Abstract
Przedmiotem opracowania jest biomedyczny wymiar poronienia klinicznego. W pracy przyjęto założenie, że analiza biomedyczna poronienia klinicznego stanowi niezbędne wprowadzenie do jego dalszej charakterystyki tanatologicznej. Za cel badań postawiono wykazanie, że już sama eksploracja uwarunkowań biomedycznych pozwala określić podstawowe predyktory odsłaniające fenomen poronienia spontanicznego jako zdarzenia tanatycznego w aspekcie psychospołecznym. W toku badań omówiono kryteria definicyjne poronienia i diagnostyczne wczesnej ciąży dla odróżnienia strat klinicznie potwierdzonych od ciąż biochemicznych. Przedłożono szacunkową częstotliwość niepowodzeń w obu kategoriach: przedklinicznych i klinicznych. Syntezę fizjologii poronienia przedstawiono na podstawie szczegółowej charakterystyki jego wielokryterialnych typologii, deskrypcji symptomatologii i patomechanizmu procesu poronnego, opisu metod diagnostycznych i form postępowania terapeutycznego. Wskazano najczęściej komentowane w literaturze położniczej czynniki etiologiczne poronień. Ze względu na przygotowanie małżonków do poczęcia dziecka po wcześniejszym niepowodzeniu wyróżniono prymarne zasady profilaktyki poronień możliwe do prostego wdrożenia w okresie prekoncepcyjnym i na początkowych etapach nowej ciąży. W wyniku przeprowadzonych analiz wyciągnięto wniosek, że sytuacja kliniczna, w której śmierć na skutek poronienia spontanicznego się dokonuje, modeluje osobliwe warunki kształtowania relacji rodziców z dzieckiem po rozpoznaniu symptomów zagrożenia jego życia, w trakcie procesu diagnostycznego, potwierdzenia śmierci i procedury terapeutycznej kończącej ciążę oraz usunięcia zwłok lub szczątków płodowych.
Literaturhinweise
Abdelazim, Ibrahim et al. 2017. Miscarriage definitions, causes and management: review of literature. Journal of Gynecology and Obstetrics, 2(3), 20-31. DOI: https://doi.org/10.20431/2456-0561.0203005
Adams Hillard Pula J. 2008. Łagodne choroby żeńskich narządów płciowych. W: Ginekologia, t. 2, red. Jonathan S. Berek i Emil Novak, 473-748. Warszawa: MediPage.
Aganezov, Sergey S. et al. 2020. Overexpression of estrogen and progesterone receptors as indicator of endometrial receptivity disorder in women with early miscarriage. Russian Open Medical Journal, 9(2), 1-5. DOI: https://doi.org/10.15275/rusomj.2020.0211
Ahmad, Riaz i Farah N. Aziz. 2017. Bleeding in early pregnancy: various ways of presentation and outcome. Professional Medical Journal, 24(4), 516-521. DOI: https://doi.org/10.29309/TPMJ/2017.24.04.1459
Alghamdi, Abdullah H.S. et al. 2018. Prevalence and demographic features of miscarriages at Baljurashi General Hospital, Albaha, Saudi Arabia. Egyptian Journal of Hospital Medicine, 71(3), 2751-2758. DOI: https://doi.org/10.12816/0045839
Alptekin, Hüsnü et al. 2016. Ultrasound prediction of spontaneous abortions in live embryos in the first trimester. European Journal of General Medicine, 13(4), 86-90. DOI: https://doi.org/10.29333/ejgm/81756
Andziak, Piotr. 2012. Operacje planowe i nagłe w ciąży. W: Ciąża: problemy internisty i kardiologa, red. Mirosław Dłużniewski, Iwona Grzywanowska-Łaniewska i Mirosław Wielgoś, 285-295. Lublin: Czelej.
Arab, Hisham et al. 2019. The role of progestogens in threatened and idiopathic recurrent miscarriage. International Journal of Women’s Health, 11, 589-596. DOI: https://doi.org/10.2147/IJWH.S224159
Asri, Andi A.A. et al. 2015. Expectant management of missed miscarriage. Malaysian Journal of Medicine and Health Sciences, 11(1), 69-76.
Avalos, Lyndsay A. et al. 2014. Volume and type of alcohol during early pregnancy and the risk of miscarriage. Substance Use & Misuse, 49(11), 1437-1445. DOI: https://doi.org/10.3109/10826084.2014.912228
Barczak, Aleksandra. 2008. Przegrane narodziny – czyli rzecz o poronieniach. Życie i Płodność, 4, 85-94.
Basit, Saima, Jan Wohlfahrt i Heather A. Boyd. 2019. Pregnancy loss and risk of later dementia: a nationwide cohort study, Denmark, 1977-2017. Alzheimer’s & Dementia, 5, 146-153. DOI: https://doi.org/10.1016/j.trci.2019.02.006
Baszak, Ewa et al. 2004. Poronienie samoistne. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski. 39-57. Lublin: IZT.
Blanco-Muñoz, Julia, Marina Lacasaña i Victor H. Borja-Aburto. 2006. Maternal miscarriage history and risk of anencephaly. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 20(3), 210-218. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-3016.2006.00718.x
Blum, Jennifer. et al. 2007. Treatment of incomplete abortion and miscarriage with misoprostol. International Journal of Gynecology and Obstetrics, 99(2), 186-189. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijgo.2007.09.009
Borowski, Dariusz, Wojciech Cnota i Krzysztof Sodowski. 2015. Badanie ultrasonograficzne wczesnej ciąży. W: Diagnostyka prenatalna w praktyce, red. Piotr Węgrzyn, Dariusz Borowski i Mirosław Wielgoś, 1-15. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Bręborowicz, Grzegorz H. i Mariola Ropacka-Lesiak. 2015. Żywienie w czasie ciąży i połogu. W: Położnictwo i ginekologia, t. 1, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 73-84. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Bręborowicz, Grzegorz H. 2010. Poronienie. W: Położnictwo i ginekologia. Repetytorium, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 25-26. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Bręborowicz, Grzegorz H. i Wiesław Markwitz. 2015. Organizacja opieki medycznej nad kobietą w ciąży. W: Położnictwo i ginekologia, t. 1, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 63-72. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Callahan, Tamara L., Aaron B. Caughey i Linda J. Heff ner. 2004. Blueprints Obstetrics & Gynecology. Malden: Blackwell.
Callen, Peter W. i Mary E. Norton. 2018. Badanie ultrasonografi czne w położnictwie. W: Mary E. Norton, Leslie M. Scoutt i Vickie A. Feldstein, Callen. Ultrasonografi a w położnictwie i ginekologii, t. 1, 2-24. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Cavalcante, Marcelo B. et al. 2018. Lymphocyte immunotherapy for recurrent miscarriages: predictors of therapeutic success. American Journal of Reproductive Immunology, 79(6), 1-8. DOI: https://doi.org/10.1111/aji.12833
Chazan, Bogdan. 2000. Edukacja i higiena ciężarnej. W: Ciąża wysokiego ryzyka, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 19-35. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych.
Chazan, Bogdan. 2013. Nieudane rodzicielstwo – współczucie dla rodziców, szacunek dla ciała dziecka. W: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. Jan Dziedzic i Piotr Guzdek, 205-214. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Chiokadze, Maia i Jenara Kristesashvili. 2019. Immunobiological mechanisms and management of recurrent pregnancy loss (review). Gregorian Medical News, 6, 26-31.
Chmaj-Wierzchowska, Karolina i Grzegorz Bręborowicz. 2003. Niemożność donoszenia ciąży. W: Ginekologia. Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fi zjoterapeutów, red. Tomasz Opala, 158-167. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Christiansen, Ole B. 2011. Epidemiologia nawracających utrat ciąż. W: Poronienia nawracające, red. Jana Skrzypczak, 35-55. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Chu, Justin at et. 2020. What is the best method for managing earlymiscarriage?. The BMJ, 368, 1-5. DOI: https://doi.org/10.1136/bmj.l6438
Condous, George. 2007. Krwawienie i ból we wczesnej ciąży – co jest najczęstszym problemem. W: Postępowanie w powikłaniach wczesnej ciąży. Podręcznik, red. Tom Bourne i George Condous, 19-26. Warszawa: MediPage.
Czajkowski, Krzysztof i Maria Rylke-Tym. 2012. Ogólne zasady prowadzenia ciąży. W: Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie, red. Dariusz Szukiewicz, 85-89. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Czajkowski, Krzysztof. 2004. Progesteron i gestageny w ciąży. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski, 193-212. Lublin: IZT.
Czajkowski, Krzysztof. 2012. Hormonalne uwarunkowania poronień. W: Endokrynologia ciąży, red. Błażej Męczekalski, 374-384. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Czekierdowski, Artur. 2004. Badanie ultrasonograficzne we wczesnej ciąży. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski, 169-191. Lublin: IZT.
Dera-Szymanowska, Anna i Grzegorz H. Bręborowicz. 2015. Obumarcie płodu. W: Położnictwo i ginekologia, t. 1, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 164-170. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Detti, Laura. et al. 2020. Early pregnancy ultrasound measurements and prediction of first trimester pregnancy loss: a logistic model. Scientifi c Reports, 10, 1-9. DOI: https://doi.org/10.1038/s41598-020-58114-3
Doubilet, Peter M. i Carol B. Benson. 2018. Badanie ultrasonograficzne we wczesnym pierwszym trymestrze. W: Mary E. Norton, Leslie M. Scoutt i Vickie A. Feldstein. Callen. Ultrasonografia w położnictwie i ginekologii, t. 1, 88-104. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Dubiel, Mariusz i Grzegorz H. Bręborowicz. 2010. Badanie ultrasonograficzne w położnictwie. W: Położnictwo i ginekologia. Repetytorium, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 246-255. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Dudenhausen, Joachim W., Willibald Pschyrembel i Michael Obladen. 2010. Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Dyer, Eleanor et al. 2019. Pregnancy decisions after fetal or perinatal death: systematic review of qualitative research. BMJ Open, 9, 1-8. DOI: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2019-029930
El Dien, Hanaa O.B., Asmaa M.A. Elwahab i Eman M. Abdalla. 2019. The efficacy of serum biomarkers and ultrasound parameters in prediction of outcome in threatened abortion. Egyptian Journal of Hospital Medicine, 76(4), 3835-3839. DOI: https://doi.org/10.21608/ejhm.2019.41523
Fawzy, Mona et al. 2016. Do women with recurrent miscarriage constitute a high-risk obstetric population? Human Fertility, 19(1), 9-15. DOI: https://doi.org/10.3109/14647273.2016.1142214
Fox-Lee, Laura i Danny J. Schust. 2008. Powtarzające się utraty ciąż. W: Ginekologia, t. 3, red. Jonathan S. Berek i Emil Novak, 1391-1428. Warszawa: MediPage.
Gabryś, Marian S. 2011. Poronienie samoistne i sztuczne – ujęcie biologiczne. Życie i Płodność, 1, 5-27.
García-Enguídanos, Alberto et al. 2002. Risk factors in miscarriage: a review. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 102(2), 111-119. DOI: https://doi.org/10.1016/S0301-2115(01)00613-3
Garrey, Matthew M. et al. 2000. Położnictwo ilustrowane. Warszawa: LibraMed.
Gaskins, Audrey J. et al. 2018. Pre-pregnancy caff eine and caff einated beverage intake and risk of spontaneous abortion. European Journal of Nutrition, 57(1), 107-117. DOI: https://doi.org/10.1007/s00394-016-1301-2
George, Lena et al. 2006. Risks of repeated miscarriage. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 20(2), 119-126. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-3016.2006.00703.x
Geyser, Petrus J. i Thomas I. Siebert. 2015. Early recurrent pregnancy loss. Obstetrics & Gynaecology Forum, 25(1), 28-31.
Goldstein, Steven R. 2007. Diagnostyka poronienia. W: Postępowanie w powikłaniach wczesnej ciąży. Podręcznik, red. Tom Bourne i George Condous, 27-35. Warszawa: MediPage.
Guedes-Martins, Luis et al. 2015. Uterine artery Doppler in the management of early pregnancy loss: a prospective, longitudinal study. BMC Pregnancy and Childbirth, 15, 1-12. DOI: https://doi.org/10.1186/s12884-015-0464-9
Gulanowska, Hanna. 1991. Wybrane zagadnienia diagnostyki prenatalnej. W: W imieniu dziecka poczętego, red. Jerzy W. Gałkowski i Janusz Gula, 53-64. Rzym–Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Guttmacher Institute. Induced Abortion in the United States. Dostęp: 30.05.2016. http://www.guttmacher.org/pubs/fb_induced_abortion.html.
Guzdek, Piotr i Sylwia Guzdek. 2020. Poronienie kliniczne jako niepowodzenie położnicze rodziców – aspekt biomedyczny. Roczniki Teologiczne, z. 10: Nauki o Rodzinie, 67, 39-58. DOI: https://doi.org/10.18290/rt206710-3
Hamid-Sowińska, Anissa. 2012. Aktywność fizyczna w czasie ciąży. W: Położnictwo, t. 1: Fizjologia ciąży, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Wiesław Markwitz, 203-218. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Hyde, Kassie J. i Danny J. Schust. 2015. Genetic considerations in recurrent pregnancy loss. Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine, 5(3), 1-18. DOI: https://doi.org/10.1101/cshperspect.a023119
Ibrahim, Zakia M. et al. 2013. Role of 1,25-dihydroxyvitamin D (vitamin D3) as immunomodulator in recurrent missed miscarriage. Middle East Fertility Society Journal, 18(3), 171-176. DOI: https://doi.org/10.1016/j.mefs.2013.04.002
Iwanowicz-Palus, Grażyna i Grażyna Stadnicka. 2009. Styl życia. W: Opieka przedkoncepcyjna, red. Grażyna Stadnicka, 103-112. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Jakiel, Grzegorz. 2009. Płodność kobiety i mężczyzny w różnych sytuacjach zdrowotnych i życiowych, zapłodnienie – współżycie seksualne. W: Opieka przedkoncepcyjna, red. Grażyna Stadnicka, 37-49. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Jakiel, Grzegorz, Dorota Robak-Chołubek i Joanna Tkaczuk-Włach. 2006. Poronienia samoistne. Przegląd Menopauzalny, 3, 191-194.
Janowicz-Grelewska, Anna i Piotr Sieroszewski. 2013. Znaczenie prognostyczne ultrasonograficznego rozpoznania krwiaka podkosmówkowego dla przebiegu ciąży. Ginekologia Polska, 84(11), 944-949. DOI: https://doi.org/10.17772/gp/1664
Jarvis, Gavin E. 2017. Early embryo mortality in natural human reproduction: what the data say [version 2; referees:1 approved, 2 approved with reservations]. F1000Research, 5, 1-19. DOI: https://doi.org/10.12688/f1000research.8937.2
Jasiński, Piotr i Tadeusz Pisarski. 2003. Badanie patomorfologiczne. W: Ginekologia. Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów, red. Tomasz Opala, 100-107. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Jeve, Yadava B. i William Davies. 2014. Evidence-based management of recurrent miscarriages. Journal of Human Reproductive Sciences, 7(3), 159-169. DOI: https://doi.org/10.4103/0974-1208.142475
Johns, Gemma i Eric Jauniaux. 2007. Rozwój wczesnej ciąży. W: Postępowanie w powikłaniach wczesnej ciąży. Podręcznik, red. Tom Bourne i George Condous, 9-18. Warszawa: MediPage.
Jóźwiak, Michał i Adam Śledziewski. 2002. Powikłania poronień samoistnych i sztucznych. W: Postępowanie w nagłych stanach w położnictwie i ginekologii, red. Bogdan Chazan i Jerzy Leibschang, 338-352. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kelly, Kristin et al. 2021. A review of stillbirth definitions: a rationale for change. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 256, 235-245. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejogrb.2020.11.015
Kempiak, Joanna i Katarzyna Cypryk. 2010. Biochemiczna ocena rozwoju ciąży. W: Położnictwo i ginekologia. Repetytorium, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 259-264. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kopeć, Izabella. 2012. Najczęstsze problemy hematologiczne okresu ciąży. W: Ciąża: problemy internisty i kardiologa, red. Mirosław Dłużniewski, Iwona Grzywanowska-Łaniewska i Mirosław Wielgoś, 305-319. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
Kornas-Biela, Dorota 2011. Okres prenatalny. W: Psychologia rozwoju człowieka, red. Janusz Trempała, 147-170. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kutteh, William H. i Mary D. Stephenson. 2009. Poronienia nawykowe. W: Ginekologia kliniczna, t. 3, red. Eric J. Bieber, Joseph S. Sanfilippo, Ira R. Horowitz, 823-846. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Lachelin, Gillian C.L. 1998. Poronienia. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Laird, Susan M. et al. 2003. A review of immune cells and molecules in women with recurrent miscarriage. Human Reproduction Update, 9(2), 163-174. DOI: https://doi.org/10.1093/humupd/dmg013
Lang, Kevin i Ana Nuevo-Chiquero. 2012. Trends in self-reported spontaneous abortions: 1970-2000. Demography, 49(3), 989-1009. DOI: https://doi.org/10.1007/s13524-012-0113-0
Latos-Bieleńska, Anna. 2011. Badania genetyczne u pary z poronieniami nawracającymi. Elementy diagnostyki genetycznej. W: Poronienia nawracające, red. Jana Skrzypczak, 131-142. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Lewicka, Magdalena et al. 2013. Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży. Annales Academiae Medicae Stetinensis, 59(1), 123-129.
Lin, Katherine i Samantha Butts. 2008. Recurrent pregnancy loss. W: NMS Obstetrics and Gynecology, red. Samantha M. Pfeifer. 307-313. Filadelfia: Lippincott Williams and Wilkins.
Lindert, Olaf. 2011a. Poronienie (abortio, miscarriage). W: Lepetytorium. Ginekologia i położnictwo. Olaf Lindert, Kornelia Tomaszewska i Jacek P. Grabowski, 73-77. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Lindert, Olaf. 2011b. Krwotoki położnicze. W: Lepetytorium. Ginekologia i położnictwo, Olaf Lindert, Kornelia Tomaszewska i Jacek P. Grabowski, 11-37. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Maesawa, Yoko. 2015. History of biochemical pregnancy was associated with the subsequent reproductive failure among women with recurrent spontaneous abortion. Gynecological Endocrinology, 31(4), 306-308. DOI: https://doi.org/10.3109/09513590.2014.994601
Malewski, Zbyszko. 2008. Poronienie samoistne. W: Ginekologia, t. 1, red. Zbigniew Słomko, 586-588. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Malinowski, Andrzej i Jacek R. Wilczyński. 2004. Poronienia nawykowe. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski, 67-100. Lublin: IZT.
Malinowski, Andrzej. 2011. Poronienia nawracające i wielokrotne niepowodzenia zapłodnienia pozaustrojowego. W: Niepłodność i rozród wspomagany, red. Jerzy Radwan i Sławomir Wołczyński, 299-320. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
Manolea, Maria M. et al. 2015. Statistical correlations of the spontaneous abortion with trombophilia and rother associated pathologies. Current Health Sciences Journal, 41(2), 158-164.
Martius, Gerhard. 2002. Małe zabiegi ginekologiczne. W: Operacje ginekologiczne, red. Gerhard Martius, 13-66. Warszawa: Elsevier Urban & Partner.
Martius, Gerhard. 2004a. Zapłodnienie, rozwój zarodka i łożyska. W: Ginekologia i położnictwo, red. Gerhard Martius, Meinert Breckwoldt i Albrecht Pfl eiderer, 54-56. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Martius, Gerhard. 2004b. Nieprawidłowości zagnieżdżenia się jaja płodowego. W: Ginekologia i położnictwo, red. Gerhard Martius, Meinert Breckwoldt i Albrecht Pfl eiderer, 186-194. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Martius, Joachim. 2004. Choroby zakaźne ciężarnych przenoszone drogą płciową. W: Ginekologia i położnictwo, red. Gerhard Martius, Meinert Breckwoldt i Albercht Pfl eiderer, 165-183. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
McKay Hart, David i Jane Norman. 2006. Ginekologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Milart, Paweł, Tomasz Paszkowski i Ewa Woźniakowska. 2004. Poronienie zatrzymane i puste jajo płodowe. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski, 59-65. Lublin: IZT.
Miller, Sarah C. 2015. The moral meanings of miscarriage. Journal of Social Philosophy, 46(1), 141-157. DOI: https://doi.org/10.1111/josp.12091
Napier, Stephen. 2010. Vulnerable embryos: a critical analysis of twinning, rescue, and natural-loss arguments. American Catholic Philosophical Quarterly, 84(4), 781-810. DOI: https://doi.org/10.5840/acpq201084454
Naz, Saima, Shakila Yasmin i Nergis Taj. 2014. Frequency of spontaneous miscarriages in early pregnancy comparison between obese versus normal weight women. Biomedica, 30(2), 101-105.
Nepyivoda, Oksana M. i Tetiana B. Ryvak. 2020. Threatened miscarriage and pregnancy loss: contemporary aspects of the problem. Wiadomości Lekarskie, 73(5), 1021-1027. DOI: https://doi.org/10.36740/WLek202005134
Ohayi, Samuel R. i Nnaemeka T. Onyishi. 2020. Routine histopathological analysis of the products of conception: is there a value?. Nigerian Medical Journal, 61(3), 136-139. DOI: https://doi.org/10.4103/nmj.NMJ_242_19
Oleszczuk, Jan, Bożena Leszczyńska-Gorzelak i Jan Wilczyński. 1999. Choroby współistniejące z ciążą. W: Rudolfa Klimka położnictwo, red. Wiesław Szymański, 501-609. Kraków: Dream.
Oleszczuk, Jan, Wiesław Szymański i Jan Wilczyński. 1999. Patologia ciąży. W: Rudolfa Klimka położnictwo, red. Wiesław Szymański, 395-499. Kraków: Dream.
Osuch, Beata i Agnieszka Timorek-Lemieszczuk. 2012. Postępowanie zachowawcze i operacyjne w ginekologii. W: Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie, red. Dariusz Szukiewicz, 71-74. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Panay, Nick. et al. 2006. Położnictwo i ginekologia. Wrocław: Elsevier Urban &. Partner.
Paszkowski, Maciej, Marek Lisiecki i Tomasz Paszkowski. 2018. Terapia w zagrażającym poronieniu. W: Farmakoterapia w położnictwie, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Marzena Dworacka, 105-108. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Pietryga, Marek. 2012. Ultrasonografi a. W: Położnictwo, t. 4: Diagnostyka biofizyczna i biochemiczna w medycynie perinatalnej, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Mirosław Wielgoś, 137-142. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Pilewska-Kozak, Anna B. i Katarzyna Kanadys. 2009. Organizacja poradnictwa przedkoncepcyjnego w Polsce i na świecie. W: Opieka przedkoncepcyjna, red. Grażyna Stadnicka, 30-36. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Pinar, Mehmet H. et al. 2018. Early pregnancy losses: review of nomenclature, histopathology and possible etiologies. Fetal & Pediatric Pathology, 37(3), 191-209. DOI: https://doi.org/10.1080/15513815.2018.1455775
Postępowanie w przypadku straty wczesnej ciąży. Wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. 2007. Medycyna Praktyczna – Ginekologia i Położnictwo, 2, 19-36.
Pumpiański, Rafał. 1956. Higiena w życiu kobiety. Warszawa: PZWL.
Radomański, Tomasz, Tomasz Paszkowski i Wojciech Wrona, Poronienie septyczne. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski, 101-107. Lublin: IZT.
Radowicki, Stanisław et al. 2012. Choroby podwzgórza i przysadki mózgowej u kobiety w ciąży. W: Endokrynologia ciąży, red. Błażej Męczekalski, 157-169. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Raheem, Alyaa M., Hayder A. Al-Shimmari i Shatha K.A. Kareem. 2019. The incidence of ultrasound diagnosed uterine abnormalities related to miscarriage rates – a local audit. Romanian Journal of Medical Practice, 14(3), 314-320. DOI: https://doi.org/10.37897/RJMP.2019.3.19
Rapkin, Andrea J. i Carol N. Howe. 2008. Zespół bólowy miednicy mniejszej i bolesne miesiączkowanie. W: Ginekologia, t. 2, red. Jonathan S. Berek i Emil Novak, 557-580. Warszawa: MediPage.
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki ultrasonograficznej w położnictwie i ginekologii. 2004. W: Ultrasonografia dopplerowska w położnictwie i ginekologii, red. Jacek Brązert i in., 239-243. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych.
Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listo pada 2015 roku w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych, Dz.U. 2015 poz. 2007.
Ruis, Kristy i Kristiina Altman. 2012. Nawracające straty ciąż. W: Podręcznik ginekologii i położnictwa Johns Hopkins, red. Kimberly B. Fortner et al., 543-549. Warszawa: MediPage.
Schneider, Henriette. 2004. Choroby ciężarnej. W: Ginekologia i położnictwo, red. Gerhard Martius, Meinert Breckwoldt i Albrecht Pfleiderer, 119-163. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Seksaka, Mahmoud A. et al. 2020. Prediction of spontaneous abortion risk by the use of first trimester ultrasound measurements and maternal serum progesterone level. Egyptian Journal of Hospital Medicine, 79, 369-373. DOI: https://doi.org/10.21608/ejhm.2020.77448
Semm, Kurt. 2015. Niepłodność – niemożność donoszenia ciąży. W: Ginekologia praktyczna, red. Willibald Pschyrembel, Gunter Strauss i Eckhard Petri, 627-681. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Seremak-Mrozikiewicz, Agnieszka, Magdalena Barlik i Krzysztof Drews. 2018. Nawracające utraty ciąż. W: Farmakoterapia w położnictwie, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Marzena Dworacka, 86-90. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Seyedhassani, Seyed M. et al. 2010. The point mutations of mitochondrial tRNA threonine and proline in idiopathic repeated pregnancy loss. Iranian Journal of Reproductive Medicine, 8(1), 45-50.
Shah, Ziad U. i Sadia Nasir. 2019. Frequency of common complications in septic induced miscarriages. Journal of Medical Sciences, 27(3), 185-189.
Sharef, Alya A.R., Samira S. Hussien i Fatehiya M. Noori. 2020. Vitamin D3 defi ciency and early pregnancy loss. World Family Medicine, 18(1), 76-80. DOI: https://doi.org/10.5742/MEWFM.2020.93732
Skrzypczak, Jana. 2015. Poronienie. W: Położnictwo i ginekologia, t. 1, red. Grzegorz H. Bręborowicz. 91-100. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Skrzypczak, Jana i Mateusz Mikołajczyk. 2001. Zakażenie w przebiegu poronienia. W: Zakażenia perinatalne, t. 2, red. Zbigniew Słomko i Krzysztof Drews, 74-80. Poznań: Polskie Towarzystwo Medycyny Perinatalnej.
Skrzypczak, Jana. 2011a. Rozwój wczesnej ciąży. W: Poronienia nawracające, red. Jana Skrzypczak. 11-34. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Skrzypczak, Jana. 2011b. Standardy postępowania w nieprawidłowościach pierwszego trymestru ciąży. W: Poronienia nawracające, red. Jana Skrzypczak, 197-209. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Smith, Roger P. 2002. Netter’s Obstetrics, Gynecology and Women’s Health. Teterboro: Icon Learning Systems.
Speroff, Leon i Marc A. Fritz. 2007. Kliniczna endokrynologia ginekologiczna i niepłodność. Warszawa: MediPage.
Stadnicka, Grażyna, Grażyna Iwanowicz-Palus i Anna B. Pilewska-Kozak. 2009. Choroby współistniejące. W: Opieka przedkoncepcyjna, red. Grażyna Stadnicka, 125-130. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Stadnicka, Grażyna i Grażyna Iwanowicz-Palus. 2009. Środowisko zamieszkania i pracy. W: Opieka przedkoncepcyjna, red. Grażyna Stadnicka, 113-115. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Stonehouse, Anne i Bruce Sutherland. 1992. Po poronieniu. Warszawa: PZWL.
Stovall, Thomas G. 2008. Poronienie i ciąża pozamaciczna. W: Ginekologia, t. 2, red. Jonathan S. Berek i Emil Novak, 663-693. Warszawa: MediPage.
Stupak, Aleksandra i Anna Kwaśniewska. 2015. Aktualne rekomendacje postępowania w poronieniu. Wiadomości Lekarskie, 68(1), 79-87.
Sudhir, Neha et al. 2016. Cytogenetic analysis in couples with recurrent miscarriages: a retrospective study from Punjab, north India. Journal of Genetics, 95(4), 887-894. DOI: https://doi.org/10.1007/s12041-016-0713-3
Şükür, Yavuz E. et al. 2014. The eff ects of subchorionic hematoma on pregnancy outcome in patients with threatened abortion. Journal of the Turkish-German Gynecological Association, 15(4), 239-242. DOI: https://doi.org/10.5152/jtgga.2014.14170
Szkodziak, Piotr et al. 2012. Poronienie. W: Położnictwo, t. 2: Medycyna matczyno-płodowa, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Tomasz Paszkowski, 1-9. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Szpera-Goździewicz, Agata. 2015. Zmiany ustrojowe w przebiegu ciąży. W: Położnictwo i ginekologia, t. 1, red. Grzegorz H. Bręborowicz, 45-62. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Szukiewicz, Dariusz. 2012. Wybrane zagadnienia z patofi zjologii ciąży. W: Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie, red. Dariusz Szukiewicz, 71-74. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Szymański Wiesław, Bożena Leszczyńska-Gorzelak i Jan Oleszczuk. 1999. Poronienie. W: Rudolfa Klimka położnictwo, red. Wiesław Szymański, 501-609. Kraków: DREAM.
Śmiertka, Wacław i Jacek Boj. 1999. Poronienie. Nowa Klinika, 12(6), 1231-1232.
Thaker, Riddhi et al. 2019. Correlation of copper and zinc in spontaneous abortion. International Journal of Fertility and Sterility, 13(2), 97-101.
Tomasik, Paweł, Aneta Zwierzchowska i Ewa Barcz. 2015. Assessment of patient acceptability of medical treatment in case of non-viable fi rst trimester pregnancy. Ginekologia Polska, 86(5), 383-387. DOI: https://doi.org/10.17772/gp/2427
Trinder, Johanna. 2007. Farmakologiczne i chirurgiczne postępowanie w wypadku poronienia. W: Postępowanie w powikłaniach wczesnej ciąży. Podręcznik, red. Tom Bourne i George Condous, 51-65. Warszawa: MediPage.
Troszyński, Michał. 2016. Położnictwo: ćwiczenia. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Vaiarelli Alberto et al. 2018. Biochemical pregnancy loss after frozen embryo transfer seems independent of embryo developmental stage and chromosomal status. Reproductive BioMedicine Online, 37(3), 349-357. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rbmo.2018.05.019
van Niekerk, Elzanne C., Thomas I. Siebert i Thinus F. Kruger. 2013. An evidence-based approach to recurrent pregnancy loss. South African Journal of Obstetrics & Gynaecology, 19(3), 61-65. DOI: https://doi.org/10.7196/sajog.670
Weintraub, Adi Y. i Eyal Sheiner. 2011. Early pregnancy loss. W: Bleeding during pregnancy: a comprehensive guide, red. Eyal Sheiner, 25-44. New York: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4419-9810-1_2
Wilczak, Maciej et al. 2009. Powikłania związane ze stosowaniem tradycyjnych metod diagnostycznych. W: Powikłania pooperacyjne w ginekologii, red. Beata Śpiewankiewicz, 87-101. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Woollard, Malcolm et al. 2011. Stany naglące w położnictwie. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Wu, Yan H. 2003. Spontaneous abortions. W: Ob/gyn secrets, red. Thomas J. Bader, 81-85. Filadelfia: Elsevier-Mosby.
Wysocki, Jacek. 2018. Szczepienia w ciąży. W: Farmakoterapia w położnictwie, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Marzena Dworacka, 470-476. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Wysocki, Jacek. 2012. Szczepienia w czasie ciąży. W: Położnictwo, t. 1: Fizjologia ciąży, red. Grzegorz H. Bręborowicz i Wiesław Markwitz, 185-193. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 25 kwietnia 1994 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz.U. 1994 nr 56 poz. 234).
Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. 2020 poz. 666).
Zehra, Nayyab. et al. 2017. Consanguinity and maternal age: possible risk factors for spontaneous abortions in Pakistani females of reproductive age group (15-49 years). Professional Medical Journal, 24(4), 511-515. DOI: https://doi.org/10.17957/TPMJ/17.3710
Zimmer, Mariusz i Tomasz Fuchs. 2004. Ciąża po leczeniu niepłodności. W: Patologia wczesnej ciąży, red. Tomasz Paszkowski, 125-137. Lublin: IZT.
Lizenz
Copyright (c) 2023 Piotr Piotr
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.