Bedeutung der Reflexion im Bildungsbereich am Beispiel der ignatianischen Pädagogik [Znaczenie refleksyjności w przestrzeni edukacyjnej na przykładzie pedagogiki ignacjańskiej]

Abstrakt

Refleksyjność jest ważną kompetencją zarówno edukatora, nauczyciela i wychowawcy, jak i osoby uczącej się, wychowanka. Refleksyjność to gotowość osób działających w przestrzeni edukacyjnej do refleksji, zastanawiania się, rozważania, analizowania. Refleksyjność pozwala człowiekowi odejść od schematów, wejść w siebie i jednocześnie wyjść poza siebie, nie ustawać w poszukiwaniu nowych dróg i rozwiązań, krytycznie spojrzeć na osiągane cele. Refleksyjność przyczynia się do budowania ludzkiej warstwy doświadczenia, która staje się podstawą poznania i rozumienia świata.

W kontekście wyzwań, przed jakimi stoi współczesny człowiek w związku z cywilizacją technologiczną, informacyjną i globalizacyjną, konieczne jest rozwijanie zdolności do refleksyjności, zwłaszcza w edukacji. Dlatego też kolejnym etapem rozważań będzie analiza zagadnienia refleksyjności w kontekście pedagogiki ignacjańskiej, sięgającej wieku XVI ale na nowo sformułowanej i wyartykułowanej w opracowanych w latach 80. XX w. dokumentach. Na ich podstawie omówiony zostanie ignacjański model wychowania proponowany współcześnie instytucjom wychowawczo-oświatowym oraz jego komponenty: kontekst – doświadczenie – refleksja – działanie – ewaluacja. Każdy z tych pięciu elementów jest ważny, a zintegrowane ze sobą wpływają na dynamikę pedagogiki ignacjańskiej. Ukazana będzie, rola refleksji, która w modelu pedagogiki ignacjańskiej jest elementem pozwalającym wzrastać i rozwijać się. Refleksja ta jest w pełni dojrzała tylko wtedy, jeżeli prowadzi osobę do podjęcia decyzji i zaangażowania, czyli do działania. Tak rozumiana refleksja jest sposobem postępowania pozwalającym na integralną formację wychowanka. Na zakończenie, przedstawiono postulaty dla praktyki i edukacji odnoszące się do stymulowania i rozwijania postawy refleksyjności u wychowanków.