Ewangelia życia a ulepszanie życia. Od prometeizmu do transhumanizmu
Okładka czasopisma Teologia i Moralność, tom 20, nr 1(38), rok 2025, tytuł Sztuczna inteligencja i transhumanizm
PDF

Słowa kluczowe

transhumanizm
Jan Paweł II
eutanazja
aborcja
cierpienie

Jak cytować

Waluś, M. (2025). Ewangelia życia a ulepszanie życia. Od prometeizmu do transhumanizmu . Teologia I Moralność, 20(1(38), 55–68. https://doi.org/10.14746/TIM.2025.38.1.4

Abstrakt

Przedstawiając swą naukę o Ewangelii życia i polemizując z niektórymi koncepcjami człowieczeństwa Jan Paweł II przywołuje pojęcie postawy prometejskiej, chętnie przyjmowanej także przez transhumanizm. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie krótkiej analizy pola aktualnych skojarzeń pojęcia prometeizmu, stanowiącej punkt wyjścia do refleksji nad zasadnością używania tego pojęcia w dyskusji z ideami transhumanizmu. Stosując metodę krytycznej analizy źródeł można dojść do wniosku, że choć rzeczywiście mit prometejski bywa adekwatnym puntem odniesienia w opisie transhumanizmu, używanie go w dyskusji może być uznane za ryzykowne, ze względu na jednoznacznie pozytywne skojarzenia współczesnego czytelnika.

https://doi.org/10.14746/TIM.2025.38.1.4
PDF

Bibliografia

Ajschylos. 1911. Cztery dramaty, tłum. Jan Kasprowicz. Lwów: E. Wende i Spółka.

Ajschylos. 2003. Prometeusz skowany, tłum. Jan Kasprowicz. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.

Asnyk, Adam. 1924. Pisma, t. III, Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka. Z tragedyi „Prometeusz”. Wikiźródła, wolna biblioteka.

Bostrom, Nick. 2003. The Transhumanist FAQ. A General Introduction, Oxford UP, 4. The Transhumanist FAQ (2003) – Radio Bostrom.

Bostrom, Nick. 2005. „A History of Transhumanist Thought”. Journal of Evolution & Technology, 14(1). A History of Transhumanist Thought.

Chyrowicz, Barbara. 2015. Bioetyka. Anatomia sporu. Kraków: Znak.

Czajkowska-Majewska, Dorota. 2005. Nowy lepszy? Człowiek. Warszawa. Wydawnictwo Akademickie Żak.

Gabrysz, Radosław. 2019. „Postęp jako aksjomat transhumanizmu”. Studia Paradyskie, 29: 47-59.

Graves, Robert. 1968. Mity greckie. Warszawa: PIW.

Hezjod. 1999. Narodziny bogów (Theogonia), tłum. Jerzy Janowski. Warszawa: Prószyński i Spółka.

Jan Paweł II. 1995. Encyklika „Evangelium vitae” o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego.

Kożuchowski, Józef. 2019. „Dlaczego prawo naturalne neguje transhumanizm?”. Studia Elbląskie, XX: 503-517.

Lukian. 1957. Prometeusz albo Kaukaz, tłum. Władysław Madyda. Warszawa: PIW.

Markiewicz, Henryk i Andrzej Romanowski. 1990. Skrzydlate słowa. Wielki Słownik cytatów polskich i obcych. Warszawa: PIW.

Przesmycki, Zenon. 1893. „Prometeusz”. W: Z czary młodości, 127-133. Wiedeń: nakładem autora.

Pietrzak, Bartosz, 2022. „Zjawisko eutanazji w horyzoncie wolności człowieka”. Studia Teologiczne, 38: 397-414.

Różycki, Zygmunt. 1911. „Prometeusz”. W: Wybór poezji, 191. Warszawa: Towarzystwo Akcyjne Samuela Orgelbranda i Synów.

Sinko, Tadeusz. 1933. Hellada i Roma w Polsce. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych.

Soniewicka, Marta i Adriana Warmbier. 2015. „Transhumanizm. Kilka uwag na temat filozoficznych źródeł sporu o ideę biomedycznego ulepszania moralnego”. Ethics in Progress, I: 6-11. DOI: https://doi.org/10.14746/eip.2015.1.5

Stabryła, Stanisław. 2007. Literatura starożytnej Grecji i Rzymu. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.

Sulikowski, Adam. 2013. Posthumanizm a prawoznawstwo. Opole: Uniwersytet Opolski.

Sulikowski, Adam. 2014. „Transhumanizm i perspektywy jego oddziaływań na prawoznawstwo. Wybrane problemy”. Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze, 5: 89-110.

Sykulski, Leszek. 2013. „Rosyjski transhumanizm – geneza i współczesność”. Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem, 2: 89-101.

Ślebodziński, Jerzy. 1965. „Janiszewski Tomasz”. W: Życiorysy profesorów i asystentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, 91-92. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza.

Szeroczyńska, Małgorzata. 2004. Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie. Studium prawno-porównawcze. Kraków: Universitas.

Szymański, Kamil. 2015a. „Transhumanizm: utopia czy ekstropia?”. W: Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, XXVII: 159-174. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. DOI: https://doi.org/10.15290/idea.2015.27.09

Szymański, Kamil. 2015b. „Transhumanizm”. Kultura i Wartości, 13: 133-152. DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2015.13.133

Tertulian. 1947. Apologetyk, tłum. Jan Sajdak, 80. Poznań.

Wierzyński, Kazimierz. 1991. Wybór poezji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.