Abstrakt
The aim of this paper is to analyse and interpret the importance of the letter in the 18th century epistolary novel and the 17th and 18th century painting. The article presents properties and functions of the letter that made it attractive to the literature and painting of that time. The focus is also on social and cultural context relevant to the discussed matter. Furthermore, the paper examines the form and content of the novel and painting in question, including the specific ways and consequences of the employment of the letter by these disciplines. Finally, the problem of illusionism is considered.Bibliografia
S. Skwarczyńska, Cel praktyczny listu, [w:] taż, Teoria listu, Lwów 1937.
M. Czermińska, Pomiędzy listem a powieścią, „Teksty” 1975, z. 4 (22).
R. Vellusig, Schriftliche Gespräche. Briefkultur im 18. Jahrhundert, Wien–Köln–Weimar 2000 (rozdz. Einleitung: Buchdruck und Aufklärung.
S. Alpers, The Art of Describing. Dutch Art in the Seventeenth Century, Chicago 1983.
T.O. Beebee, Epistolary Fiction in Europe 1500–1850, Cambridge 2006.
Lettres de M-me de Sévigné. Précédées d’une notice sur sa vie et du traité sur le style épistolaire de Madame de Sévigné par M. Suard, Paris 1861.
S.A. Aleksandrowicz, Preromantyczne listowanie jako forma ekspresji uczuć, „Pamiętnik Literacki” 1993, z. 2.
P.C. Sutton, Love Letters: Dutch Genre Paintings in the Age of Vermeer, [w:] Love Letters: Dutch Genre Paintings in the Age of Vermeer, kat. wyst., red. P.C. Sutton, L. Vergala, A.J. Adams, London 2003.
R. Chartier, Stosowanie pisma, [w:] Historia życia prywatnego. Tom 3 – Od renesansu do oświecenia, red. R. Chartier, przeł. M. Zięba, K. Osińska-Boska, M. Cebo-Foniok, Wrocław 2005.
Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, Ł. Sommer, Warszawa 2001.
J. Płuciennik, Indywidualizm, nowożytność i oświecenie, [w:] tegoż, Nowożytny indywidualizm a literatura. Wokół hipotez o kreacyjności Edwarda Younga, Kraków 2006.
T. Kostkiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975.
J. Kleiner, Sentymentalizm i preromantyzm, Kraków 1975.
J. Pieńkos, Holandyzm w malarstwie francuskim XVIII w. W oczekiwaniu na syntezę, „Ikonotheka” nr 7, Warszawa 1995.
Love Letters oraz Masters of Seventeenth-Century Dutch Genre Painting, kat. wyst., red. P.C. Sutton, Ch. Brown, Philadelphia 1984.
The Age of Watteau, Chardin, and Fragonard. Masterpieces of French Genre Painting, kat. wyst., red. C.B. Bailey, P. Conisbee, T.W. Gaehtgens, New Haven– London 2003.
J. Leymarie, Der Brief als Thema der Malerei, Genf 1967.
U. Eco, Historia piękna, przeł. A. Kuciak, Poznań 2005.
Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2002.
I. Watt, Powieść a doświadczenie osobiste, [w:] tegoż, Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu, przeł. A. Kreczmar, Warszawa 1973.
M. Czermińska, Rola odbiorcy w dzienniku intymnym, [w:] Problemy odbioru i odbiorcy, studia pod red. T. Bujnickiego, J. Sławińskiego, Wrocław 1977.
D. Danek, Związek między tytułem utworu literackiego i poetyką utworu (na przykładzie powieści epistolarnej XVIII w.), [w:] taż, Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa 1980.
A. Rabsztyn, L’écriture et le langage dans le roman épistolaire français et polonais de 1760 à 1820, Katowice 2005.
J.J. Rousseau, Nowa Heloiza, przeł. i oprac. E. Rzadkowska, Wrocław 1962.
J. Starobinski, Nowa Heloiza, [w:] tegoż, Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda, przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 2000.
A. Melberg, Rêverie Rousseau, [w:] tegoż, Teorie mimesis. Repetycja, przeł. J. Balbierz, Kraków 2002.
O. Dobijanka-Witczakowa, Forma powieści i fabuła, [w:] J.W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera, przeł. L. Staff, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, Wrocław 2000.
A. Siemek, Posłowie, [w:] P.-A.-F. Choderlos de Laclos, Niebezpieczne związki czyli Listy zebrane w jednym społeczeństwie a ogłoszone ku nauce innych, z franc. przeł. T. Żeleński (Boy), przekład uzupełnił i posłowiem opatrzył A. Siemek, Warszawa 2001.
F. Meltzer, Laclos’ Purloined Letters, „Critical Inquiry”, Vol. 8, No. 3 (Spring 1982).
R. Bochenek-Franczakowa, La vie intérieure. w: Le personnage dans le roman par lettres à voix multiples de „La Nouvelle Héloïse” aux „Liaisons dangereuses”, Kraków 1996.
hasło illusionism w: Dictionary of Art, red. J. Turner, New York–London 1998, vol. XV.
E. de Jongh, To instruct and delight, [w:] tegoż, Questions of meaning. Theme and motif in Dutch seventeenth-century painting, Leiden 2000.
B. Uspieński, Strukturalna wspólnota różnych rodzajów sztuki (na przykładzie malarstwa i literatury), [w:] Semiotyka kultury, wybór i oprac. E. Janus i M.R. Mayenowa, Warszawa 1975.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).