Słowa kluczowe
księgozbiór kolegium jezuickiego w Poznaniu
bernardyni
dominikanie
Biblioteka Uniwersytecka w Uppsali
szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 514
Liczba pobrań: 345
Abstrakt
Artykuł jest prezentacją wyników wstępnej kwerendy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, przeprowadzonej 14–18 maja 2012 roku. Jej celem był ogólny przegląd najstarszej części księgozbioru pod kątem znajdujących się w nim rękopisów i starych druków zrabowanych w 1656 roku z bibliotek poznańskich jezuitów, bernardynów i dominikanów. W części wstępnej artykułu przedstawione zostały szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku, starania rewindykacyjne Rzeczypospolitej oraz badania naukowe nad polskimi księgozbiorami w Szwecji prowadzone od XIX wieku. Podstawę źródłową kwerendy stanowiły przechowywane w archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali niepublikowane notatki bibliograficzne Józefa Trypućki (1910–1983), językoznawcy i bibliografa szwedzkich poloników, wieloletniego profesora Uniwersytetu w Uppsali. Materiał ten – efekt kwerendy Trypućki w zasobach Carolina Rediviva – zawiera cenne informacje dotyczące starych druków i rękopisów proweniencji poznańskiej. Zbiory wielkopolskie znajdujące się w Uppsali nie doczekały się dotąd szczegółowych badań. Niniejszy artykuł jest próbą nakreślenia kierunku i metod dalszych badań.Bibliografia
Andersson-Schmitt M., Hallberg H., Hedlund M., Mittelalterliche Handschriften der Universitätsbibliothek Uppsala. Katalog über Die C-Sammlung, t. 1–8, Stockholm 1988–1995.
Anusik Z., Misja polska w Sztokholmie w latach 1789–1795, Łódź 1993.
Augustine, Index Omnium Quae Insigniter Dicta Sunt a Diuo Augustino Iuxta Ordinem Literarum Accurate Digestus. Basileae: Froben, 1529.
Barwiński E., Birkenmajer L., Łoś J., Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecyi dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności, Kraków 1914.
Birkenmajer A., Książka O. Waldego o szwedzkich zdobyczach bibljotecznych, „Exlibris” 1924, t. 5.
Collijn I., Katalog der Inkunabeln der Schwedischen öffentlichen Bibliotheken, t. 2: Katalog der Inkunabeln der Kgl. Universitäts-Bibliothek zu Uppsala, Uppsala 1907.
Contarini G., De magistratibus et republica venetorum, Basileae 1544.
Hosius S., Confessio catholicae fidei christiana, Viennae 1560.
Konopczyński W., Polska a Szwecja od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej, Warszawa 1924.
Konopczyński W., Polski Słownik Biograficzny: T. 1. Kraków: Polska Akad. Umiejeętności, 1935.
Konopczyński W., Polski Słownik Biograficzny: T. 3. Kraków: Polska Akad. Umiejeętności, 1937.
Korytkowski J., Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821, t. 3, Poznań 1889.
Marciniak R., Cztery podręczniki medyczne Piotra Wedelicjusza z Obornik w Bibliotece Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (uwagi kodykologiczne), w: Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2001.
Matelski D., Straty polskich dóbr kultury w wojnach z sąsiadami w XVII i XVIII wieku, „Muzealnictwo” 2003, t. 44.
Matelski D., Straty polskich dóbr kultury w wojnach ze Szwecją z XVII i XVIII w. oraz próby ich restytucji, „Archeion” 2003, t. 106.
Mazurek J.A., Bernardyni w Poznaniu 1455–1655, „Studia Franciszkańskie” 1991, t. 4.
Mazurkiewicz K., Benedykt Herbest, Poznań 1925; J. Nowacki, Akademia Lubrańskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1999, nr 2.
Moses M., Aphorismi medici una cum aphorismis Johannis Damasceni et Rhasis, Bononiae 1489.
Pilichowski C., Straty bibliotek i archiwów polskich podczas szwedzkiego „potopu” 1655–1660, w: Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655–1660, red. K. Lepszy, t. 2: Rozprawy, Warszawa 1957.
Pilichowski C., Z dziejów szwedzkich zaborów bibliotek i archiwów polskich w XVII i XVIII wieku, Gdańsk 1960.
Schletz A., Ks. Jan Albertrandi w latach 1731–1795, „Nasza Przeszłość” 1959, t. 10.
Spież J.A., Dominikanie w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” 2004, nr 3.
Stocki E., Księgi medyczne lekarzy poznańskich w bibliotekach szwedzkich, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 1.
Śmiglecki M., Refutatio Vanae Dissolutionis: Nodi Gordii De Vocatione Ministrorum a Ioanne Volkelio Misistro Arriano Tentatae. Cracoviae: A. Petricouii, 1614.
Tomczak S.B., Biblioteka bernardynów w Poznaniu od początku fundacji do XVII w., „Studia Franciszkańskie” 1991, t. 4.
Trypućko J., Katalog księgozbioru Kolegium Jezuitów w Braniewie zachowanego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, uzupełnił. M. Spandowski, oprac. M. Spandowski, Szyller S., t. 1–3, Warszawa–Uppsala 2007.
Trypućko J., Polonica Vetera Upsaliensia: Catalogue Des Imprimés Polonais Ou Concernant La Pologe Des 15. 16. 17. Et 18. Siècles Conservés a La Bibliothèque Des L'université Royale D' Upsala. Uppsala, 1958.
Walde O., Histoire des Bibliothèques Suédoises, Paris 1949.
Walde O., Storhetstidens Litterara Krigsbyten: En Kulturhistorisk-Bibliografisk Studie, t. 1, Uppsala 1916.
Walde O., Storhetstidens Litterara Krigsbyten: En Kulturhistorisk-Bibliografisk Studie, t. 2, Uppsala 1920.
Warschauer A., Wiegendrucke aus Posener Büchersammlungen in der Universitäts-Bibliothek zu Uppsala, „Historische Monatsblätter für die Provinz Posen” 1908, nr 4.
Wiesiołowski J., O najstarszej bibliotece poznańskich jezuitów w świetle zachowanych w Szwecji katalogów bibliotecznych, „Kronika Miasta Poznania” 1997, nr 4.
Wiesiołowski J., Ludwik G., Korneliusz K., Kronika Jezuitów Poznanńskich (młodsza): T. 1. Poznanń: Wydaw. Miejskie, 2004.
Winniczuk L., Dramma comicum Odostratocles. Codex Uppsal. R 380, w: Orbis mediaevalis, Weimar 1970.Lewański J., Kodeks poznański I (Uppsalski), w: Studia nad dramatem polskiego Odrodzenia, Wrocław 1956.
Witkowski R., Biblioteka jezuicka w świetle katalogów z początku XVII wieku, w: Wokół jezuickiej fundacji uniwersytetu z 1611 roku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2011.
Wokół jezuickiej fundacji uniwersytetu z 1611 roku, red. D. Żołądź-Strzelczyk, R. Witkowski, Poznań 2011. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2011.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Alicja Szulc, Renata Wilgosiewicz-Skutecka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.