Abstract
Analizy podejmowane w niniejszym artykule podporządkowane zostały odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób jednostka odkrywa/konstruuje sens życia. Przeprowadzono je w perspektywie teorii socjologicznej Margaret S. Archer, nazywanej przez autorkę podejściem morfogenetycznym, i pogłębiono przez odwołania do neotomistycznej filozofii wychowania. Refleksja została podzielona na cztery części, w których kolejno podjęto kwestie: (1) współczesnego kulturowego rozumienia kwestii odkrywania/formułowania sensu życia; (2) teorii socjologicznej Margaret Archer; (3) wyprowadzonej z teorii Archer koncepcji odkrywania/konstruowania sensu życia; (4) wspólnotowych uwarunkowań niniejszego procesu. Refleksja prowadzi do wniosku, że sens życia jest odkrywany przez jednostkę jako tak zwana troska ostateczna w poznaniu bezpośrednim, niezapośredniczonym w kulturze, a sama kultura (w tym edukacja) wspierają jednostkę w nazywaniu i rozumieniu tego co ważne oraz wskazują sposoby troski o to, co ważne. Stwierdzenie to prowadzi do wniosku, że odnalezienie sensu życia przez jednostkę jest uwarunkowane strukturami życia wspólnotowego, które albo jest gotowe do włączenia jednostki do troski o dobro wspólne, albo wyklucza jednostkę ze wspólnoty.
Literaturhinweise
Archer M. (1988), Culture and Agency. The Place of Culture in Social Theory, Cambridge.
Archer M. (1995), Realist Social Theory: the morphogenetic approach, Cambridge.
Archer M. (2006), Persons and Ultimate Concerns: Who We Are Is What We Care About. Conceptualization of the Person in Social Sciences, “Pontifi cal Academy of Social Sciences, Acta” 11, s. 261-283.
Archer M. (2013), Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, Kraków.
Archer M., Collier A., Porpora D. (2004), Transcendence. Critical realism and God, London–New York.
Böhner P., Gilson É. (1962), Historia fi lozofi i chrześcijańskiej, Warszawa.
Bronk A. (1998), Zrozumieć świat współczesny, Lublin.
Eagleton T. (2008), The Meaning of Life: A Very Short Introduction, Oxford.
Horowski J. (2015), Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej, Toruń.
Horowski J. (2018), Social maladjustment as a result of exclusion from social life. Refl ections from the point of view of the Neo-Thomistic philosophy of education, “Studium Educationis” 3, s. 23-34.
Hussain W. (2018), The Common Good, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/spr2018/entries/common-good/ [dostęp: 20.03.2019].
Janaszek-Ivaničková H. (1996), Od modernizmu do postmodernizmu, Katowice.
Kochel J. (1991), Formacja chrześcijańska według czterech Ewangelii w koncepcji kardynała Carlo Marii Martiniego, „Horyzonty Wiary” 8, s. 23-33.
Krąpiec M.A. (2001), Dobro wspólne, w: Powszechna encyklopedia fi lozofi i, red. A. Maryniarczyk, Lublin, t. 2, s. 628-639.
Krąpiec M.A. (2005), Ja – człowiek, Lublin.
Lyotard J.-F. (1997), Kondycja ponowoczesna, „Sztuka i Filozofi a” 13, s. 25-35.
Maritain J. (2005), Nauka i mądrość, Warszawa–Ząbki.
Martini C.M. (1999), Głosić Jezusa. Medytacje nad Ewangelią św. Łukasza, Kraków.
Metz T. (2007), New Developments in the Meaning of Life, “Philosophy Compass” 2, s. 196-217.
Metz T. (2013), The Meaning of Life, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/sum2013/entries/life-meaning/ [dostęp: 20.03.2019].
Michalski J.T. (2011), Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla, Toruń.
Mrozowicki A. (2013), Człowieczeństwo: struktura i sprawstwo w teorii socjologicznej Margaret
S. Archer, w: M.S. Archer, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, Kraków, s. VII-XL.
Sadłoń W. (2015), Kapitał społeczny a moralność, w: Leksykon socjologii moralności, red. J. Mariański, Kraków, s. 272-277.
Sadłoń W. (2016), Edukacja religijna jako kierunek badań interdyscyplinarnych, w: Tradycja i innowacja w polu refl eksji socjologii religii, red. S. Zaręba, I. Borowik, Warszawa, s. 109-126.
Schinkel A., De Ruyterand D.J., Aviram A. (2016), Education and Life’s Meaning, “Journal of Philosophy of Education” 3, s. 398-418.
Starnawski W. (2008), Prawda jako zasada wychowania, Warszawa.
Swieżawski S. (1995), Święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań.
Wojtyła K. (1994), Osoba: podmiot i wspólnota, w: K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin, s. 371-414.
Woroniecki J. (2002), U podstaw kultury katolickiej, Lublin.
Wrońska K. (1999), Karola Wojtyły teoria uczestnictwa jako podstawa formułowania personalistycznej koncepcji wychowania społecznego, „Paedagogia Christiana” 4, s. 24-36.
Zawojska T. (2017), Wychowanie oparte na wartościach chrześcijańskich jako odpowiedź na poczucie kryzysu sensu we współczesnym świecie, „Paedagogia Christiana” 20, s. 33-49.
Zwergel H. A. (2001), Potrzeba tożsamości i sensu w (post)modernistycznym świecie – wyzwanie dla szkolnej lekcji religii, „Paedagogia Christiana” 8, s. 9-20.
Lizenz
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.