Keywords
Futurism
Dadaism
intermediality
transmediality
How to Cite
Abstract
The article discusses Aleksander Wat’s three avant-garde achievements of a visual-linguistic nature, executed together with Anatol Stern and Henryk Berlewi. Interpretation
in the transmedia perspective reveals their heterogeneous character, which combines various codes – iconic and verbal. The discussed works make use of an unusual printing layout, employ lettering of various typefaces and diversified graphics, which consequently disrupts the linearity of the plane of the message, offering in its place expressivity and dynamics, requiring from the recipient greater creativity and innovation in the reading of meanings. The typography used in the presented works is not merely a visual addition to the content of the message, but actively modifies and co-creates it.
References
Berlewi Henryk (1924), Mechano-faktura, Wyd. JAZZ, Warszawa.
Graf Paweł (2018), Automobil w pędzie. Studia o futuryzmie i futurystach, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Jasieński Bruno (1978), Manifest w sprawie poezji futurystycznej, w: Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, wstęp i komentarz oprac. Zbigniew Jarosiński, wybór i przygotowanie tekstów Helena Zaworska, Ossolineum, Wrocław, s. 17–22.
Jarosiński Zbigniew (1978), Wstęp, w: Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, wstęp i komentarz oprac. Zbigniew Jarosiński, wybór i przygotowanie tekstów Helena Zaworska, Ossolineum, Wrocław, s. III-CXXIII.
Kaczmarczyk Katarzyna (2017), O podstawowych założeniach narratologii transmedialnej i o jej miejscu wśród narratologii klasycznych i postklasycznych, w: Narratologia transmedialna. teorie, praktyki, wyzwania, red. naukowa Katarzyna Kaczmarczyk, Universitas, Kraków, s. 24–85.
Kałuża Anna (2020), Poezja i obraz, piśmienność i wizualność od 1989 roku, „Wielogłos”, nr 1 (43) s. 37–56.
Karpowicz Agnieszka (2010), Wizualność – pisemność. Wybrane funkcje pisma w sztuce plastycznej XX wieku, w: Antropologia pisma. Od teorii do praktyki, red. Philippe Artières, Paweł Rodak, Warszawa, s. 123–135.
Ladorucki Jacek (2018), Typografia to uderzenie, forma, kształt, konstrukcja. Szczuka, Strzemiński, Berlewi, Hiller, czyli polska awangarda artystyczna w projektowaniu graficznym druków pierwszej połowy XX wieku w Polsce, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia”, t. 16, s. 50–76.
Pietrych Krystyna (2017), Dadaistyczne z ducha poszukiwania młodego Wata, w: Impuls dadaistyczny w polskiej sztuce i literaturze dwudziestowiecznej, red. Paulina Kurc-Maj, Paweł Polit, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, s. 134–150.
Rudziński Piotr (1977), Awangardowa twórczość Henryka Berlewiego, „Biuletyn Historii Sztuki”, nr 2, s. 205–219.
Rypson Piotr (2017), Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949, Karakter, Warszawa.
Śniecikowska Beata (2006), Słowo – obraz – dźwięk. Literatura i sztuki wizualne w koncepcjach polskiej awangardy 1918–1939, Universitas, Kraków.
Śniecikowska Beata (2019), TAK odnalezione! Pierwsze czytanie pierwszej ulotki polskich futurystów, „Teksty Drugie”, nr 3, s. 331–352.
Wat Aleksander (1998), Mój wiek. Pamiętnik mówiony, t. 1, rozmowy prowadził i przedmową opatrzył Czesław Miłosz, do druku przygotowała Lidia Ciołkoszowa, Czytelnik, Warszawa.
Wat Aleksander (2008), Wspomnienia o futuryzmie, w: tenże, Publicystyka, zebrał, oprac., przypisami i wstępem opatrzył Piotr Pietrych, Czytelnik, Warszawa, s. 134–155.
Wat Aleksander, Stern Anatol (2008), Prymitywiści do narodów świata i do polski, w: Wat Aleksander (2008), Publicystyka, zebr., oprac., przypisami i wstępem opatrzył Piotr Pietrych, Czytelnik, Warszawa, s. 7–13.
Załuski Tomasz (2010), Transmedialność? w: Sztuki w przestrzeni transmedialnej, red. Tomasz Załuski, ASP w Łodzi, Łódź, s. 9–18.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license