Wspólnota przestrzenią odkrywania sensu życia
PDF

Słowa kluczowe

sens życia
troska ostateczna
podejście morfogenetyczne
pedagogika neotomistyczna
Margaret Archer
włączenie do wspólnoty
wykluczenie ze wspólnoty

Jak cytować

Horowski, J. (2020). Wspólnota przestrzenią odkrywania sensu życia . Teologia I Moralność, 14(2(26), 10–22. https://doi.org/10.14746/TIM.2019.26.2.1

Abstrakt

Analizy podejmowane w niniejszym artykule podporządkowane zostały odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób jednostka odkrywa/konstruuje sens życia. Przeprowadzono je w perspektywie teorii socjologicznej Margaret S. Archer, nazywanej przez autorkę podejściem morfogenetycznym, i pogłębiono przez odwołania do neotomistycznej filozofii wychowania. Refleksja została podzielona na cztery części, w których kolejno podjęto kwestie: (1) współczesnego kulturowego rozumienia kwestii odkrywania/formułowania sensu życia; (2) teorii socjologicznej Margaret Archer; (3) wyprowadzonej z teorii Archer koncepcji odkrywania/konstruowania sensu życia; (4) wspólnotowych uwarunkowań niniejszego procesu. Refleksja prowadzi do wniosku, że sens życia jest odkrywany przez jednostkę jako tak zwana troska ostateczna w poznaniu bezpośrednim, niezapośredniczonym w kulturze, a sama kultura (w tym edukacja) wspierają jednostkę w nazywaniu i rozumieniu tego co ważne oraz wskazują sposoby troski o to, co ważne. Stwierdzenie to prowadzi do wniosku, że odnalezienie sensu życia przez jednostkę jest uwarunkowane strukturami życia wspólnotowego, które albo jest gotowe do włączenia jednostki do troski o dobro wspólne, albo wyklucza jednostkę ze wspólnoty.

https://doi.org/10.14746/TIM.2019.26.2.1
PDF

Bibliografia

Archer M. (1988), Culture and Agency. The Place of Culture in Social Theory, Cambridge.

Archer M. (1995), Realist Social Theory: the morphogenetic approach, Cambridge.

Archer M. (2006), Persons and Ultimate Concerns: Who We Are Is What We Care About. Conceptualization of the Person in Social Sciences, “Pontifi cal Academy of Social Sciences, Acta” 11, s. 261-283.

Archer M. (2013), Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, Kraków.

Archer M., Collier A., Porpora D. (2004), Transcendence. Critical realism and God, London–New York.

Böhner P., Gilson É. (1962), Historia fi lozofi i chrześcijańskiej, Warszawa.

Bronk A. (1998), Zrozumieć świat współczesny, Lublin.

Eagleton T. (2008), The Meaning of Life: A Very Short Introduction, Oxford.

Horowski J. (2015), Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej, Toruń.

Horowski J. (2018), Social maladjustment as a result of exclusion from social life. Refl ections from the point of view of the Neo-Thomistic philosophy of education, “Studium Educationis” 3, s. 23-34.

Hussain W. (2018), The Common Good, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/spr2018/entries/common-good/ [dostęp: 20.03.2019].

Janaszek-Ivaničková H. (1996), Od modernizmu do postmodernizmu, Katowice.

Kochel J. (1991), Formacja chrześcijańska według czterech Ewangelii w koncepcji kardynała Carlo Marii Martiniego, „Horyzonty Wiary” 8, s. 23-33.

Krąpiec M.A. (2001), Dobro wspólne, w: Powszechna encyklopedia fi lozofi i, red. A. Maryniarczyk, Lublin, t. 2, s. 628-639.

Krąpiec M.A. (2005), Ja – człowiek, Lublin.

Lyotard J.-F. (1997), Kondycja ponowoczesna, „Sztuka i Filozofi a” 13, s. 25-35.

Maritain J. (2005), Nauka i mądrość, Warszawa–Ząbki.

Martini C.M. (1999), Głosić Jezusa. Medytacje nad Ewangelią św. Łukasza, Kraków.

Metz T. (2007), New Developments in the Meaning of Life, “Philosophy Compass” 2, s. 196-217.

Metz T. (2013), The Meaning of Life, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/sum2013/entries/life-meaning/ [dostęp: 20.03.2019].

Michalski J.T. (2011), Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla, Toruń.

Mrozowicki A. (2013), Człowieczeństwo: struktura i sprawstwo w teorii socjologicznej Margaret

S. Archer, w: M.S. Archer, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, Kraków, s. VII-XL.

Sadłoń W. (2015), Kapitał społeczny a moralność, w: Leksykon socjologii moralności, red. J. Mariański, Kraków, s. 272-277.

Sadłoń W. (2016), Edukacja religijna jako kierunek badań interdyscyplinarnych, w: Tradycja i innowacja w polu refl eksji socjologii religii, red. S. Zaręba, I. Borowik, Warszawa, s. 109-126.

Schinkel A., De Ruyterand D.J., Aviram A. (2016), Education and Life’s Meaning, “Journal of Philosophy of Education” 3, s. 398-418.

Starnawski W. (2008), Prawda jako zasada wychowania, Warszawa.

Swieżawski S. (1995), Święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań.

Wojtyła K. (1994), Osoba: podmiot i wspólnota, w: K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin, s. 371-414.

Woroniecki J. (2002), U podstaw kultury katolickiej, Lublin.

Wrońska K. (1999), Karola Wojtyły teoria uczestnictwa jako podstawa formułowania personalistycznej koncepcji wychowania społecznego, „Paedagogia Christiana” 4, s. 24-36.

Zawojska T. (2017), Wychowanie oparte na wartościach chrześcijańskich jako odpowiedź na poczucie kryzysu sensu we współczesnym świecie, „Paedagogia Christiana” 20, s. 33-49.

Zwergel H. A. (2001), Potrzeba tożsamości i sensu w (post)modernistycznym świecie – wyzwanie dla szkolnej lekcji religii, „Paedagogia Christiana” 8, s. 9-20.