Towarzyszenie w rodzinie osobom starszym
PDF (Język Polski)

Zitationsvorschlag

Kochel, J. (2023). Towarzyszenie w rodzinie osobom starszym. Teologia I Moralność, 18(2(34), 9–26. https://doi.org/10.14746/TIM.2023.34.2.1

Abstract

W artykule zaprezentowano prorodzinne podejście do problemu edukacji i formacji osób starszych. Różne środowiska są zainteresowane tym, co składa się na pozytywne starzenie się, wśród nich jest również rodzina jako pierwsza i fundamentalna „szkoła cnót społecznych” (DWCH 3). Gerontologia jest nauką o starzeniu się i starości, która w ostatnich latach dynamicznie się rozwija, proponując nowe modele edukacyjne pedagogiki kultury (transcendentnej), np. „gerotranscendencji” czy „pedagogiki towarzyszenia”. Warto skonfrontować je ze źródłami biblijnymi i nauczaniem Kościoła na temat współczesnych procesów starzenia się. Istotnym kierunkiem wychowania senioralnego oraz towarzyszenia osobom starszym w rodzinie jest korygowanie negatywnego wyobrażenia o starości oraz ukazywanie jej jako szansy rozwoju intelektualnego, społeczno-kulturowego i duchowego. Stąd pilna potrzeba duszpasterstwa osób w podeszłym wieku we wspólnocie rodzinnej i parafialnej. Wartość wybranej koncepcji polega na pozytywnym, ale i realistycznym podejściu do zaangażowania seniorów. W końcu wszelkie teoretyczne podstawy pedagogii osób starszych mogą zostać rozwiązane i rozwiązania proponowane mogą zostać zweryfikowane na gruncie refleksji gerontologicznej dopiero w bezpośrednim kontakcie z osobami starszymi w rodzinie.

https://doi.org/10.14746/TIM.2023.34.2.1
PDF (Język Polski)

Literaturhinweise

Benedykt XVI. 2008. Dziadkowie są cennym skarbem każdej rodziny. Przemówienie do uczestników XVIII Zgromadzenia Plenarnego Papieskiej Rady ds. Rodziny (5 IV 2008). L’Osservatore Romano 5, 29.

Brudek, Paweł. 2016. Larsa Tornstama teoria gerotranscendencji jako teorii pozytywnego starzenia się. Psychologia Rozwojowa, 21(4), 9-25.

Czekierda, Krzysztof. 2004. Słownik terminów i zwrotów religijnych – angielsko-polskich, Kraków: Wyd. M.

Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim. 2002. W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań: Pallottinum.

Dybowska, Ewa. 2014. Towarzyszenie wychowawcze według pedagogiki ignacjańskiej Teologia i Moralność, 16, 81-93. DOI: https://doi.org/10.14746/tim.2014.16.2.6

Dziedzic, Jan. 2015. Kościół wobec starości. Perspektywa pastoralnoteologiczna. Polonia Sacra, 19(1), 95-113. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.731

Fares, Diego. 2014. Papież Franciszek o kulturze spotkania, Kraków: Wyd. Bratni Zew.

Franciszek. 2015a. Ludzie starsi to my. Katecheza środowa, Rzym – 4 marzec 2015. Dostęp: 09.02.2023. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/audiences/2015/documents/papa-francesco_20150304_udienza-generale.html.

Franciszek. 2015b. Ziemia, dom i praca dla wszystkich. Spotkanie w Sana Cruz de la Sera z przedstawicielami ruchów ludowych (9 VII 2015). L`Osservatore Romano, 9, 18.

Franciszek. 2016. Posynodalna adhortacja apostolska „Amoris laetitia”.

Franciszek. 2018. Dzielenie się mądrością czasu. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Franciszek. 2019. Posynodalna adhortacja apostolska „Christus Vivit”.

Franciszek. 2020. Encyklika Fratelli tutti.

Giuntoli, Federico. 2014. La storia di Giacobbe. Cinisello Balsamo: San Paolo.

Guyette, Fred. 2018. Successful aging: Social theory, scripture, church teaching. Journal of Religion & Aging, 30, 199-211. DOI: https://doi.org/10.1080/15528030.2018.1428921

Grün, Anselm. 2009. Leben ist jetzt. Die Kunst des Älterwerdens. Freiburg im Breisgau: Herder.

Harris, J. Gordon. 2008. Biblical Perspectives on Aging. God and the Elderly. New York: Harworth Press.

Jan Paweł II. 1999. List do moich braci i sióstr – ludzi w podeszłym wieku, Poznań: Wyd. W Drodze.

Jan Paweł II. 2002. Ludzie starsi w życiu społeczeństwa. List papieski do uczestników II Światowego Zgromadzenia poświęconego problemom starzenia się ludności (3 IV 2002). L’Osservatore Romano 6: 9.

Kalckreuth, von Elftraud. 2005. Jak być aniołem, czyli o sztuce towarzyszenia innym ludziom. Tłum. Jarosław Dudek. Kraków: Wyd. WAM.

Katechizm Kościoła Katolickiego. 1994. Poznań: Pallottinum.

Kochel, Jan. 2020. Wprowadzenie do edukacji osób starszych. W kręgu pedagogiki katolickiej. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.

Kochel, Jan i Artur, Sepioło. 2022. Drogi wychowania. Elementarz pedagogii biblijnej. Kielce: Jedność.

Kościół wobec życia społeczno-gospodarczego. 2001. W: II Polski Synod Plenarny. Poznań: Pallottinum.

Koźlak, Piotr. 2018. Jak przeżywać chorobę, cierpienie, samotność, umieranie. Kraków: Wyd. „Homo Dei”.

Lemański, Janusz. 2013. Jakub na drodze do wiary (Rdz 25,19-35,29). Scriptura Lumen, 5, 93-101.

Marek, Zbigniew. 2017. Pedagogika towarzyszenia. Perspektywa tradycji ignacjańskiej. Kraków: Wyd. WAM.

Martini, M. Carlo. 1998. Dawid – grzesznik i człowiek wiary, tłum. Jerzy Oleksy. Kraków: Wyd. WAM.

Martini, M. Carlo. 2019. Giacobbe. Il sogno di un uomo, Roma: San Paolo Edizione.

Martini, M. Carlo. 2000. Dwaj pielgrzymi na ścieżkach sprawiedliwości. Józef Egipski, Ignacy i… my, tłum. Wojciech Ziółek. Kraków: Wyd. WAM.

Morciniec, Piotr. 2015. Starzeć się z godnością: od doświadczenia straty do owocowania. Polonia Sacra, 38(1), 49-69. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.729

Nowak, Marian. 2010. Dialog w wychowaniu. Pedagogia Christiana, 25(1), 85-103. DOI: https://doi.org/10.12775/PCh.2010.004

Ostański, Piotr. 2007. Historiozbawcza wizja starości w Piśmie Święty. Studium egzegetyczno-teologiczne. Poznań: Wyd. UAM.

Ostański, Piotr. 2013. Starość. Aspekt biblijny. W: Encyklopedia katolicka, t. 18. Lublin: TN KUL, kol. 854-956.

Paweł VI. 1976. Adhortacja apostolska „Evangelii nuntinadi”. AAS 68:5-76.

Papieska Komisja Biblijna. 2020. Czym jest człowiek? Zarys antropologii biblijnej. Lublin: Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II.

Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. 2020. Dyrektorium o katechizacji. Kielce: Wyd. Jedność.

Poniży, Bogdan. 2012. Księga Mądrości (NKB ST XX). Częstochowa: Edycja św. Pawła.

Popowski, Remigiusz. 1995. Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa: Wyd. Vocatio.

Rahner, Karl. 1965. Bergend und heilend. Über das Sakrament der Kranken. München: Ars sacra.

Romaniuk, Kazimierz. 1993. Lata podeszłe i starość według Biblii. Warszawa: Wyd. Sióstr Loretanek.

Rozmawiajcie z dziadkami. Dostęp: 03.04.2023. https://pl.aleteia.org/2017/01/21/rozmawiajcie-z-waszymi-dziadkami-6-mysli-franciszka-o-osobach-starszych.

Stauden, Stanisława. 2011. Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Strong, James. 2015. Grecko-polski słownik Stronga. Warszawa: Wyd. Vocatio.

Ślipko, Tadeusz. 1999. Sens życia – sens starości w chrześcijaństwie. Ethos, 47: 15-28.

Śnieżyński, Marian. 1998. Zarys dydaktyki dialogu. Kraków: Wyd. Naukowe PAT.

Świerzawski, Wacław. 1984. Tobie mówię, wstań i chodź. Sakrament namaszczenia chorych. Wrocław: Wydawnictwo WDKM.

Tarnowski, Janusz. 1992. Pedagogika dialogu. W: Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, red. Bogusław Śliwerski, 112-122. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Timoszyk-Tomczak, Celina. 2017. Teoria gerotranscendencji – jej potencjał i ograniczenia. Gerontologia Polska, 25, 191-196.

Tornstam, Lars. 2005. Gerotranscendence: A Developmental Theory of Positive Aging. New York: Springer Publishing.

Tronina, Antoni. 2011. Biblia o ludziach starszych, Vox Patrum, 31, 231-239. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.4217

Tronina, Antoni. 1997. Od śmierci do życia. Konstrukcja literacka Księgi Tobiasza. W: U źródeł mądrości, red. Stanisław Haręzga, 319-334. Przemyśl: Wydawnictwo Diecezjalne.

Tronina, Antoni i Piotr, Walewski. 2009. Biblijne nazwy osobowe i topograficzne. Słownik etymologiczny. Częstochowa: Edycja św. Pawła.

Virt, Günter. 1998. Leben bis zum Ende. Zur Ethik des Sterbens und des Todes. Insbruck–Wien: Tyrolia–Verl.

Walczak, Paweł. 2007. Wychowanie jako spotkanie. Józefa Tischnera filozofia człowieka jako źródło inspiracji pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Witaszek Gabriel. 1995. Biblia w rodzinie, Lublin: RW KUL.

Wojciechowski, Michał. 2005. Księga Tobiasza, czyli Tobita. Opowieść o miłości rodzinnej (NKB ST XII). Częstochowa: Edycja św. Pawła.

V Ogólna Konferencja Episkopatów Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Aparecida. 2014. Dokument końcowy. Jesteśmy uczniami i misjonarzami Chrystusa, aby nasze narody miały w Nim życie (Seria Nowej Ewangelizacji), tłum. Krzysztof Zabawa, Krzysztof Łukaszczyk. Gubin: Wyd. Przystanek Jezus.

myśli papieża Franciszka o starszych osobach. Dostęp: 03.04.2023. https://www.deon.pl/161/art,2194,10-mysli-papieza-franciszka-o-starszych-osobach.html.