Keywords
post-truth
false information
Internet
social media
How to Cite
Abstract
This article aims to analyze the Christian fake news that appeared in the virtual space between January 1, 2020 and June 1, 2022. The analysis covered the fake news presented on the demagog.org.pl portal edited by the first fast-checking organization in Poland. The author, in order to emphasize the essence of the problem of fake news on the Internet and social media, tries to define such terms as: fake news and post-truth. On the basis of the presented examples, it can be concluded that the publication of Christian fake news is always related to political or social interests, and their aim is to destabilize moods, change opinions or the socio-political situation.
References
Aleteia na audiencji u Franciszka. Trzeba zwalczać fake newsy, ale szanować ludzi. 2022. Alateia. Dostęp: 10.09.2022. https://pl.aleteia.org/2022/01/31/aleteia-na-audiencji-u-franciszka-trzebazwalczac-fake-newsy-ale-szanowac-ludzi-zdjecia%ef%bf%bc/.
Babraj, Rafał. 2022. Czym jest fact-checking? – zarys inicjatyw na świecie i w Polsce, Nask. Cyber Policy. Dostęp: 14.10.2022. https://cyberpolicy.nask.pl/czym-jest-fact-checking-zarysinicjatyw-na-swiecie-i-w-polsce/.
Barszczewski, Aleksander. 2022. Katolickie fake newsy, czyli Kościół, którego nie ma. misyjne.pl. Dostęp: 19.10.2022. https://misyjne.pl/katolickie-fake-newsy-czyli-kosciol-ktorego-nie-ma/.
Bąkowicz, Katarzyna. 2020. Fake news. Produkt medialny czasów postprawdy. Warszawa.
Czarnecki, Sean. 2018. A guide to the 7 types of fake news from Storyful’s new editor, PRWeek. Dostęp: 19.10.2022. https://www.prweek.com/article/1455046/guide-7-types-fake-news-storyfuls-new-editor.
Czy konkordat został podpisany przez Sojusz Lewicy Demokratycznej? 2020. Demagog. Dostęp: 01.09.2022. https://demagog.org.pl/wypowiedzi/czy-konkordat-zostal-podpisany-przez-sojuszlewicy-demokratycznej/.
Draguła, Andrzej. 2018. Postprawda i post-Kościół. Więź. Dostęp: 09.05.2022. https://wiez.pl/2018/05/09/postprawda-i-post-kosciol/.
Duda, Sebastian. 2018. Postprawda. Emocje biorą górę, fakty do lamusa? Alateia, Dostęp: 01.09.2022. https://pl.aleteia.org/2018/01/07/postprawda-emocje-gora-fakty-do-lamusa/.
Empowering fact – checkers worldwide. 2022. International Fact-Checking Network. Dostęp: 10.09.2022. https://www.poynter.org/ifcn/.
Fake news. 2022. Słownik Języka Polskiego PWN. Dostęp: 30.05.2022. https://sjp.pwn.pl/msr/szukaj/fake%20news.
Fake News and Social Stability. 2021. Dostęp: 30.05.2022. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/lb/Fake-News-and-Social-Stability.pdf.
Fake News, Lies and Propaganda: How to Sort Fact from Fiction. 2022. Dostęp: 30.05.2022. https://guides.lib.umich.edu/fakenews.
Fake news, Misinformation & Disinformation. 2022. Dostęp: 28.06.2022. https://shawneesu.libguides.com/c.php?g=651556&p=4570051.
Gross, Grant. 2018. Fake News Spreads Fast, But Don’t Blame the Bots, Internet Sociaty. Dostęp: 30.05.2022. https://www.internetsociety.org/blog/2018/03/fake-news-spread-fast-dont-blamebots/?gclid=CjwKCAjwsMGYBhAEEiwAGUXJaTvx6gkFMBEPGq3Zo1CeDZYFFadzPBv3xnn3EnhzScOvVYlUxSsEBoCxj0QAvD_BwE.
Ile odnotowano przypadków wejść do kościołów w trakcie niedzielnych protestów? 2020. Demagog. Dostęp: 01.09.2022. https://demagog.org.pl/wypowiedzi/ile-odnotowano-przypadkowwejsc-do-kosciolow-w-trakcie-niedzielnych-protestow/.
Kawka, Maciej. 2019. Język postprawdy: jak fikcja stała się rzeczywistością. Rocznik Medioznawczy, t. 1 2019. Dostęp: 01.09.2022. https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwi128CjhYD6AhW3CBAIHdvuCd8QFnoECAsQAQ&url=https%3A%2F%2Fpau.krakow.pl%2FRocznik_Medioznawczy%2FRocznik_Medioznawczy_1_2019_s9-20.pdf&usg=AOvVaw0oRMg7xtHnPEtja_q5e_Fx.
Kłamstwo, prawda, post-prawda. Rapl Keyes w rozmowie z Łukaszem Pawłowskim. 2016. Kultura Liberalna (48/2016). Dostęp: 01.09.2022. https://kulturaliberalna.pl/2016/11/29/keyes-post-prawda-wywiad/.
Które państwa karzą za obrazę uczuć religijnych? Nie tylko Polska. 2022. Demagog. Dostęp: 01.09.2022. https://demagog.org.pl/wypowiedzi/ktore-panstwa-karza-za-obraze-uczuc-religijnych-nie-tylko-polska/.
Lipiński, Łukasz. 2018. Krótki przewodnik po fake newsach, Press. Dostęp: 28.06.2022. https://www.press.pl/magazyn-press/al/55061,krotki-przewodnik-po-fake-newsach.
Nie, czeskie szpitale nie przeprowadziły 1 217 aborcji na życzenie polskich zakonnic. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-czeskie-szpitale-nie-przeprowadzily-1217-aborcji-na-zyczenie-polskich-zakonnic/.
Nie, europosłowie PiS nie przyszli na salę plenarną z krzyżami. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-europoslowie-pis-u-nie-przyszli-na-sale-plenarna-z-krzyzami/.
Nie, ojciec Tadeusz Rydzyk nie chwali się cudem w Toruniu. 2021. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-ojciec-tadeusz-rydzyk-nie-chwali-sie-cudem-w-toruniu/.
Nie, ojciec Rydzyk nie powiedział, że seks jest dla idiotów i matołków. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-ojciec-rydzyk-nie-powiedzial-ze-seks-jestdla-idiotow-i-matolkow/.
Nie, to zdjęcie nie pochodzi z tegorocznych obchodów urodzin Jana Pawła II. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-to-zdjecie-nie-pochodzi-z-tegorocznych-obchodow-urodzin-jana-pawla-ii/.
Nie, to zdjęcie nie przedstawia tegorocznej drogi krzyżowej w Wejherowie. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-to-zdjecie-nie-przedstawia-tegorocznej-drogi-krzyzowej-w-wejherowie/.
Nie wiem z czego kolesie zmontowali to zdjęcie, ale ja nie miałem dzisiaj takiego krawata. 2022. Twitter. Dostęp: 10.09.2022. https://twitter.com/AndrzejDuda/status/1546202327807393793.
Nie, za uzyskanie odpustu nie trzeba zapłacić 199 PLN + VAT. 2021. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/nie-za-uzyskanie-odpustu-nie-trzeba-zaplacic-199-pln-vat/.
Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. 2020. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dostęp: 01.09.2022. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000983/O/D20200983.pdf.
Od 1 do 8 listopada możemy uzyskać odpust zupełny dla dusz w czyśćcu cierpiących. 2019. Twitter. Dostęp: 10.09.2022. https://twitter.com/RadioMaryja/status/1190169813584351232.
Ojciec Rydzyk nie uruchomił infolinii w związku z koronawirusem. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/ojciec-rydzyk-nie-uruchomil-infolinii-w-zwiazku-z-koronawirusem/.
Palczewski, Marek. 2019. Fake news w polityce. Studium przypadków. Mediatization Studies 3. Dostęp: 30.05.2022. https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwj-_ZPx4__5AhWJlIsKHcuVDFoQFnoECAMQAQ&url=https%3A%2F%2Fjournals.umcs.pl%2Fms%2Farticle%2Fdownload%2F7964%2Fpdf&usg=AOvVaw2yoL0l1E85N-vFhCDjRIC8.
Papież Franciszek nie skrytykował Andrzeja Dudy i Joanny Lichockiej. 2021. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/papiez-franciszek-nie-skrytykowal-andrzeja-dudy-i-joanny-lichockiej/.
Pawełczyk, Piotr i Jakub Jakubowski. 2017. Postprawda i nowe media. Czy potrzebujemy postprawdy? Środkowoeruopejskie Studia Polityczne, 1’17. Dostęp: 01.09.2022. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/ssp/article/view/9812/9430. DOI: https://doi.org/10.14746/ssp.2017.1.11
Piaszczyk, Paulina. 2017. Factchecking w odwecie za post prawdę i fake news. Wprost. Dostęp: 01.09.2022. https://www.wprost.pl/blogi/paulina-piaszczyk/10052001/fact-checking-w-odwecie-za-post-prawde-i-fake-news.html.
Posttruth. Oxford Learner’s Dictionaries. Dostęp: 01.09.2022. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/post-truth?q=post+truth.
Prezydent klęka przed Tadeuszem Rydzykiem? To fotomontaż!. 2022. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/prezydent-kleka-przed-tadeuszem-rydzykiem-to-fotomontaz/.
Przypisany papieżowi Franciszkowi cytat jest fałszywy. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/przypisany-papiezowi-franciszkowi-cytat-jest-falszywy/.
Religia czy WF – który przedmiot ma więcej godzin?. 2022. Demagog. Dostęp: 01.09.2022. https://demagog.org.pl/wypowiedzi/religia-czy-wf-ktory-przedmiot-ma-wiecej-godzin/.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół. 2019. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dostęp: 01.09.2022. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000639/O/D20190639.pdf.
Rozpoznawanie nieprawdziwych informacji. Dostęp: 30.05.2022. https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/rozpoznawanie-nieprawdziwych-informacji.
Skąd Polacy czerpią informacje? Raport IBIMS i IBRIS. 2021. Dostęp: 01.09.2022. https://ibims.pl/skad-polacy-czerpia-informacje-o-polsce-i-swiecie-raport-ibims-i-ibris/.
Stowarzyszenie. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/stowarzyszenie-demagogpierwsza-w-polsce-organizacja-factcheckingowa/.
Ten tweet ojca Rydzyka jest fałszywy. 2020. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/ten-tweet-ojca-rydzyka-jest-falszywy/.
The finde siècle newspaper priorietor. 2022. Wikipedia. Dostęp: 30.05.2022. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:The_fin_de_si%C3%A8cle_newspaper_proprietor.jpg.
The Real Story of ‘Fake News. Dostęp: 30.05.2022. https://www.merriam-webster.com/words-atplay/the-real-story-of-fake-news.
Waszak. Marcin. 2017. Postprawda i fake news czy weryfikacja treści i źródeł informacji? Refleksje, nr 16, jesień – zima 2017. Dostęp: 30.05.2022. https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjhw-6euP35AhUEx4sKHYeCAXsQFnoECAwQAQ&url=http%3A%2F%2Frefleksje.amu.edu.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2018%2F07%2Fre_2017_16_12.pdf&usg=AOvVaw3JpA_5r2AeYnl2P77vISM9.
Węgłowski, Adam. 2019. Prawdziwa historia fake newsów!. Przekrój. Dostęp: 30.05.2022. https://przekroj.pl/nauka/falszerze-z-cezarei-adam-weglowski.
W jakich państwach obowiązują przepisy o obrazie uczuć religijnych?. 2021. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/wypowiedzi/w-jakich-panstwach-obowiazuja-przepisy-oobrazie-uczuc-religijnych/.
Zdjęcie o. Tadeusza Rydzyka zostało poddane fotomontażowi. 2021. Demagog. Dostęp: 10.09.2022. https://demagog.org.pl/fake_news/zdjecie-o-tadeusza-rydzyka-zostalo-poddane-fotomontazowi/.
License
Copyright (c) 2023 Aleksandra Kłos-Skrzypczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).