauce Ojców Kościoła, w: Cierpienie i śmierć, red. J. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 29-48.
Filogeneza, https://pl.wikipedia.org/wiki/Filogeneza, s. 1 [dostęp: 20.09.2016].
Gabriel Marcel, https://fr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Marcel, s. 1 [dostęp: 20.09.2016].
Gaweł J., Ostatni zeszyt „Zapisków codziennych” o. Dehona z 1925, „Informator SCJ” z dnia 23.02.1976, s. 62-69.
Haring B., Heilender Dienst. Ethische Probleme der modernen Medzin, Mainz 1972.
Jan od Krzyża, Noc ciemna, 2, 11, 1-7, w: Dzieła, tłum. B. Smyrak, Kraków 1986, s. 412-488.
Jan od Krzyża, Pieśń duchowa, w: Dzieła, tłum. B. Smyrak, Kraków 1986, s. 554-625.
Jan od Krzyża, Żywy płomień miłości, w: Dzieła, tłum. B. Smyrak, Kraków 1986, s. 744-767.
Jan Paweł II, Cierpienie stawia was w sercu Tajemnicy Odkupienia (Homilia 5.06.1983), „L’Osservatore Romano” 4(1983), nr 5-6.
Jan Paweł II, „Cierpienie świadome, przyjęte z wiarą” [...] Do chorych (15.08.1983), „L’Osservatore Romano” 4(1983), nr. 7-8, s. 11.
Jan Paweł II, Encyklika Dives in misericordia, Wrocław 1980.
Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, Wrocław 1986.
Jan Paweł II, Krzyż Chrystusa – fundamentem nadziei. Audiencja generalna (31.03.1983), „L’Osservatore Romano” 4 (1983), nr 3, s. 18.
Jan Paweł II, List apostolski Salvifici doloris, Wrocław 1984.
Jan Paweł II, List apostolski Salvifici doloris, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/salvifici_doloris [dostęp: 14.09.2016].
Jan Paweł II, Przemówienie w Lourdes 1983, w: www.martyria.diecezja.elk.pl/lu_14, s. 1 [dostęp: 27.06.2017].
Jan Paweł II, Także i wy nas obdarzacie. Spotkanie z chorymi, starszymi, ułomnymi (11.09. 1983, Wiedeń), „L’Osservatore Romano” 9(1983), s. 10.
Jan Paweł II, W cierpieniu spotykamy się z tajemnicą śmierci i zmartwychwstania Chrystusa, s. 4, w: Jan Paweł II, Cierpienie stawia nas w sercu Tajemnicy Odkupienia (Homilia 5.06.1983), „L’Osservatore Romano” 4(1983), nr. 5-6, s. 32.
Katechizmus Katolíckej Cirkvi, Trnava 1999.
Klemens Alexandrijský, Stromaty, VI 71,4, tłum. J. Pliszczyńska: w: Dywany, I-VIII, Lublin 1972 (mps).
Kódex Kánonického Práva, Bratislava 1996.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja o eutanazji Iura et bona, rozdz. II, nr 1, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/zbiór, 2 [dostęp: 21.09.2016].
Konstytucje SCJ, Kraków 1983.
Krakowiak C., Sens cierpienia i śmierci w świetle liturgii sakramentu namaszczenia chorych i wiatyku, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 85- 97.
Krąpiec M., Czy śmierć jest sensem życia, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 149-161.
Makłowicz J., Religijność Juliusza Słowackiego, Lwów 1909.
Marcelina Darowska, https://pl.wikipedia.org/wiki/Marcelina_Darowska, s. 1 [dostęp: 15.09.2016].
Merton Th., Nikt nie jest samotną wyspą, tłum. M. Morstin-Górska, Kraków 2006.
Merton Th., Posiew kontemplacji, tłum. M. Morstin-Górska, Kraków 1989.
Misiurek J., Ars moriendi” – „sztuka umierania, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 231-244.
Nowak A., Do czytelnika, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 7-11.
Nowak A., Proces umierania w aspekcie personalistycznej psychologii głębi, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 209-229.
Olejnik S., Etos umierania, „Ateneum Kapłańskie” 72(1980), t. 95, s. 62-77.
Ontogeza, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ontogeneza, s. 1 [dostęp: 20.09.2016].
Paweł VI, Adhortacja apostolska Cum proximus (14.09. 1963), ‚Acta Apostolicae Sedis”, 55(1963), s.729-733.
Pieper J., Śmierć i nieśmiertelność, tłum. A. Morawska, Znaki Czasu t. 15, Paris 1970.
Poleszak L., Serce Jezusa. Kult Najświętszego Serca Jezusowego w Zgromadzeniu Księży Najświętszego Serca Jezusowego (1878-2009), Kraków 2010.
Rosik S., Tajemnica ludzkiego cierpienia a moc Chrystusowego krzyża, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans t. XIII, Lublin 1992, s. 61- 83.
Quoist M., Rozmowy o miłości, tłum. M. Rzepniewski, Warszawa 1989.
Sajdok K., Transcendentny wymiar cierpienia, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans t. XIII, Lublin 1992, s. 245-257.
Seuden S., „Problem cierpienia u chorych na schizofrenię”, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans t. XIII, Lublin 1992, s. 193-207.
Sobański R., Człowiek – podmiot praw i obowiązków we wspólnocie Kościoła, w: L. Balcer, Człowiek we wspólnocie Kościoła, Warszawa 1971, s. 66-86.
Sobór Watykański II, Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1968, s. 377-401.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1968, s. 104-166.
Sobór Watykański II, Konstytucja Duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1986, s. 526-606.
Sujak E., Rozważania o ludzkim rozwoju, Kraków 1975.
Merton T., Ewolucja pojęcia czystości, w: T. Merton, Posiew kontemplacji. Moja wizja świata i inne pisma, Pisma, t. III, tłum. M. Tazbir, Warszawa 1987, s. 91-99.
Urbański S., «Zjednoczenie z Bogiem w próbie cierpienia i „śmierci sobie“» według nauki Marceliny Darowskiej, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 99-113.
Vassena A., «Prymat ofiarowania się z miłości w charyzmacie o. Dehona na podstawie pierwszych dwóch zeszytów „Dziennika”» (Notes Quotidiennes), „Dehoniana” (wyd. polskie) 3(1979), s. 229-242.
Volk H., Das chrisliche Verstandnis des Todes, Münster 1957, s. 76, w: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego: https://books.google.sk, s. 1 [dostęp: 26.06.2017], cyt. w: J. Misiurek, „Ars moriendi” – „sztuka umierania w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 235.
Zubert W., Prawa chorego we wspólnocie Kościoła, w: Cierpienie i śmierć, red. A. Nowak, Homo Meditans, t. XIII, Lublin 1992, s. 131-148.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).