Abstract
The article deals with ideas of cultural influence which were formulated by Czech, Ukrainian and Polish intellectuals before the second world war. Presented examples of Slavic approach to the problem of cultural domination and inferiority as well as the cultural influence in general, could be seen today as a valuable tradition for comparative studies in the region of Central and Eastern Europe. In contrary to the assumption of the existence of a cultural center and province which separated Western and Eastern Europe, which was such a popular belief in the Western comparative studies up to the late 1950s, as well as its supposition of cultural hierarchy which distinguished mature active, and influential cultures from those which are passive, imitative, only at one of many stages of its development, Slavonic intellectuals thought in a different way about the problem. They saw the process of cultural influence as a more dynamic, creative and complex phenomenon. They also stressed that not only an imitation effort took part in the pursuit of Slavic cultures after more developed Western European cultures, but also an adaptation and modification of all imitated cultural fashions and trends. As a result something new and original emerged on the grounds of Slavic culture. Therefore, their culture did not lose its original character and it should not be treated as a passive reflection of the Western European cultures. The author reminds about those concepts, which were ahead of their times and only today they can be truly appreciated in the context of post-structural changes in the humanities. The author emphasizes also that the approach to the problem of cultural influence played a different role in the development of Czech, Ukrainian and Polish comparative studies referring to the cultural and political challenges created by it.
References
Kornhauser Julian, Koniec komparatystyki słowiańskiej?, w: J. Zarek (red.), Nadzieje i zagrożenia. Slawistyka i komparatystyka u progu nowego tysiąclecia . Katowice 2002, s. 154.
Wollman Frank, Zpolityzovana komparatistika, „Slavia” 1957, nr 26.
Zelenka Miloš, Czeska i słowacka tradycja międzyliterackości w kontekście współczesnej komparatystyki. Założenia i źródła ideowe chrestomatiii „Koncepcja międzyliterackości w literaturoznawstwie porównawczym”). (Przeł. L. Vitova, M. Lemańczyk). „Porównania” 2007, nr 4, s. 64.
Mukařovski Jan, O strukturalismu, w: tegoż, Studie z estetiky. Praha 1966.
Wellek Rene, Václav Tille jako literární teoretyk (w:) „Listy pro umění a kritiku” 1937, nr 5.
Čapek Karel, Miejsce dla Johnathana, przeł. E. Madany, w: H. Janaszek-Ivaničkova (red.), We własnych oczach. XX wieczny esej zachodni i południowosłowiański. Warszawa 1977.
Kučera Martin, Kultura v českých dějinách 19. století. Ke zrodu, genezi a smyslu avantgard. Praha 2011, s. 393.
Budnyi V., Ilnytsky M., Porivnialne literaturoznavstvo. Kyjiv 2008, s. 34.
Franko Iwan, Starynna romano-germanska novela v ustach ruskogo narodu, Tegoż, Zibrannia tvoriv. Kyjiv 1980, t. 26. Red. V.L. Mykytas, S.V. Shchurat, s. 271.
Rudnytsky M. L., Dragomanov as a Political Theorist, w: Tegoż, Essays in Modern Ukrainian History, ed. by P.L. Rudnytsky, Cambridge 1987, s. 205.
Dragomanov M., Lysty na Naddnipriansku Ukrainu . Vienna 1915, s. 64.
Pešek Jiří, Trauma německého sousedství? Západní Evropa viděná optikou dějin dějepisectví, w: Evropa očima Čechů. Sborník ze sympozia konaného v Centru Franze Kafky ve dnech 22.–23. Ř íjna 1996 . Red. E. Hahnová. Praha 1997, s. 145, 147.
Dragomanov M., Perednie slovo, w: Vybrani tvory. Praha 1937.
Lasch Christopher, Bunt elit . Przeł. D. Rodziewicz. Kraków, Platan 1997, s. 50.
Możejko Edward, Przyczynek do kwestii statusu komparatystyki w Polsce, w: L. Wiśniewska (red.), Komparatystyka między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym. Bydgoszcz 2010, s. 20.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license