Słowa kluczowe
obraz Boga
praktyki religijne
zaangażowanie eklozjalne
tożsamość religijna
religijność personalna
Jak cytować
Abstrakt
Prezentowany artykuł jest raportem z empirycznych studiów dotyczących religijności słuchaczy studiów podyplomowych teologii, którzy przygotowują się do nauczania religii w szkołach i przedszkolach. Sformułowano następujący problem badawczy: czy słuchacze studiów podyplomowych teologii są osobami posiadającym kompetencje duchowe w aspekcie ich rozwoju religijnego i rozwoju wiary, tak aby mogli w przyszłości umiejętnie wspierać duchowo swoich uczniów? Czy są religijni i czy ich religijność posiada cechy dojrzałości? W celu weryfi kacji hipotezy badawczej wykorzystano następujące narzędzia diagnostyczne: ankietę do badania wymiarów religijności, Skalę Praktyk Religijnych (Chaim 1991), Skalę Tożsamości Religijnej A. Wieradzkiej-Pilarczyk (2015), Skalę Religijności Personalnej R. Jaworskiego (1989). Badania przeprowadzono w latach 2017-2019 wśród słuchaczy (N=62) Studiów Podyplomowych Teologiczno-Katechetycznych oraz Studiów Podyplomowych Katechezy Przedszkolnej na WT UAM w Poznaniu. Grupę porównawczą stanowili posiadający wyższe wykształcenie rodzice dzieci pierwszokomunijnych (N=145). Wszyscy badani byli wyznania rzymskokatolickiego. Uzyskane wyniki potwierdzają zasadność oczekiwania, że słuchaczy studiów podyplomowych teologii powinien charakteryzować wyższy poziom religijności. Zmienna niezależna, jaką jest podjęcie studiów podyplomowych teologii, łączy się w sposób istotny z wyższym niż u innych dorosłych katolików poziomem intensywności wyróżnionych zmiennych psychologicznych,
takich jak: autodeklaracja wiary, obraz Boga, praktyki sakramentalne i religijne, zaangażowanie w życie wspólnoty kościelnej, tożsamość religijna oraz religijność personalna.
Bibliografia
Chaim, Władysław. 1991. Psychologiczna analiza religijności niespójnej. Lublin: RW KUL.
Chlewiński, Zdzisław. 1982a. „Rola religii w funkcjonowaniu osobowości”. In: Psychologia religii, edited by Zdzisław Chlewiński, 61-76. Lublin: TN KUL.
Chlewiński, Zdzisław. 1982b. „Wprowadzenie do psychologii religii”. In: Psychologia religii, edited by Zdzisław Chlewiński, 11-60. Lublin: TN KUL.
Chlewiński, Zdzisław. 1991. Dojrzałość: osobowość, sumienie, religijność. Poznań: W drodze.
Głaz, Stanisław. 2003. „Wpływ zmiennych egzystencjonalnych na skutki przeżycia religijnego”. Czasopismo Psychologiczne. Psychological Journal, 9(1): 119-132.
Głaz, Stanisław. 2004. „Wyznaczniki przeżycia religijnego u młodzieży akademickiej”. Studia Psychologica, 5: 81-102.
Główny Urząd Statystyczny. Urząd Statystyczny w Łodzi. 2017. Jakość życia w Polsce w 2015 roku. Wyniki badania spójności społecznej, Warszawa. Retrieved: 11.01.2020. https://www. google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiI9P2kwPzmAhVkl4sKHX46CIgQFjABegQIAxAC&url=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Fdownload%2Fgfx%2Fportalinformacyjny%2Fpl%2Fdef ultaktualnosci%2F5486%2F4%2F2%2F1%2Fjakosc_zycia_w_polsce_w_2015_roku.pdf&usg=AOvVaw3NgMi6zMsCHemszU7zjBZp.
Golan, Zdzisław. 2006. „Pojęcie religijności”. In: Podstawowe zagadnienia psychologii religii, edited by Stanisław Głaz, 71-79. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Gross, Neil and Solon Simmons. 2009. „The religiosity of American college and university professors”. Sociology of Religion. 70(2): 101-129.
Hay, David. 1979. “Religious experience amongst a group of post-graduate students. A qualitative study”. Journal for Scientifi c Study of Religion, 18: 164-184.
Jaworski, Romuald. 1989. Psychologiczne korelaty religijności personalnej. Lublin: RW KUL.
Jaworski, Romuald. 1998. „Psychologiczne badania religijności personalnej”. Zeszyty Naukowe KUL, 3-4: 77-88.
KEP. 2016. Uchwała Konferencji Episkopatu Polski z dnia 7 czerwca 2016 roku w sprawie minimalnych wymogów w kształceniu nauczycieli religii. Retrieved: 11.01.2020. https://www. katecheta.pl/Aktualnosci/Uchwala-KEP-w-sprawie-minimalnych-wymogow-w-ksztalceniunauczycieli-religii.
Kowalik, Krzysztof. 2003. Funkcja doświadczenia w teologii. Próba oceny teologiczno-metodologicznej dyskusji we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Król, Józef. 2002. Psychologiczne aspekty badania fenomenu religii. Podstawy teoretycznometodologiczne. Opole: Uniwersytet Opolski. Katedra Psychologii Religii.
Królikowska, Anna. 2009. „Kierunek studiów a religijność i stosunek do religii”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica, 19: 59-81.
Królikowski, Janusz. 2016. Nauka, mądrość i powołanie. O naturze i misji teologii. Kraków: WN Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. DOI: 10.15633/9788374385145.
Królikowski, Janusz. 2017. „Kontemplacja i racjonalność. Sakralny wymiar teologii”. Wrocławski Przegląd Teologiczny, 25/1: 19-34.
Królikowski, Janusz. 2018. „Teologia jako dziedzina nauki i zadanie dydaktyczne”. Teologia w Polsce, 12.1: 27-39.
Kwas, Angelika. 1982. „Bóg ojcem w Nowym Testamencie”. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 35.3: 186-193.
Le Bras, Gabriel. 1956. « Études de sociologie religieuse », t. II, De la morphologie a la typologie. Paris: Presses Universitaires de France.
Libiszowska-Żółtkowska, Maria. 1991. Postawy inteligencji wobec religii. Studium socjologiczne. Warszawa: Instytut Filozofi i i Socjologii PAN.
Łabuda, Piotr. 2011. „Paweł jako ojciec i Bóg jako «Abba, Ojciec»”. Verbum Vitae 20: 171-190.
Marciniak, Bronisław. 2016a. Zarządzenie Nr 541/2015/2016 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 14 lipca 2016 r. w sprawie utworzenia Studiów Podyplomowych Teologiczno-Katechetycznych, §1; §3. Retrieved: 11.01.2020. http://teologia.amu.edu.pl/__data/assets/pdf_fi le/0003/305787/Nr-541_2015_2016-SP-Teologiczno-Katechetyczne.pdf.
Marciniak, Bronisław. 2016b. Zarządzenie nr 550/2015/2016 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 10 sierpnia 2016 r. w sprawie utworzenia Studiów Podyplomowych
Katechezy Przedszkolnej, §1; §3. Retrieved: 11.01.2020. http://teologia.amu.edu.pl/__data/assets/pdf_fi le/0004/305788/Nr-550_2015_2016-SP-Katechezy-Przedszkolnej.pdf.
Misiaszek, Kazimierz. 2013. „«Być solą ziemi» jako zadanie katechetyczne”. Teologia pastoralna. Rocznik Teologii Katolickiej, 12: 97-106. DOI: 10.15290/rtk.2013.12.2.06.
Miś, Lucjan: Warmiński, Andrzej. 2000. „Między słabością a siłą. Postawy religijne studentów krakowskiej WSP”. In: Postawy wobec religii. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje, edited by Tadeusz Doktór and Kazimierz Franczak, 99-108. Warszawa: Salezjański Instytut Wychowania Chrześcijańskiego.
Moskałyk, Jarosław. 2012. „Na drodze poznania wiary”. Teologia w Polsce, 6.2: 41-51.
Nowak, Antoni Jozafat. 1985. „Człowiek – istota religijna. Aspekt psychologiczny”. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 18: 203-208.
Piwowarski, Władysław, Janusz Mariański and Kazimierz Ryczan. 1987. Biuletyn socjologii religii. Collectanea Theologica, 57/4: 113-135.
Poniży, Bogdan. 2003. „Sapiencjalne przejście od «przymierza» do «przyjaźni z Bogiem»”. Verbum Vitae, 4: 99-118.
Porozumienie pomiędzy Konferencją Episkopatu Polski oraz Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie kwalifi kacji wymaganych od nauczycieli religii. 2016. Retrieved: 11.01.2020. https://men.gov.pl/wp-content/uploads/2016/05/60531113700-1.pdf.
Prężyna, Władysław. 1990. „Symptomy dojrzałej religijności”. In: Kościół w służbie człowieka, edited by Władysław Turek and Janusz Mariański, 269-278. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.
Scheitle, Christopher P. 2011. „US college students’ perception of religion and science: Confl ict, collaboration, or independence? A research note.” Journal for the Scientifi c Study of Religion, 50(1): 175-186. DOI: 10.1111/j.1468-5906.2010.01558.x.
Scheitle, Christopher P. and Elaine Howard Ecklund. 2018. “Perceptions of religious discrimination among US scientists.” Journal for the Scientifi c Study of Religion, 57(1): 139-155. DOI: 10.1111/jssr.12503.
Sobór Watykański II. 2002. “Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium»”. In: Sobór Watykański II: Konstytucje, dekrety, deklaracje, 104-166. Poznań: Pallottinum Wydawnictwo Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego.
Soiński, Borys Jacek. 2006. Doświadczenia religijne a postawy studentów w obliczu śmierci Jana Pawła II. Poznań: UAM WT.
Stark, Rodney and Roger Finke. 2000. Acts of Faith: Explaining the Human Side of Religion, Berkeley: University of California Press.
Strzelczyk, Grzegorz. 2007. „Doświadczenie wiary a teologia. Próba wstępnej systematyzacji problematyki”. Teologia w Polsce, 1, 1: 37-49.
Szymik, Jerzy. 2013. „Teologia”. II. „Natura”. In: Encyklopedia katolicka. Tom XIX, edited by
S. Wilk et all, k. 657-659. Lublin: TN KUL.
Walesa, Czesław. 1982. „Psychologiczna analiza rozwoju religijności człowieka ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych okresów jego ontogenezy”. In: Psychologia religii, edited by
Zdzisław Chlewiński, 143-190. Lublin: TN KUL.
Wieradzka-Pilarczyk, Anna. 2015. Tożsamość religijna młodych Polaków. Poznań: UAM WT.
Wulff , David M. 1999. Psychologia religii. Klasyczna i współczesna. Warszawa: WSiP.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).