Abstrakt
The aim of the article is to show the role of the mother in the eyes of young people in the context of their procreation plans. Based on available research reports, they notice a decrease in interest in having a child, which, according to sociologists and psychologists, results from many different reasons. The presented analysis assumes that the mother’s image may contribute to this condition. Her role in the children’s lives is extremely important and she enjoys great authority in their eyes, giving them the support they need, but this involves certain costs on her part. The text refers to the results of existing research, from which emerges a picture of a tired, stressed mother who does not have time to take care of her health and other important needs, which may largely contribute to the decline in interest in copying such a pattern by young people who may not feel ready to make a similar sacrifice. The key point in this study is to point out the need to take broadly understood care aimed at the well-being of mothers – starting from themselves, so that they are more likely to take into account their own health, well-being and satisfaction, to broader social awareness and a whole range of activities in many fields of social life – so their children could see them primarily as happy women and have such an image of their own future.
Bibliografia
Argyle, M. (2001). Psychologia stosunków międzyludzkich (W. Domachowski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Wydawnictwo Difin.
Bańka, A. (2002). Społeczna psychologia środowiskowa. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bell, P.A., Greene, Th.C, Fisher, J.D., Baum, A. (2004). Psychologia środowiskowa (M. Lewicka, A. Skorupka, T. Sosnowski, A. Jurkiewicz, J. Suchecki, tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bieńko, M. (2017). Dorosłe dzieci mieszkające z rodzicami – refleksyjny obraz siebie. W: M. Bieńko, A. Kwak, M. Rosochacka-Gmitrzak, Wciąż jeszcze w gnieździe rodzinnym? Socjologiczne spojrzenie na młodych dorosłych (s. 39–96). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Boguszewski, R. (2022). Aspiracje, dążenia i plany życiowe młodzieży. W: M. Grabowska, M. Gwiazda (red.), Młodzież 2021 (s. 70–90). Opinie i Diagnozy nr 49, raport CBOS. DOI: https://doi.org/10.2478/admin-2022-0004
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Towarzystwo Naukowe KUL.
Chojnacka-Szawłowska, G. (2009). Zmęczenie a zdrowie i choroba. Perspektywa psychologiczna. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Dąbrowska, E., Baryła-Zapała, E., Pietrzyk, M., Groblewski, Ł. (2021). Zbadanie i określenie warunków do poprawy kondycji demograficznej Polski wraz z rekomendacjami zmian w obszarze godzenia życia zawodowego i prywatnego z wykorzystaniem środków z EFS w perspektywie finansowej 2021–2027. Raport końcowy z badania. ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku. https://tinyurl.com/2hzhx29p
Duch-Krzystoszek, D. (2007). Kto rządzi w rodzinie. Wydawnictwo IFiS PAN.
Duda, M. (2017). Zmęczenie jako współczesne zagrożenie cywilizacyjne. Edukacja – Technika – Informatyka, 19(1), 152–156. DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2017.1.21
Fingerman, K.L., Cheng, Y.P., Tighe, L., Birditt, K.S., Zarit, S. (2012). Relationships between young adults and their parents. W: A. Booth, S.L. Brown, N.S. Landale, W.D. Manning, S.M. McHale (red.), Early adulthood in a family context. National Symposium of Family Issues (s. 59–86). Springer Science + Business Media. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4614-1436-0_5
Garncarek, E. (2014). Dobrowolna bezdzietność a przemiany tożsamości płci współczesnych kobiet i mężczyzn. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 51, 97–116. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.51.07
Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności (A. Szulżycka, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giddens, A. (2004). Socjologia (A. Szulżycka, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giza-Poleszczuk, A. (2009). Zakończenie, czyli chcieć i móc. W: M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością (s. 188–193). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514763.pp.188-193
Grabowska, M. (2022). Młodzież 2021 – u progu dorosłości. W: M. Grabowska, M. Gwiazda (red.),
Młodzież 2021 (s. 7–13). Opinie i Diagnozy nr 49, raport CBOS.
Grzelak, S., Siellawa-Kolbowska, E., Łuczka, M., Trafny, M., Grzelak, A. (2020). Młodzież w czasie epidemii. Raport Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej. http://edukacja.gdynia.pl/wp-content/uploads/2020/05/RAPORT_Modziez_w_czasie_epidemii_2020_IPZIN_Czesc_1.pdf
Han, B.C. (2022). Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje (M. Sutowski, R. Pokrywka, tłum.). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Heszen, I., Sęk, H. (2012). Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen-Niejodek, I. (1998). Stres psychologiczny, W: W. Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii (s. 867–872). Fundacja „Innowacja”: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
Janiszewski, M., Kuński, H. (1996). Metody intensyfikacji wypoczynku. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kotlarska-Michalska, A. (2011). Społeczne role kobiet. Edukacja Humanistyczna, 24(1), 25–35.
Kotlarska-Michalska, A. (2020). Czynniki kształtujące współczesną rolę matki. W: M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (red.), Obrazy życia rodzinnego i intymności (s. 237–256). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323543572.pp.237-256
Kotowska-Wójcik, O. (2015). Nowa feministka jako naukowiec. Rzecz o pełni kobiecości. W: K. Lendzion, O. Kotowska-Wójcik (red.), Waleczny duch kobiety. Społeczno-ekonomiczne aspekty ról kobiecych (s. 111–126). Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Kowalik, S. (2007). Zmęczenie życiem codziennym i jego redukcja w czasie wolnym. W: K. Ciżkowicz, M. Sobczak (red.), Czas wolny. Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i przyrodnicze (s. 69–83). Wydawnictwo Uczelniane WSG.
Krzyżanowska, Ł., Wiśnicka, M. (2009). Z wózkiem pod górkę, czyli o codziennych uciążliwościach macierzyństwa. W: M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością (s. 109–137). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514763.pp.109-137
Kulik, A. (2010). Zmęczenie przewlekłe u nastolatków. Charakterystyka psychologiczna. Wydawnictwo KUL.
Linek, A. (2020). Współcześni rodzice – między zmęczeniem a satysfakcją. W: M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł (red.), Obrazy życia rodzinnego i intymności (s. 183–195). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323543572.pp.183-196
Linek, A. (2021). W kalejdoskopie „złych” emocji. O emocjonalnych konsekwencjach pandemii. W: S.H. Zaręba, J. Wróblewska-Skrzek (red.), Między światem realnym a wirtualnym. Mieszkańcy Warszawy w czasie pandemii (s. 211–229). Wydawnictwo Rys.
Linek, A. (2023). Connected or set apart? Academic youth about their ties with the mother and the father. Journal of Modern Science, 2(51), 609–626. DOI: https://doi.org/10.13166/jms/168734
Linek, A., Kurtyka-Chałas, J. (2019). Rodzina przed lustrem. Analiza codziennych problemów z perspektywy matek i ojców. Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Wydawnictwo Rys.
Malina, A. (2015). Osobowość młodych dorosłych a podejmowanie zadań rozwojowych związanych z rodziną. Polskie Forum Psychologiczne, 20(4), 559–572.
Mansberg, G., Thomson, A. (2008). Zespół przewlekłego zmęczenia. Jak odzyskać energię – porady lekarzy praktyków (M. Czekański, tłum.). Klub dla Ciebie.
Miller, J.B., Lane, M. (1991). Relations between young adults and their parents. Journal of Adolescence, 14(2), 179–194. DOI: https://doi.org/10.1016/0140-1971(91)90030-U
Olcoń-Kubicka, M. (2009). Rola internetu w powstawaniu nowego modelu macierzyństwa. W: M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością (s. 34–61). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514763.pp.34-61
Plopa, M. (2011). Rodzicielstwo jako wyzwanie dla małżeństwa. Perspektywa teorii systemowej. W: H. Liberska, A. Malina (red.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin (s. 15– 41). Wydawnictwo Difin.
Przybył, I. (2006). Obraz matki i ojca a identyfikacja adolescentów z rodzicami. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej. Roczniki Socjologii Rodziny, 17, 47–64. https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/fa3b2bca-65ce-4b6a-af0f-9601ea1a2a81/content
Rathus, S.A. (2004). Psychologia współczesna (B. Wojciszke, tłum.), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Roguska, B. (2022). Dom rodzinny, rodzice i rówieśnicy w opiniach młodego pokolenia Polaków. W: M. Grabowska, M. Gwiazda (red.), Młodzież 2021 (s. 16–30). Opinie i Diagnozy nr 49, raport CBOS.
Slany, K. (2008). Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Zakład Wydawniczy Nomos.
Szlendak, T. (2011). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Terelak, J.F. (1997). Studia z psychologii stresu, Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej. Titkow, A. (2007). Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość, zmiana, konteksty. Wydawnictwo IFiS PAN.
Titkow, A., Duch-Krzystoszek, D., Budrowska, B. (2004). Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia perspektywy. Wydawnictwo IFiS PAN.
Tomaszewska, J. (2017). Childrenfree? Praktyki dyskursywne osób bezdzietnych z wyboru w Polsce.
Tematy z Szewskiej, 19(2), 67–84. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.mhp-8bc7760a-421b-4b4b-8359-9c25d9c9b761/c/05-Tomaszewska.pdf
Urbańska, J. (2010). Zmęczenie życiem codziennym. Środowiskowe i zdrowotne uwarunkowania oraz możliwości redukcji w sanatorium. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Wróblewska-Skrzek, J. (2015). Budżet czasu kobiety. W: K. Lendzion, O. Kotowska-Wójcik (red.), Waleczny duch kobiety. Społeczno-ekonomiczne aspekty ról kobiecych (s. 37–51). Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Linek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.