Słowa kluczowe
sumienie
autonomia moralna
sacrum
Jak cytować
Abstrakt
W artykule pojęcie grzechu jest analizowane w ramach nauk społecznych, czyli jako akt przekroczenia porządku normatywnego, który jest przedmiotem socjologicznych, antropologicznych i historycznych opisów. Na podstawie dokumentów i materiałów empirycznych (ankiety, wywiady) socjologiczne pokazano, w jaki sposób procesy laicyzacji i zmiany w świadomości moralno-religijne wpływają na doświadczenie grzechu w życiu codziennym - relatywizm moralny, selektywnej wiary, jak również autonomicznej moralności, są aksjonormatywny kontekście. Socjologiczna praca sfery sacrum kurczącym się w życiu publicznym i społecznym jest analizowana w odniesieniu do praktyki spowiedzi - z tego punktu widzenia, sakrament pokuty to kolejny obszar, w którym znaczenie religijne i doświadczenie mają do czynienia z tymi nowoczesnymi zmianami w kulturze i moralność.Bibliografia
Casanova J., Public Religions in the Modern World, The University of Chicago Press, Chicago and London 1994, ISBN 0-226-09535-5.
CBOS, Moralność Polaków po dwudziestu latach przemian. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa, marzec 2009.
CBOS, Opinie nt. dopuszczalności aborcji. Komunikat z badań, BS/100/2010, Warszawa, lipiec 2010.
CBOS, Etyczne aspekty zapłodnienia in vitro. Komunikat z badań, BS/96/2010, Warsza- wa, lipiec 2010.
CBOS, Opinie o prawnej dopuszczalności i regulacji aborcji. Komunikat z badań, BS/
/102/2011, Warszawa, wrzesień 2011.
CBOS, Postawy wobec stosowania zapłodnienia in vitro. Komunikat z badań, BS/121/
/2012, Warszawa, wrzesień 2012.
CBOS, Wartości i normy. Komunikat z badań, CBOS, BS/111/2013, Warszawa, sierpień 2013.
CBOS, Religijność a zasady moralne, Komunikat z badań, Nr 15/2014, Warszawa, luty 2014. CBOS, Praktyki Wielkopostne i Wielkanocne Polaków, Komunikat z badań, Nr 74/2014,
CBOS, Warszawa, kwiecień 2014.
CBOS, Prawo a moralność - opinie o zachowaniach kontrowersyjnych społecznie. Ko- munikat z badań, Nr 153/2014, Warszawa, listopad 2014.
Delumeau J., Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu XIII-XVIII w., tłum. A.Szymanowski, Instytut Wydawniczy PAX, Oficyna Volumen, Warszawa 1994, ISBN 83-85218-59-9.
Dobbelaere K., Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy, tłum. R. Babińska, NOMOS, Kra- ków 2008, ISBN 978-83-60490-78-5.
Fletcher J., Situation Ethics: The New Morality, Westminster Press, Philadelphia 1966, ISBN 0-664-25761-5.
Hochschild A.R., Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, tłum. J. Ko- nieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, ISBN 978-83-01-15696-1.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczes- ności, przeł. A. Szulżycka, PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13549-2.
Firlit E., Parafia rzymskokatolicka w Polsce w okresie transformacji systemowej. Studium socjologiczne. Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1998, ISBN 83-7151-146-9.
Illouz E., Uczucia w dobie kapitalizmu, tłum. Z. Simbierowicz, Oficyna Naukowa, War- szawa 2010, ISBN 978-83-7459-105-8.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia, Ojca Świętego Jana Pawła II do Episkopatu, duchowieństwa i wiernych po synodzie biskupów o pojedna- niu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła, Pallotinum, Poznań 1985, ISBN 83-7014-015-7.
Jasińska-Kania A., Między rygoryzmem a permisywnością: przemiany moralności w Pol- sce i w Europie, w: Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, red. A. Jasińska-Kania, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2012, ISBN 978-83--7383-488-0, s. 105-130.
Kiciński K., Autonomia moralna - wartość epoki postautorytarnej (w świetle rozważań Stanisława Ossowskiego), w: Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się spo- łeczeństwie, red. J. Mariański, L. Smyczek, Wyd. WAM, Kraków 2008, ISBN 978-83--7505-176-6, s. 377-411.
Kiciński K., Świadomość moralna Polaków - główne tendencje, w: Kręgi integracji i rodzaje tożsamości: Polska, Europa, świat, red. W. Wesołowski, J. Włodarek, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2005, ISBN 83-7383-141-X, s. 341-358.
Kiciński K., Sumienie jako instancja moralna w świetle teorii i badań w: W poszukiwa- niu sensu. O religii, moralności i społeczeństwie, red. J. Baniak, ZW Nomos, Kraków 2010, ISBN 978-83-7688-0, s. 165-189.
Król M., Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2005, ISBN 83-7337-937-1.
Katechizm Kościoła katolickiego, Pallotinum, Poznań 1994, ISBN 83-7014-221-4. Mariański J., „Struktury grzechu" w ocenie społecznego nauczania Kościoła, Płocki In-
stytut Wydawniczy, Płock 1998, ISBN 83-87403-35-0.
Mariański J., Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010, ISBN 978-83-7459-122-5.
Mariański J., Kontrowersje wokół relacji religii i moralności. Tożsamość czy rozbieżności. Studium socjologiczne, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2014, ISBN 978-83-7780-945-7.
Ossowska M., Czy moralność zależy od religii, w: O człowieku, moralności i nauce. Mi- scellanea, PWN, Warszawa 1983, ISBN 83-01-00801-6 (pierwodruk artykułu 1958),
s. 445-452.
Pawlik W., Grzech. Studium z socjologii moralności, ZW NOMOS, Kraków 2007, ISBN 978-83-60490-00-6.
Ricoeur P., Zło. Wyzwanie rzucone filozofii i teologii, tłum. E. Burska, Wydawnictwo PAX, Warszawa 1992, ISBN 83-211-1461-X.
Rifkin J., The Empathic Civilization. The Race to Global Consciousness in a World in Crisis, Polity Press, Cambridge 2009, 13: 978-0-7456-4146-1.
Świda-Ziemba H., Permisywizm moralny a postawy polskiej młodzieży, w: Kondycja moralna polskiego społeczeństwa, red. J. Mariański, Wyd. WAM, Polska Akademia Nauk, Kraków 2002, ISBN 83-7318-058-3, s. 435-452.
Taylor Ch., A Secular Age, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts and London 2007, ISBN 10: 0-674-02676-4.
Taylor Ch., Etyka autentyczności, tłum. A. Pawelec, Znak, Fundacja im. Stefana Batore- go, Kraków-Warszawa 1996, ISBN 83-7006-517-1.
Wodziński C., Światłocienie zła, Leopoldinum, Wydawnictwo Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998, ISBN 83-85220-90-9.
Źródła internetowe
Polacy w sondażu TNS OBOP: Zdrada małżeńska i pijaństwo to ciężkie grzechy, seks przedmałżeński - nie, http://www.polskatimes.pl/artykul/457974,polacy-w-sondazu-tns
-obop-zdrada-i-pijanstwo-to-ciezkie-grzechy-seks-przedmalzenski-nie,id,t.html [dostęp 20.12.2014].
We're all sinners but the gate to Hell are marked His and Hers -http://www.thetimes.co. uk/tto/faith/article2100190.ece [dostęp 20.12.2014].
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).