Słowa kluczowe
starzenie się społeczęństwa
rodzina
starość
dziadkowie
wykluczenie
aljenacja
wartość starości
solidarność z seniorami
duszpasterstwo osób starszych
Jak cytować
Abstrakt
W XXI wieku nauczanie papieża Franciszka, a także wcześniej Jana Pawła II i Benedykta XVI, ukazując rolę i miejsce osób starszych w społeczeństwie, przywraca im szacunek. Papież chce, by osoby w podeszłym wieku były szanowane i z właściwą uwagą otoczone troską. Udowadnia on, że ludzie starsi są nie tylko beneficjentami, lecz także dawcami. Dlatego seniorzy stanowią cenne oparcie dla młodszych pokoleń, ponieważ niosą mądrość i doświadczenie życiowe, historię rodziny i narodu, a także są świadkami wiary. Według papieża, w przeszłości szacunek wobec osób starszych był pewnego rodzaju czynnikiem warunkującym humanizm. Niewątpliwie tak również powinno być i teraz, aby pozytywnie świadczyć o jakości cywilizacji XXI wieku. Toteż starsi ludzie nie mogą być lekceważeni i odrzucani.
Bibliografia
Franciszek. 2013. Solo l’amore ci puosalvare, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Franciszek. 2014. Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”.
Franciszek. 2015. Pamięć o przeszłości i przyszłość. Przemówienie podczas spotkania z ludźmi starszymi na placu św. Piotra [28 IX 2014]. Dostęp: 28.08.2015. _i/ przemowienia/starsi2_ 28092014.html.
Franciszek. 2016a. Adhortacja apostolska „Amoris laetitia”.
Franciszek, 2016b. Miłosierdzie to imię Boga. Rozmowa z Andreą Torniellim. Tłumaczenie Joann Ganobis. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Franciszek. 2016c. Przemówienie do biskupów polskich na Wawelu (27 VII 2016). Dostęp: 10.03.2021. https://www.gosc.pl/doc/3350842/.Pelny-zapis-rozmowy-papieza-z-polskimi-biskupami).
Franciszek. 2016. To nie jest moment, żeby przestać wiosłować. Katecheza podczas audiencji generalnej [11 III 2015], Dostęp 21.05.2016. https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-franciszek-ostarosci-to-nie-jest-moment-zeby-przestac-wiosl,nId,1695882.
Franciszek. 2017a. Korzenie i pamięć społeczeństwa, Przemówienie podczas audiencji dla członków włoskich organizacji seniorów [15 X 2016]. Dostęp: 21.08.2017. pl/biblioteka /W/WP/franciszek_i/ przemowienia/seniorzy_15102016.html.
Franciszek. 2017. Ludzie starsi to my. Audiencja generalna [4 III 2015]. Dostęp: 3.07.2017.https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/audiencje/ag_04032015.html.
Franciszek. 2019. Musimy się bronić przed kulturą odrzucania. Spotkanie z ludźmi ubogimi, starymi i niepełnosprawnymi w Turynie [21 VI 2015]. Dostęp: 3.09.2019. ttps://opoka.org.pl/ biblioteka- /W/WP/franciszek_i/przemowienia/turyn-ubodzy_21062015.html.
Franciszek. 2020a. Potrzebujemy waszej mądrości i doświadczenia. Przemówienie do członków Narodowego Stowarzyszenia Pracowników w Podeszłym Wieku [16 XII 2019]. Dostęp: 19.09.2020. https://archwwa.pl/wiadomosci/papiez-do-osob-starszych-potrzebujemy-waszejmadrosci-i-doswiadczenia/.
Franciszek. 2020b. Anioł Pański. Godzina Maryi. Rio de Janeiro – Balkon Domu Biskupów, 26 lipca 2013. Dostęp: 7.12.2020.http://www.vatican.va/content/francesco/pl/angelus/2013/documents/papa-francescoangelus_20130726_gmg-rio.html.
Franciszek. 2020c. My starcy. Dostęp: 7.12.2020. https://wiadomosci.onet.pl/swiat/papiezspoleczenstwo-chce-odrzucac-nas-ludzi-starszych/k1y4n9.
Franciszek. 2020d. Najcięższą chorobą, na jaką są narażone osoby starsze, jest opuszczenie. Przesłanie z okazji 20-lecia Papieskiej Akademii «Pro Vita» [19 II 2014]. Dostęp: 7.12.2020. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/starosc_19022014.Html.
Franciszek. 2020e. Przemówienie podczas spotkania z episkopatem Brazylii, Rio de Janeiro, 27.07.2013 r. Dostęp: 19.09.2020. https://w2.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2013/july/documents/papa-francesco20130727_gmg-episcopato-brasile.html.
Franciszek. 2020. Starość nie jest chorobą. Przemówienie do uczestników międzynarodowego kongresu poświęconego duszpasterstwu osób w podeszłym wieku [31 I 2020]. Dostęp: 5.08.2020. https://www.osservatoreromano.va/pl/news/2020-03/starosc-nie-jest-choroba.html.
Bartoszek, Antoni. 2005. Starość (aspekt moralny). W: Encyklopedia nauczania moralnego, red. Janusz Nagórny i Krzysztof Jeżyna. 506-508. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Bołoz, Wojciech. 1998. Promocja osoby w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, Ofi cyna Wydawniczo-Poligrafi czna „Adam”.
Duda, Marian. 2013. Przemoc wobec ludzi starszych. Wybrane zagadnienia. Sosnowieckie Studia Teologiczne, 10, 57-72.
Dyczewski, Leon. 2013. Starość. Aspekt społeczny. W: Encyklopedia katolicka. 856-858. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Fiałkowski, Marek. 2016. Papieża Franciszka inspiracje dla duszpasterstwa młodzieży. Polonia Sacra,4, 87-99.
Halicka, Małgorzata. 1999. Wiek podeszły społeczeństwa: aspekty demografi czne. Ethos, 3, 138--148.
Leonowicz, J. 1998. Duszpasterstwo ludzi starych. W: Duszpasterstwo specjalne, red. Ryszard Kamiński i Bogusław Drożdż. 39-54. Lublin: Atla 2.
Lewicka, Joanna. 2019. Wartość doświadczenia osób starszych dla rozwoju ludzi młodych w nauczaniu papieża Franciszka. Colloquia Theologica Ottoniana, 1, 99-113.
Madeja-Bień, Kamila et all. 2017. Wybrane skutki wykluczenia społecznego. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4, 39-48.
Reroń, Tadeusz. 2000. Godność i misja człowieka starszego. W: W kręgu chrześcijańskiego orędzia moralnego, red. Marian Biskup i Tadeusz Reroń. 557-577. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Szafulski, Andrzej. 1999. Godność człowieka w podeszłym wieku. Wrocławski Przegląd Teologiczny, 7, 107-115.
Ślipko, Tadeusz. 1999. Sens życia – sens starości w chrześcijaństwie. Ethos, 3, 15-18.
Zwoliński, Andrzej. 2005. Starość. W: Jan Paweł II. Encyklopedia nauczania społecznego, red. Andrzej
Zwoliński. 484-493. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).