Słowa kluczowe
animacja embrionu
nieanimowana zygota
personalizacja sukcesywna
personalizacja symultaniczna
podział bliźniaczy blastocysty
deskryptywno-funkcjonalistyczna koncepcja osoby
ontologiczno-aksjologiczna koncepcja osoby
Jak cytować
Abstrakt
Fenomen poronienia klinicznego wzbudza coraz większe zainteresowanie badaczy z dyscyplin pozamedycznych. Choć nadal dostrzegalna jest znacząca dysproporcja pomiędzy obszerną literaturą traktującą o poronieniu spontanicznym z perspektywy medycznej w porównaniu do wzrastających liczebnie studiów prowadzonych w zakresie nauk społecznych i filozoficznych, to sukcesywnie postępuje proces zmiany orientacji badawczej wczesnych strat prokreacyjnych. Dominujące dotychczas jednostronne podejście biomedyczne ustępujące miejsca holistycznym ujęciom aksjomedycznym. Niniejsze studium wpisuje się w aksjomedyczny model poronienia klinicznego. Jego celem jest pogłębiona analiza czterech kluczowych kontekstów straty prokreacyjnej występującej na początkowych etapach rozwoju prenatalnego ‒ antropologicznego, relacyjnego (przywiązania rodzicielskiego), psychologicznego i pomocowego. W rezultacie prowadzonych badań dochodzimy do wniosku, iż główną dominantą charakterystyk poronienia klinicznego jako zdarzenia tanatycznego jest płaszczyzna rozstrzygnięć antropologicznych statusu płodu i jego implikacji etycznych.
Bibliografia
Andrzejuk, Artur. 2016. Problem źródeł Tomaszowej koncepcji esse jako aktu bytu. Rocznik Tomistyczny, 5, 173-187.
Biesaga, Tadeusz. 2004. Bioetyka początku życia Tadeusza Ślipko. W: Bioetyka polska, red. Tadeusz Biesaga, 7-22. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Bortkiewicz, Paweł. 1999. W służbie życia. t. 1: Demaskacja „kultury śmierci”. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
Chyrowicz, Barbara. 2000. Bioetyka i ryzyko. Argument „równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki. Lublin: TN KUL.
Chyrowicz, Barbara. 2002. Początek życia ludzkiego. Czy ludzka zygota ma status osoby?. Roczniki Filozoficzne, 50 (3), 205-218.
Chyrowicz, Barbara. 2015. Bioetyka: anatomia sporu. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Czachorowski, Marek. 2018. Abortion in the Universal Encyclopedia of Philosophy. Studia Gilsoniana, 7 (4), 567-578.
Demel, Sabine. 1994. Was für ein Wesen ist der Fötus?. Theologie und Philosophie, 69, 224-237.
Demmer, Klaus. 1987. Leben im Menschenhand. Grundlagen des bioethischen Gesprächs. Freiburg: Universität-Verlag.
Duchliński, Piotr. 2006. Status embrionu ludzkiego w ujęciu Jana Pawła II. W: Bioetyka personalistyczna, red. Tadeusz Biesaga, 165-194. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Duchliński, Piotr. 2009. Natura ludzka, prokreacja a in vitro w perspektywie metafizycznej i postmetafizycznej. Próba metateoretycznej analizy stanowisk. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 15, 44-70.
Duchliński, Piotr i inni. 2017. Etyka a fenomen życia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Dziuba, Andrzej Franciszek. 2005. Świadectwem Kościoła jest także jego milczenie – wokół animacji embrionu ludzkiego. W: Geny – wolność zapisana? Meandry współczesnej genetyki. Przesłanie moralne Kościoła, red. Janusz Nagórny, Piotr Kieniewicz, 119-132. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Ficoń, Marta. 2012. Od piekła do nadziei zbawienia. Rozwój kwestii zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu świętego w teologii katolickiej i jej egzystencjalna doniosłość. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Ficoń, Marta. 2013. Egzystencjalne konsekwencje przemian w teologicznym rozumieniu losu dzieci zmarłych bez chrztu świętego. W: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. Jan Dziedzic, Piotr Guzdek, 39-58. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Ford, Norman Michael. 1995. Kiedy powstałem? Problem początku jednostki ludzkiej w historii, filozofii i w nauce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gałecki, Sebastian. 2017. Kontrowersje ontologiczne wokół kryterium śmierci mózgowej. W: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red.Grzegorz Hołub, Piotr Duchliński, 123-154. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Guzdek, Piotr. 2020. Eklezjalny wymiar pogrzebu dziecka zmarłego bez chrztu w okresie prenatalnym. Perspektywa rzymskokatolicka. SOTER. Religious Science Journal, 73, 21-37. https://doi.org/10.7220/2335-8785.73(101).2
Hołub, Grzegorz. 2014. Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Hołub, Grzegorz. 2016a. In vitro i eutanazja. Nowy paradygmat początku i końca życia?. W: Wokół antropologii Karola Wojtyły, red. Andrzej Maryniarczyk, Paulina Sulenta, Tomasz Duma, 399-410. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Hołub, Grzegorz. 2016b. Potencjalność embrionu a koncepcja duszy ludzkiej. Rocznik Tomistyczny, 5, 235-245.
Hołub, Grzegorz. 2017. Śmierć człowieka a śmierć osoby. W: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red. Grzegorz Hołub, Piotr Duchliński, 177-191. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jan Paweł II. 1995. Encyklika „Evangelium vitae”.
Karocki, Piotr. 2020. Animacja, re-animacja i de-animacja w ujęciu teologii dogmatycznej. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Katechizm Kościoła katolickiego. 1992. Poznań: Pallottinum.
Kieniewicz, Piotr. 2013. Bioetyczny labirynt, czyli o różnych trudnych sprawach w medycynie i życiu możliwie prostym językiem.... Licheń Stary.
Kongregacja Nauki Wiary. 1974. Deklaracja o przerywaniu ciąży „Quaestio de abortu”.
Krąpiec, Mieczysław Albert. 19885. Metafizyka. Zarys teorii bytu. Lublin: TN KUL.
Krąpiec, Mieczysław Albert. 2008. Metafizyka – ogólna teoria rzeczywistości. W: Wprowadzenie do filozofii, Mieczysław Albert Krąpiec i inni, 89-228. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Machinek, Marian. 2000. Życie w dyspozycji człowieka. Teologia moralna wobec problemów etycznych u początków życia ludzkiego. Olsztyn: Warmińska Księgarnia Diecezjalna Hosianum.
Machinek, Marian. 2007. Spór o status ludzkiego embrionu. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Machinek, Marian. 2013. Miejsce pośrednie? O wiecznym losie dzieci zmarłych bez chrztu. W: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. Jan Dziedzic, Piotr Guzdek, 59-72. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Maryniarczyk, Andrzej. 2013. Spór o opóźnioną animację. Prawdziwy czy pozorny problem?. W: Wokół genezy człowieka. Studia i rozprawy, red. Piotr Stanisław Mazur, 55-90. Kraków: Wydawnictwo WAM.
McMahan, Jeff. 2007. Killing embryos for stem cell research. Metaphilosophy, 38 (2/3), 170-189. doi.org/10.1111/j.1467-9973.2007.00488.x Cyt. za: Galewicz, Włodzimierz. 2013. Status ludzkiego zarodka a etyka badań biomedycznych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Melina, Livio. 2016. Kurs bioetyki. Ewangelia życia, tłum. Katarzyna Wójcik. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Morciniec, Piotr. 1993a. Postawy nieprzychylne wobec dziecka poczętego. W: W obronie życia poczętego, red. Piotr Kosmol, 55-71. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Morciniec, Piotr. 1993b. Argumentacja współczesnego Kościoła na rzecz człowieczeństwa nienarodzonych. Studia Theologica Varsaviensia, 31 (2), 225-244.
Morciniec, Piotr. 2001. Pytanie o początek życia człowieka – dylematy bioetyki przełomu wieków. W: U progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa. Wykłady otwarte zorganizowane w okresie Wielkiego Postu 2001 roku, red. Marcin Worbs, 77-91. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Muszala, Andrzej. 2011. Istota argumentacji teologicznej w bioetyce. Teologia i Moralność, 2 (10), 7-32. doi.org/10.14746/tim.2011.10.2.1
Muszala, Andrzej. 2013. Czy embrion ludzki jest osobą ludzką?. W: Człowiek – od kiedy?, red. Roman Słowiński, 85-120. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych PAN.
Muszala, Andrzej. 2015. Spór o człowieka: embrion – komórka czy człowiek? Refleksje historyczne z perspektywy filozoficzno-tomistycznej. W: Spór o początek i koniec życia ludzkiego, red. Andrzej Maryniarczyk, Arkadiusz Gudaniec, Zbigniew Pańpuch, 379-398. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Muszyńska, Renata. 2001. Koncepcja człowieka w komentarzu św. Tomasza do traktatu „O duszy” Arystotelesa. Studia Theologica Varsaviensia, 39 (1), 71-88.
Otowicz, Ryszard. 1998. Etyka życia. Bioetyczny i teologiczny kontekst problematyki życia poczętego. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Pius XII. 1950. Encyklika „Humani Generis”.
Sala, Roman. 2013. Początki życia ludzkiego w komentarzach patrystycznych. Polonia Sacra, 17, 1(32), 51-70.
Ślipko, Tadeusz. 1994. Granice życia: dylematy współczesnej bioetyki . Kraków: Wydawnictwo WAM.
Ślipko, Tadeusz. 2004. Problem animacji a status antropologiczny i etyczny zygoty wobec możliwości klonowania. W: Bioetyka polska, red. Tadeusz Biesaga, 214-221. Kraków: WN PAT.
Ślipko, Tadeusz. 20052. Zarys etyki szczegółowej. t. 1: Etyka osobowa. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Ślipko, Tadeusz. 2010. cz. 2: Współczesna debata nad ustawą o aborcji. W: Aborcja: spojrzenie filozoficzne, teologiczne, historyczne i prawne, red. Tadeusz Ślipko, Marek Starowieyski, Andrzej Muszala, 25-159. Kraków: Wydawnictwo Petrus.
Ślipko, Tadeusz. 2012. Bioetyka: najważniejsze problemy. Kraków: Wydawnictwo Petrus.
Szawarski, Zbigniew. 1978. Etyka i przerywanie ciąży. Etyka, 16, 51-80.
Szostek, Andrzej. 1990. Natura, rozum, wolność: filozoficzna analiza koncepcji twórczego rozumu we współczesnej teologii moralnej. Rzym–Lublin: Fundacja Jana Pawła II.
Szostek, Andrzej. 1995. Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wojtysiak, Jacek. 2017. Jeszcze o istnieniu – próba rekapitulacji. Roczniki Filozoficzne, 65 (4), 93-114.
Woroniecki, Jacek. 1995. Katolicka etyka wychowawcza. t. 1: Etyka ogólna. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wróbel, Józef. 1999. Człowiek i medycyna. Teologicznomoralne podstawy ingerencji medycznych . Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Piotr Guzdek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).